Italiya, Shveysariya, Polsha va boshqa mamlakatlardan iborat xalqaro arxeologlar guruhi Polsha janubidagi Oblazova g‘orida qazishmalar olib borish chog‘ida dunyodagi eng qadimgi bumerangni topdi. Tadqiqot natijalari PLOS One ilmiy jurnalida e’lon qilindi.
Ma’lum qilinishicha, bumerang 1985-yildayoq Polshadagi g‘ordan topilgan. Biroq, yangi baholashlarga ko‘ra, bu topilmaning haqiqiy yoshi 40 ming yilga yetishi mumkin.
Arxeologlarning ma’lumotlariga ko‘ra, bumerang mamont tishidan yasalgan bo‘lib, uning ishlanishi g‘oyat yuqori mahorat darajasini ko‘rsatadi.
Ammo tadqiqotchilarning tajribalari shuni ko‘rsatdiki, bumerang otilganda juda yaxshi uchsa-da, qaytib kelmaydi.
“Ehtimol, u ov qilish uchun ishlatilgan, garchi qadimgi odamlar uchun madaniy yoki badiiy ahamiyatga ham ega bo‘lgan bo‘lishi mumkin. Balki u qadimgi marosimlarda ham qo‘llanilgandir”, deydi tadqiqotchilar.
Uzunligi 72 santimetr bo‘lgan bu egilgan buyum inson suyaklari, tulki tishlaridan yasalgan taqinchoqlar va tosh qurollar bilan birga topilgan. Dastlab, bumerangning yoshi 18 ming yil deb baholangan, ammo yangi usullar bu uloqtirish qurolining 42,3 va 39,3 ming yil oralig‘ida yaratilganini ko‘rsatgan.
“Bu dunyodagi eng qadimgi bumerang bo‘lib, bunday shakl va uzunlikdagi yagona nusxadir”, deydi Bolonya universitetidan Sara Talamo.
Uning aytishicha, bumerang qadimgi odamning xatti-harakatlari va 42 ming yil oldin Homo sapiens nimalarga qodir bo‘lgani haqida “ajoyib tasavvur” beradi. Zero, o‘sha davrda yashagan odam hayvonlarni ovlash uchun ishlatish mumkinligini oldindan anglab, shunday mukammal shakldagi buyumni yasay olgan.
Bumerang juda yaxshi saqlangan, undagi mayda o‘yiqlar esa uni o‘ng qo‘l bilan otish uchun mo‘ljallab yasalganini taxmin qilish imkonini beradi.
Bu topilma yuqori paleolit davrida Homo sapiensning kutilmagan darajada yuqori texnologik rivojlanishidan dalolat beradi. O‘sha davrgacha odamlar mamont tishlariga murakkab ishlov berish usullarini egallagan, aerodinamik hisob-kitoblarni bajara olgan va qurolni ham ovda, ham o‘ziga o‘xshash zotlar bilan jangda qo‘llay olgan.
“Bu ilk Homo sapiens xulq-atvorining mutlaqo yangi dalili bo‘lib, neandertal topilmalaridan keskin farq qiladi”, deya ta’kidlashdi tadqiqotchilar.
Ushbu kashfiyotgacha ma’lum bo‘lgan eng qadimgi bumeranglar 20 ming yillik tarixga ega bo‘lib, Avstraliyadan topilgan edi. Polshadagi topilma esa deyarli ikki baravar qadimiyroq bo‘lib, dunyoning turli hududlarida murakkab uloqtirish qurollarining bir-biridan mustaqil ravishda ixtiro qilinganidan dalolat beradi.
Izoh (0)