Самарқанд шаҳрида бўлиб ўтган АИИБнинг йиллик йиғилишида Осиё инфратузилма инвестициялари банки (АИИБ) вице-президенти ва корпоратив котиби Людгер Шукнехт барқарор инфратузилма инвестициялари орқали АИИБ Ўзбекистон иқтисодиётини қўллаб-қувватлаш воситалари ҳақида асосий тушунчаларни тақдим этди.
Фаол лойиҳаларида 3 миллиард доллардан ортиқ маблағга эга АИИБ Ўзбекистоннинг энергетика, сув ва транспорт соҳаларида муҳим ўрин эгаллаб, мамлакатларни ривожлантириш мақсадида муҳим молиявий ёрдам кўрсатади. Шукнехт кўп томонлама ҳамкорлик аҳамияти ва банк Ўзбекистонда иқлим барқарорлиги, тоза энергия ва рақамли трансформацияни рағбатлантиришга содиқлигини таъкидлади.
Барқарор инфратузилма барча учун муҳим мавзу
“Барқарор инфратузилма барча учун” мавзуси доирасида ўтказилган бу йилги йиғилиш банкнинг инклюзив тараққиётни қўллаб-қувватлаш ҳамда аъзо мамлакатларнинг инфратузилмавий эҳтиёжларини қондириш салоҳиятини англатади. Шукнехт мавзуни алоҳида таҳлил қилиб, АИИБ миссиясини яна бир бор эслатиб ўтди.
“Барча учун барқарор инфратузилма мавзуси аъзо давлатлар ривожига ҳисса қўшиш, инфратузилмани молиялаштириш орқали фаровонликни ошириш ва қашшоқликни камайтириш истагимизни акс эттиради”, деди у. Шунингдек, энергетика ва транспорт каби муҳим тармоқлари жадал модернизация қилинаётган Ўзбекистон учун ушбу мавзунинг ўзига хос долзарблигини ҳам таъкидланди.
АИИБ Ўзбекистон билан кенг кўламли алоқалар йўлга қўйган, бунда экологик энергия лойиҳалари етакчилик қилмоқда. Шукнехт Самарқанд яқинидаги “Masdar” лойиҳасини мамлакатда амалга оширилаётган саъй-ҳаракатларнинг мисоли қилиб кўрсатди.
“Биз Самарқанд яқинидаги экологик энергетика лойиҳаси қурилишига ташриф буюрдик. Бу Masdar компаниясининг йирик қуёш энергияси заводи лойиҳаси бўлиб, бизнинг ҳам асосий йўналишларимиздан бири бу энергетика соҳасидир”, деди у. Қиймати 3 миллиард доллардан ортиқ бўлган лойиҳалар билан АИИБ Ўзбекистондаги барқарор ўсиш стратегиясида муҳим рол ўйнашга тайёрлиги маълум қилинди.
Бошқа мултилатерал тараққиёт банклари билан ҳамкорлик
АИИБ фаолиятининг ўзига хос жиҳатларидан бири бу бошқа мультилатерал тараққиёт банклари (МДБ), жумладан, Европа тикланиш ва тараққиёт банки (ЕТТБ), Осиё тараққиёт банки (ОТБ) ва Жаҳон банки билан ҳамкорлик алоқалари ўрнатилганлигидир. Шукнехт Ўзбекистондаги инфратузилма лойиҳалари ривожида ҳамкорлик ҳаракатларининг ўрни ҳақида гапирди.
“Кўпгина лойиҳаларда тараққиёт банкининг бошқа ҳамкорлари билан ҳам иш олиб бормоқдамиз. Булар — ЕТТБ, ОТБ ва Жаҳон банки. Улар билан молиялаштириш бўйича келишувларимиз бор”, дея тушунтирди у.
АИИБ нисбатан ёш банк сифатида инвестицияларнинг таъсирини кучайтириш учун кўпинча ўзининг ишончли ҳамкасблари билан ҳамкорлик қилади. “Банкимиз ҳали ёш, шунинг учун аксар лойиҳаларни бизнинг катта ҳамкорларимиз бошлаган. Биз уларга эргашдик”, деди Шукнехт. Бироқ, АИИБ келажакда лойиҳалар бошқарувини ўз зиммасига олишни мақсад қилган.
“Вақт ўтиб, биз умид қиламизки, балки бунинг акси ҳам бўлади”, дея қўшимча қилди. Бу эса тез орада банкнинг минтақавий инфратузилмани ривожлантириш лойиҳаларида етакчи ролларни ўз зиммасига олишга интилишидан далолат беради.
Шукнехт Ўзбекистонни кўп томонлама ҳамкорликнинг муваффақиятли намунаси сифатида ҳам юқори баҳолади. “Ўзбекистон тараққиёт банклари ўртасидаги унумли ҳамкорликнинг яққол намунасидир”, деди у. Ушбу ҳамкорлик модели АИИБга Ўзбекистоннинг инфратузилма бўйича мақсадларини илгари суришда янада самарали ва унумли ишлаш имконини берди.
Технологияга асосланган инфратузилма ва рақамли трансформация
АИИБ инфратузилмани модернизация қилиш мажбуриятига мувофиқ, Шукнехт лойиҳаларга технологияларни киритиш масалаларини муҳокама қилди. Ушбу ёндашув банк стратегиясида “технологияга асосланган инфратузилма” сифатида белгиланган. “Рақамли ўтиш ёки биз технологияга асосланган инфратузилма деб атайдиган нарса ҳақиқатан ҳам бизнинг корпоратив стратегиямизнинг устунларидан биридир”, деди Шукнехт. АИИБ Ўзбекистонда лойиҳалар самарадорлиги ва барқарорлигини ошириш учун технологиядан фойдаланади.
Жумладан, АИИБнинг Самарқанддаги қуёш энергияси лойиҳаси илғор рақамли тизимларни ўзида мужассам этган. “Ҳамма нарса рақамли воситалар билан назорат қилинади”, деди Шукнехт. “Технологиялар орқали панеллар қаерда ишлаётганини ёки ишламаётганини яққол кўриш мумкин. Уларни эса роботлар тозалайди”. Бу лойиҳа нафақат Ўзбекистоннинг экологик энергия мақсадларига ҳисса қўшади, балки мамлакатни рақамлаштиришга қаратилган саъй-ҳаракатларига ҳам мос келади.
Энергетикадан ташқари, АИИБ транспорт лойиҳаларига ҳам алоҳида эътибор қаратмоқда. “Бу нафақат транспорт, балки экологик ва технологик транспорт бўйича лойиҳалар”, деб тушунтирди Шукнехтт. АИИБ Ўзбекистоннинг электр транспорт воситаларига ўтишини қўллаб-қувватлаш устида ишламоқда, бу трансформацияни қўллаб-қувватлаш логистика ва энергия тармоқлари каби зарур инфратузилмалар қуришни ўз ичига олади. “Электрон автомобилларнинг кўпайишини таъминлаш учун биринчи навбатда инфратузилма — йўллар, электр энергияси ва кучли тармоқ керак”, деди у.
Ўзбекистон энергетика тармоғини модернизация қилиш
Ўзбекистон олдида турган муаммолардан бири эскирган энергетика тармоғи бўлиб, тизим мамлакатнинг энергия ишлаб чиқариш бўйича эришаётган ютуқлари билан ҳамқадам эмас. Тармоқ ҳолати аввал ҳам таъкидланган бўлса-да, Шукнехт ушбу инфратузилмани янгилаш кун мавзуси эканлигини ва АИИБ буни қўллаб-қувватлашга тайёр эканлигини таъкидлаб ўтди. “Бу ҳукуматнинг кун тартибидаги муаммолар қаторида”, деди у ва АИИБнинг роли энергия самарадорлиги ва барқарорлигини ошириш учун энергия тармоғини модернизация қилишни ўз ичига олиши мумкинлигини ҳам қўшимча қилди.
Шукнехт, шунингдек, минтақавий энергетика соҳасидаги ҳамкорлик аҳамиятини, шу билан бирга АИИБнинг Тожикистондаги Роғун ГЭС лойиҳасидаги иштирокини таъкидлади. “Бу лойиҳа энергия таъминотини барқарорлаштиради ва Ўзбекистон ҳамда бошқа Марказий Осиё давлатларини экологик тоза энергия билан таъминлайди. Бу шунчаки тармоқ масаласидек кўриниши мумкин, лекин бу борада минтақавий стратегия ва минтақавий ҳамкорлик ҳам жуда катта аҳамиятга эга”, дейди у энергетика лойиҳаларининг минтақавий таъсирига ишора қилиб.
АИИБнинг Марказий Осиёдаги стратегик йўналишлари
Шукнехт АИИБнинг Марказий Осиё стратегияси ва минтақадаги ўзгарувчан шароитни баён қилди. Банк вазифаларига иқлимни молиялаштириш, хусусий сектор иштирокини кучайтириш, алоқа ва технологиялар билан такомиллаштирилган инфратузилмани рағбатлантириш киради. “Бизнинг стратегиямиз иқлим ва хусусий секторни молиялаштириш ҳаракатларини қўллаб-қувватлашдир”, деб тушунтирди ва бу элементлар АИИБга тараққиёт банки бўлиб қолишини таъминлаш учун калит эканлигини қўшимча қилди.
АИИБнинг Ўзбекистонда хусусий секторни қўллаб-қувватлаш, инвестицияларни осонлаштириш учун банк бир қатор молиявий воситаларни таклиф қилмоқда. “Биз Masdar қуёш энергияси лойиҳаси каби тўғридан-тўғри лойиҳаларни молиялаштириш билан шуғулланамиз. Фақат бу билан чекланмаган ҳолда хусусий секторни молиялаштириш ва қўллаб-қувватлашнинг билвосита усуллари билан ҳам шуғулланамиз”, деди Шукнехт. Банк хусусий компанияларга кредит берадиган банклар учун капитал, кафолат ва молия билан таъминлайди, бу эса инфратузилмани ривожлантиришда хусусий сектор иштирокини рағбатлантиришга ёрдам беради.
Олдиндаги имконият ва қийинчиликлар
Шукнехт АИИБ Ўзбекистонда сезиларли ютуқларга эришган бўлса-да, муаммолар ҳамон мавжуд эканлигини таъкидлади. “Энг катта муаммо — аъзо давлатлар фаровонлиги ва ривожи учун эртанги кун инфратузилмаларини молиялаштиришдир”, деди у. Глобал тараққиётга таъсир этувчи геосиёсий мураккабликларга қарамай, Шукнехт келажакка ижобий қарайди. “Яхши томони шундаки, кўп томонлама ривожланиш аҳамиятини молия олами, барча аъзо давлатлар ва жаҳон ҳамжамияти яхши англаб етган”, деди у.
Ўзбекистон иқтисодий модернизация йўлида ўз йўлини давом эттирар экан, АИИБнинг барқарор, технологик жиҳатдан илғор инфратузилмани барпо этиш бўйича мажбуриятлари мамлакат муваффақияти учун муҳим аҳамиятга эга бўлади. АИИБ тоза энергия, транспорт ва рақамли инфратузилма соҳасидаги лойиҳалар орқали минтақавий ҳамкорлик ва барқарор тараққиётни рағбатлантириш орқали Ўзбекистон келажагини шакллантиришга ёрдам бермоқда. Иқлимга чидамлилик, технология ва хусусий сектор иштирокига эътибор қаратган АИИБ Ўзбекистоннинг келгуси йиллардаги улкан ривожланиш мақсадларини қўллаб-қувватлаш учун улкан салоҳиятга эга.
Изоҳ (0)