Тошкент шаҳрида тўхташ қоидаларини бузган ҳайдовчилар 750 минг сўм миқдорида жаримага тортила бошлади. Бу эса лицензия асосида йўловчи ва юк ташиш билан шуғулланувчи жисмоний шахсларда қатор саволлар юзага келишига сабаб бўлди. “Daryo.uz” такси фаолияти билан шуғулланувчи юртдошларимиз билан боғланиб, уларни ўйлантираётган асосий саволларни жамлади.
Жарималар кутилмаганда кела бошлаган
13 ноябрдан Тошкент шаҳрида 3.27 ҳамда 3.28 йўл белгилари ўрнатилган ҳудудларда тўхтаган ҳайдовчиларга жарималар кела бошлагани ҳақидаги хабарларга кўзингиз тушгандир. Ижтимоий тармоқлар айни мазмундаги фото ҳамда видеолар билан тўлиб-тошди.
Пойтахтдаги йўл юзида жойлашган масжид, емакхона, бозорлар қаршисида тўхтаб турган ёхуд тақиқловчи йўл чизиғи ёки белгиси таъсиридаги ҳудудда автомобилини қолдирган ҳайдовчилар жаримага тортилгани ҳақида почтадан хат олишган ёки Роад24 иловаси орқали хабар топишган.
Ҳайдовчилар “Дарё” мухбири билан суҳбатда гарчи тақиқловчи йўл белгилари таъсир доирасидаги ҳудуд бўлса-да, машинасини масжид, емакхона, бозорлар қаршисида қолдиришгани учун шу пайтгача жавобгарликка тортилишмаганини айтишмоқда.
Уларнинг сўзларига кўра, жарималар кутилмаганда кела бошлаган. ИИВ ЙҲХХнинг ижтимоий тармоқлардаги саҳифаларида ёхуд бошқа ахборот манбаларида қайси санадан 3.27 ҳамда 3.28 йўл белгилари таъсиридаги жойларда қолдирилган автомобилларнинг ҳайдовчиларга жарима қўллаш бошланиши ҳақида огоҳлантириш берилмаган.
“Тўғри, қоидани бузганмиз, буни тан оламиз. Лекин шу пайтгача машиналаримизни ўша жойда қолдирганимизда жаримага тортилмаганмиз. Агар фалон санадан қоидабузарларни жавобгарликка тортиш бошланади деб огоҳлантиришганида балки қоидани бузмаслик чораларини кўрган бўлармидик.
Бозорлар, масжидларнинг автотураргоҳлари сиғими жуда кичик. Мажбурлигимиздан йўл четида машиналаримизни қолдирамиз. Агар мана шу муаммо бартараф этилса, тураргоҳлар пулли бўлган тақдирда ҳам шу жойга машиналаримизни қўйиб кетардик. Бу катта миқдорда жарима тўлагандан кўра арзонга тушади барибир”, дейди пойтахт масжидларининг ёнида қоидани бузгани учун жаримага тортилган ҳайдовчилардан бири.
Йўловчини туширишга тўхтагани учун 750 минг сўм жарима
Тақиқловчи йўл белгилари таъсиридаги жойларда машинасини қолдирганларни ёппасига жавобгарликка тортиш бошлангани лицензия асосида йўловчи ва юк ташиш фаолияти билан шуғулланувчи жисмоний шахсларда қатор саволларни юзага келтирган.
Жаримага тортилганлар орасида 3.27 ҳамда 3.28 йўл белгилари таъсиридаги жойларда онлайн агрегатор орқали такси чақирган мижозларни тушириш ва машинага чиқариш учун атиги бир, бир ярим дақиқа атрофида тўхтаб турган ҳайдовчилар ҳам бор.
“Йўловчи ташиш фаолияти билан шуғулланиш учун лицензиям бор. Солиқ органида ўзи-ўзи банд қилган шахс сифатида рўйхатдан ўтганман, акс ҳолда такси агрегаторлардан буюртма ололмайман. Демоқчиманки, фаолиятим қонуний. Фақат машинамга йўналишсиз таксилар учун кўзда тутилган ягона таниш белгилари ўрнатилмаган. Шунингдек, бир вақтнинг ўзида бир нечта такси агрегаторидан буюртмалар олиб ишлаганим учун автомобилимга улардан ҳеч бирининг бренди ёпиштирмаганман.
Менга жарима ёзилган куни ҳам такси агрегаторининг иловасида белгиланган жойга бориб мижозни оламан ва кўрсатилган манзилга элтиб қўяман. Жаримага тортилган куним ҳам мижоз иловада белгиланган нуқтага бориб, уни бир оз кутиб турдим. Тахминан бир ярим дақиқача туриб, мижоз чиққач, жойимдан қўзғалдим. Жарима қоғозида ҳам 62 сония турганимдан”, дея воқеа қандай рўй берганини ҳикоя қилади Абдулфаттоҳ исмли таксичи.
Унинг айтишича, ҳолат юзасидан Тошкент шаҳар ИИББ ЙҲХБга шахсан бориб, масъулларга учрашган. Вазиятни тушунтириб, жаримани бекор қилдириш имкони бор-йўқлиги билан қизиққан.
“У ерга борганимнинг фойдаси бўлмади, очиғи. Лицензиям борлиги, фаолиятим қонунийлигини тушунтириб бердим. Мен билан суҳбатлашган масъул ходим фақатгина мижозни олиш учун тўхташим мумкинлиги, лекин 3.27 йўл белгиси таъсиридаги жойда мижозни кутиб тура олмаслигимни айтди.
Бундан ташқари, жаримага тортилмаслик учун фақат лицензия олганимнинг ўзи кифоя қилмас экан. Лицензия билан бир қаторда машинасининг тепасига тўқ сариқ рангли фонарга “ТАХИ” таниш белгиси ўрнатилган, автомобилининг ён эшикларида шахмат тартибида жойлаштирилган қора квадратлардан иборат бўлган композиция ва “Т” ҳарфлари бўлган киракашларгина тўхташ тақиқланган жойда тўхтаб мижозни кутгани учун жаримага тортилмас экан.
Шунда ҳам тўхташ қоидаларини бузган ҳайдовчилар жавобгарликка тортилмаслиги кафолатланмаган экан. Пойтахт ИИББ ЙҲХБ масъулининг таъкидлашича, лицензия ва таниқлилик белгиларига эга киракашлар жаримага тортилган тақдирда уни фақатгина суд орқали бекор қилиш мумкин экан”, дейди суҳбатдошимиз.
Таксилар 10 дақиқагача тўхтаб туриши мумкин эмасми(ди)?
Вазирлар Маҳкамасининг 2022 йил 12 апрелдаги 172-сон қарори билан тасдиқланган Йўл ҳаракати қоидаларига кўра, транспорт воситаси ҳаракатини 10 дақиқагача бўлган муддатга тўхтатиш (ҳаракатсиз ҳолатга келтириш)га – тўхташ, транспорт воситасига йўловчиларни чиқариш ёки тушириш, юк ортиш ёки тушириш билан боғлиқ бўлмаган ҳолларда ҳаракатни 10 дақиқадан кўпроқ вақтга атайин тўхтатишга – тўхтаб туриш деб таъриф берилган.
Бироқ “Дарё”га мурожаат қилган киракашлар йўловчиларни тушириш ёки машинага чиқариш жараёни икки дақиқага ҳам бормаган ҳолатларда ҳам уларга нисбатан жарима ёзилганини айтишмоқда.
“Гоҳида белгиланган жойга борганимизда мижозни 3 дақиқа давомида бепул кутишга мажбурмиз. Шу вақт ичида чиқмаса пулли кутишга ўтилади. Баъзан бу жараён 5-10 дақиқадан жуда кам ҳолатларда бўлса-да ярим соат, бир соатгача чўзилиши мумкин. Агар камералар шақиллатиб жарима ёзишда давом этадиган бўлса, киракашликни йиғиштириб бошқа иш қидиришимизга тўғри келади.
Аслида масаланинг ечими бор. Ҳаммамиз бугунги кунда лицензия асосида фаолият юритамиз. Акс ҳолда такси агрегатори буюртма бермай қўяди. Лицензия олиш учун OneID тизимидан фойдаланамиз. Кўпчилигимиз лицензияни Ягона дарча орқали олганмиз. Демоқчи бўлганим, барча маълумотларимиз рақамлаштирилган.
Бугунги кунда давлат ташкилотларининг аҳолига хизмат кўрсатувчи платформалари ҳам OneID тизими билан интеграция қилинганини ҳисобга олсак, жарималарни сараловчи ходимлар бирров базадан лицензиямиз бор-йўқлигини текширса олам-гулистон. Лицензия бўлмаса жаримага тортишса бу бошқа гап. Ҳам солиқ тўлаб, ҳам маълум бир маблағ эвазига лицензия сотиб олганимиздан кейин ҳам жарима тўлаб юришимиз ғирт мантиқсизлик-ку”, дейди Тўлқин Назаров.
Муаммонинг яна бир ечими
“Дарё” билан суҳбатда енгил автомобилда йўловчи ташиш фаолияти билан шуғулланувчи шахслар муаммонинг ечими сифатида яна бир таклифни билдиришди.
“Бугунги кунда ишлаб турган такси агрегаторларига тегишли иловалардан фойдаланувчи юртдошларимиз 3.27 ҳамда 3.28 йўл белгилари таъсиридаги жойларга такси чақиришлари мумкин. Бунинг оқибати эса отнинг калласидай жарима билан тугаяпти. Рўзғорини тебратиш учун 5-6 сўм топиш илинжида кўчага чиққан киракашлар аксинча чиқимдор бўлиб қолишяпти.
Аслида бошқа давлатларда бунинг ечими топилган. Масалан, Россияда йўловчилар такси чақиришда тўхташга рухсат этилган жойларни танлашга мажбур. Иловада тўхташ тақиқланган ҳудудни белгилаш имкони йўқ, ваҳоланки билмасдан шундай жойни белгиламоқчи бўлишса, нуқта автомат равишда тўхташ рухсат этилган жойга ўзгариб қолади.
Бизда ҳам худди шу нарса жорий этилиши керак. Агрегаторлар фаолиятини назорат қилувчи идоралар ҳайдовчилар манфаатини ҳимоя қилиб ўз иловаларига шу янгилик жорий қилишларини талаб қилишса мақсадга мувофиқ бўларди. Қолаверса, айни пайтда юртимизда энг оммабоп бўлган такси агрегатори айнан Россияники ва уларда бу тажриба бегона эмас”, дейди Фарҳод Алиев.
Бошқа қоидабузарликлар учун жарималар
Ўзбекистонлик ҳайдовчилар нафақат тўхташ ва тўхтаб туриш қоидаларини бузганлиги, балки ўтган ҳафтадан эътиборан хавфсизлик камарини тақмай ҳаракатлангани, мактаб ва боғчалар жойлашган ҳудудлардан соатига 30 километрдан юқори тезликда машина бошқаргани учун ҳам жаримага тортила бошлаган.
Илгари айни турдаги қоидабузарликларни қайд қилувчи камералар ўрнатилгани хабар берилган бўлса-да, улар қачондан ишга тушиши айтилмаганди. Шундай экан, барча ҳайдовчиларни бундан буён йўл ҳаракати қоидаларига қатъий риоя этишга чорлаб қоламиз.
Шунинг баробарида “Дарё” нашри киракашларни қийнаётган, юқорида батафсил очиб берилган муаммога оқилона ечим топилиши, давлатга белгиланган тартибда солиқ ва бошқа йиғимларни тўлаган ҳолда қонуний фаолият юритаётган такси ҳайдовчилари ҳақлигини исботлаш учун судма-суд сарсон бўлиб юришининг олди олиниши, жарималарни сараловчи ходимларнинг озгина эътиборли бўлиши орқали масалани ижобий ҳал қилиш тарафдори эканини билдиради. Таҳририят расмий изоҳлар ва қарши фикрлар учун ҳамиша очиқ.
Изоҳ (0)