Қирғизистон пойтахти Бишкек шаҳрида трансчегаравий Норин дарёсида Қамбарота ГЭС-1 қурилишини ижтимоий ва экологик баҳолаш бўйича биринчи миллий маслаҳатлашувлар бўлиб ўтди. Муҳокамаларда “Чегарасиз дарёлар” экологик коалицияси иштирок этди.
Қирғизистон Энергетика вазирлиги Қамбарота ГЭС-1 лойиҳасининг тарихи, унинг атроф-муҳит ва жамиятга таъсирини баҳолашни тайёрлашнинг ҳозирги ҳолати, шунингдек, амалга оширишнинг дастлабки жадвалини тақдим этди. Лойиҳа Сирдарё ҳавзасидаги энг йирик гидроэлектр станциясини қуришни назарда тутади. Бироқ фақат умумий тақдимот материаллари жамоатчилик муҳокамаси учун тақдим этилди.
Қамбарота ГЭС-1 лойиҳаси бўйича саволлар
“Қўшни давлатлар, Қозоғистон ва Ўзбекистонда жамоатчилик билан маслаҳатлашувлар ўтказилиши кутилмоқдами? Ижтимоий-экологик экспертиза ўтказиш бўйича техник топшириқ лойиҳасини жамоатчилик муҳокамасига қўйишга рухсат бериладими? Қамбарота ГЭС-1 нинг кумулятив таъсирини баҳолаш, шу жумладан, унинг бутун ГЭСлар каскадининг сув-энергетикасини тартибга солиш режимида ишлаши муҳокама қилинадими?” каби кетма-кет саволлар билан “Чегарасиз дарёлар” коалициясининг минтақавий директори Александр Колотов мунозарани бошлаб берди.
Маслаҳатлашувнинг бошқа иштирокчилари ҳам фурсатдан фойдаланиб, ўзларининг долзарб саволларини беришди: яйлов ерларидан маҳрум бўлган маҳаллий аҳолига қандай компенсация тўланади? Қурилиш майдончасидаги сейсмиклик қандай ҳисобга олинади, тегишли компьютер моделлаштириш амалга ошириладими? Қирғизистон атроф-муҳитга оид қарорларни қабул қилишда жамоатчилик иштирокини тартибга солувчи Орхус конвенцияси ва трансчегаравий таъсирлар бўйича Эспу конвенцияси бўйича халқаро мажбуриятларини қандай бажаришни режалаштирмоқда? Қамбарота ГЭС-1 сув тошқини зонасида маданий меросни аниқлаш ва сақлаш ишлари қандай ташкил этилади?
Муҳокама жараёнида таъсирнинг барча жиҳатлари ҳисобга олиниши ва лойиҳанинг барча тафсилотлари эса кейинроқ, 2025 йил ёзига қадар якунланиши режалаштирилган ижтимоий-экологик баҳолаш доирасида янги тадқиқотлар натижалари пайдо бўлганда тақдим этилиши маълум қилинди. Бироқ лойиҳанинг ижтимоий ва экологик оқибатларини баҳолашнинг дастлабки вариантларини такомиллаштириш жараёнида кейинги маслаҳатлашувлар учун аниқ режа ҳам тақдим этилмади.
Қамбарота ГЭС-1 ишга туширилгандан кейин вилоятнинг сув-энергетика балансидаги ўзгаришлар
“Қамбарота ГЭС-1 ишга туширилиши минтақанинг сув-энергетика балансини сезиларли даражада ўзгартириши мумкин, шунинг учун лойиҳанинг дастлабки босқичлариданоқ Сирдарёдаги сув ресурсларини бошқариш соҳасида юзага келиши мумкин бўлган оқибатларни очиқ муҳокама қилиш зарур. Лойиҳа ишлаб чиқувчилари таъкидлаганидек, таклиф этилаётган ГЭСдан қуйи оқимда уч мамлакатда 4 миллионга яқин одам яшайди ва уларнинг ҳар бири таклиф этилаётган мегалойиҳа муҳокамасида иштирок этиш имкониятига эга бўлиши керак”, дейди “Чегара билмас дарёлар” экологик коалициясининг халқаро координатори Евгений Симонов.
Изоҳ (0)