Ҳар бир муваффақият ортида инсоннинг кўп қиррали тарихи туради — унга таълим берган даргоҳ, йўлида учраган кишилар, дунёқарашини шакллантирган ғоялар.
Малик Нормуродовнинг ҳикояси ҳам истисно эмас. У нуфузли таълим дастурлари битирувчиси, умидли стартапер, MABLE Maps халқаро лойиҳасида менежер, хуллас, бир сўз билан айтганда — муваффақият намунаси.
Малик ёшликданоқ ўз миссияси деб билган йўлдан бормоқда — таълим, менторлик ва ижтимоий лойиҳалардаги иштироки орқали нафақат карьерасини ривожлантиряпти, балки жамиятга ҳам салмоқли манфаат келтиряпти.
“Дарё” қуйидаги мақолада мана шу йўл ҳақида ҳикоя қилади.
Ҳаммаси мактабдаёқ бошланганди
Малик Жиззахдаги мактабнинг 10-синфида ўқиб юрган кезларида Ўзбекистондаги АҚШ элчихонасининг FLEX (Келажак етакчилари алмашинуви дастури) дастурига қабул очилгани ҳақида эълонни кўриб қолди ва омадини синаб кўриш учун ариза топширди. Қарийб ярим йил интиқиб кутилган натижа: сараланган иштирокчилар рўйхатида Малик ҳам бор эди. У ёғи воқеалар ривожланиб кетди: элчихонада тренинглар, тайёргарлик, парвоз, АҚШга биринчи қадам ва ўқиш.
Дастур унга янги маданият билан танишиш ва дунёқарашини кенгайтириш имконини берди. Глобал саҳнада ўз ўрнини топиши учун илк туртки сифатида хизмат қилди. Малик ўшанда илк бор креативлик ва мустақил фикрлаш қанчалик муҳим ва кучли қобилият эканлигини ҳис қилди.
“АҚШга илк сафарим ижодий фикрлашимни ривожлантириш ва кучли тарафларимни кашф этишга ёрдам берган”, деб эслайди унинг ўзи.
Аввал ўқувчи, сўнг ментор ролида
Америкадаги бир йиллик таҳсилдан сўнг Малик она шаҳрига қайтгач, Жиззах Политехника Институти муҳандислик факультети талабаси бўлди. Ўқишни тамомлаб, вилоятдаги йирик корхоналарда ўз мутахассислиги бўйича бир йил тажриба тўплади.
2012 йилда АҚШнинг Пенсилвания штатида жойлашган Леhigh университетининг Iacocca Global Village дастурига қабул қилинди. Дастур давомида глобал етакчилик кўникмалари билан танишиш, дунёнинг турли нуқталаридан келган фаол ёшлар билан ҳамкорликда ишлаш имконига эга бўлди.
Тенгдошлари билан бирга АҚШ бизнес оламидаги актуал муаммоларга ечимлар таклиф қилинган бизнес ҳисобот устида ишлади. Гарчи зиддиятли жиҳатлари кўп, ҳаваскорона уриниш сифатида ёзилган бўлса-да, бу ҳисоботни тайёрлаш жараёни унда тадбиркорликдан дарс беришга иштиёқ уйғотди.
Орадан йиллар ўтиб, Малик айни шу дастурга иштирокчи эмас, ментор сифатида қайтади: 2018 йилдан бери ҳар ёзда у Iacocca Global Village дастурида ёш етакчиларни ўқитиб, уларнинг салоҳиятини ривожлантиришга ҳисса қўшиб келмоқда.
Малик 2013 йилда Тошкентга кўчиб келиб, таълим соҳасида карьера бошлади. Сингапур Менежментни Ривожлантириш Институтида (MDIS Tashkent) тадбиркорлик, нотиқлик маҳорати ва коммуникация кўникмалари бўйича дарс берди. Дарсларида назарий билимларни амалиёт билан уйғунлаштирди. Маликнинг инновацион ва интерфаол ўқитиш усуллари кўплаб талабаларни ўз устида ишлашга илҳомлантирган.
2018 йилда Малик ўз фаолиятини Тошкент Халқаро Вестминстер университетида давом эттирди. У ерда корпоратив алоқалар бўйича катта менежер сифатида 30 дан ортиқ йирик ташкилотлар билан ҳамкорликни йўлга қўйиб, етакчи технологик компаниялар учун ижрочи курслар ишлаб чиқди ва бошқарди. Қолаверса, бу даврда етакчилик қобилиятларини ривожлантиришга қаратилган юқори даражадаги 20дан ортиқ тренинг дастурларини ташкил қилди.
Пандемия. Янги марра
Пандемия Маликни ҳаётини, келажак режаларини қайта кўриб чиқишга ундади. Ва янги марра забт этилди — аввалроқ ҳам унга таҳсил берган Леhigh университетида MBA (Бизнес бошқаруви бўйича магистратура) дастурига 100 фоиз грант асосида қабул қилинди. Магистратура таҳсили бизнес таҳлили бўйича чуқур билимлар ва тадбиркорлик қобилиятларини такомиллаштириш имконини берди.
Ўқиш баробарида турли лойиҳаларда фаол иштирок этди.
Университет қошидаги Small Business Development Center (Кичик бизнесни ривожлантириш маркази) ташкилотида бизнес-таҳлилчи сифатида ишлади. Кичик ва ўрта корхоналар учун молиявий моделлар ишлаб чиқиш, бозорларга кириш стратегиялари таҳлили ва стартаплар учун инновацион ечимлар таклиф этиш билан шуғулланди.
“Леhigh, мен яна қайтдим!”
2023 йилда Малик Lehigh университетининг Master of Engineering (Муҳандислик бўйича магистратура) дастурида Technicаl Entrepreneurship (Техник тадбиркорлик) йўналиши бўйича ўқишга кириб, бизнесга технологик инновацияларни жорий қилиш бўйича билим ва тажрибасини бойитишга киришди.
Леhigh университетидаги қизғин ва бой таҳсил якунига етгач, Малик ўзини инсонлар ҳаётини яхшилашга қаратилган лойиҳага бағишлади. У ҳозирда MABLE Maps’да лойиҳа менежери.
MABLE Maps АҚШнинг National Science Foundation (NSF) томонидан молиялаштирилган лойиҳа бўлиб, ногиронлиги бўлган шахсларнинг катта биноларда ҳаракатланишини қулайлаштириш ва инклюзив имкониятлар яратиш билан шуғулланади. NSF гранти MABLE Maps’нинг технологик ечимларини янада ривожлантириш ва қўллаш доирасини кенгайтиришга имкон берди.
Маликнинг лойиҳадаги фаолияти техник бошқарувнинг барча жиҳатларини қамраб олади. Лойиҳани режалаштиришдан тортиб, маблағларни бошқариш ва ресурсларни самарали тақсимлашгача назорат қилиб, жамоани муваффақият сари йўналтиради. Маликнинг рискларни бошқариш ва самарали коммуникация кўникмалари лойиҳа муваффақиятини таъминлашда муҳим рол ўйнаб келмоқда.
Хорижий олийгоҳлар эшигини очувчи стартап
Малик ўзини стартапер сифатида ҳам синаб кўрмоқда. У The Possibly — халқаро талабалар учун хорижий университетларга ариза топшириш жараёнини соддалаштиришга мўлжалланган платформа устида ишламоқда. Малик The Possibly орқали нуфузли олийгоҳларга ҳужжат топшириш жараёнида дуч келадиган эҳтимолий муаммоларда талабаликка даъвогарларга ёрдам кўрсатишни мақсад қилган.
Бундан ташқари, Малик Леhigh университетининг Соғлиқни сақлаш департаменти билан ҳамкорликда йирик грант лойиҳаларини бошқаришда иштирок этмоқда. У грант қоидаларига риоя қилиш, тадбирларни ташкил этиш ва ҳисоботларни тайёрлаш каби муҳим вазифаларни бажариб, лойиҳаларнинг стратегик мақсадларига эришилишини таъминлайди.
Орзу + дадил ҳаракат = етакчилик
Ҳикоямиз қаҳрамонининг фикрича, шахсий муваффақият жамият манфаатларига хизмат қилсагина, эътирофга муносиб.
“Мен учун чин муваффақият — жамият манфаатларига хизмат қилиш, дейди Малик. — Инсон ўз қизиқишларини аниқлаб, уларга эргашса, ўзининг энг яхши вариантини кашф эта олади. Иштиёқ ва фидойилик юқумли — ҳар ким ўзида бу хислатларни тарбияласа, атрофдагилар ҳам илҳомланади, инновация ва тараққиётга йўл очилади. Мамлакат келажаги етакчиларнинг янги авлодига боғлиқ. Етакчилик эса орзу қила олиш ва дадил ҳаракат қилиш демакдир”.
Абдуллоҳ Турсунов
Изоҳ (0)