Buxoro shahrida 2023-yilning yanvar oyida 33 gektar maydonda turizm markazi qurilishi jamoatchilik e’tirozlariga hamda keng muhokamalarga sabab bo‘lgan edi. Shuningdek, mazkur loyiha YUNESKO bilan kelishilmagani ma’lum qilingan edi. Shundan so‘ng mas’ullar bu hali loyiha ekanini, tegishli xulosasi olingan holda, yakuniy qaror qabul qilinishi va shundan so‘ng qurilish ishlari boshlanishini aytgandi.
Fevral oyi boshida Buxoro shahrining jami 32,6 gektar maydonida “Boqiy Buxoro” tarixiy-etnografik parki barpo etilishi ma’lum qilindi. Unga ko‘ra, ushbu hududda joylashgan 14 ta davlat obyektlari “snos”ga uchrab, Bukhara City majmuasi hududidan o‘rin egallaydi. Aholi va ishbilarmonlarga tegishli tadbirkorlik obyektlari “snos” obyekti sifatida baholanib, mablag‘lari oldindan qoplanishi rejalashtirilgan. Shuningdek, barpo etilishi ko‘zda tutilgan manzilda birorta fuqaroning yashash joyi yo‘qligi sabab ularning manfaatiga ziyon yetmasligi bildirildi.
Mazkur masala yuzasidan jamoatchilikda tug‘ilgan savollarga javob berish maqsadida buzilishi rejalashtirilgan hududga press-tur uyushtirildi. Unda demontaj, obyektlarni ko‘chirish, transport va logistika xarajatlari kimning hisobidan bo‘lishi kabi savollarga javob berildi.
Bitta xorijiy turist Buxoro shahrida 1 kun yurganda o‘rtacha 300 dollar sarf qilmoqda. Bizning maqsadimiz bugungi kunda xorijiy sayyohning qolish davrini 5-7 kunga cho‘zish yo‘llarini o‘ylayapmiz. Bu uchun infrastruktura juda ham kerak. Sayyohlarga zamonaviy mehmonxona, ovqatlanish shoxobchalari va boshqa zaruriy muassasalar juda ham kerak. Qurilishi rejalashtirilgan turistik markaz biz o‘ylagan rejalarni amalga oshirish imkonini beradi.
Bu yerda qurilish ishlari xususiy investorlar tomonidan amalga oshiriladi. Davlat hech qanday pul tikmaydi. Kompensatsiyalar masalasida 7 ta tadbirkor bilan gaplashdik, dastlabki muzokaralarni boshladik, ular bu loyihaga xayrixoh. Ularning mulklari bozor narxida baholanadi va o‘sha kompensatsiyalari to‘lab berilganidan keyin mulklari buziladi, — dedi Buxoro shahri hokimi Jamol Nosirov.
Buxoro viloyati bosh arxitektori Zuhriddin Muhiddinov mazkur loyihani qurish ishlari uchun nega bir yil vaqt kutildi, degan savolga javob berdi.
Ushbu masala o‘tgan yili ko‘tarilganida ushbu hududda qurilishi rejalashtirilgan turizm markazining loyiha-rejasi, bu konsepsiya nimalardan iborat, ushbu majmua o‘z ichiga qanaqa, qaysi toifadagi binolarni qamrab oladi, nimaga xizmat qiladi, hozirgi mavjud binolarga solishtirganda o‘zi yaxshimi yoki yomonmi, kimga yaxshi, kimga yomon, mahalliy aholiga, keladigan mehmonlarga qulaylik tomoni va boshqa tomonlarini tahlil qilish uchun ishlab chiqilgan konsepsiya mavjud emas edi.
Bugungi kunda mutaxassislar, ekspertlar, turizm sohasi vakillari bilan birgalikda turizm markazida qurilishi rejalashtirilgan obyektlarning konsepsiyasi chuqur o‘rganishlar natijasida ishlab chiqildi.
Bu yerda asosan ma’muriy binolar va sport majmuasi (markaziy o‘yingoh) joylashgan va bir qism tadbirkorlarga tegishli bino va inshootlar mavjud. Ma’muriy binolar viloyat hokimligi, prokuraturasi, shahar hokimligi kabi obyektlarni yangidan qurish bo‘yicha, ma’muriy markaz yoki mavjud Bukhara City majmuasida yangi ma’muriy markazni joylashtirish bo‘yicha loyiha ishlari amalga oshirildi. Bosh reja ishlab chiqilib, konsepsiyaga kiritildi. Yangi joyda qurilishi rejalashtirilgan binolar etnopark hududining sotilishidan tushgan mablag‘lar hisobidan bunyod etiladi. Bundan tashqari, markaziy o‘yingoh ham yangi quriladigan hududda shu obyektlar sotilishidan tushgan mablag‘lar hisobidan qurilishi rejalashtirilgan”, — dedi Buxoro viloyati bosh arxitektori.
Etnopark hududida ikkita madaniy meros obyekti mavjud. Loyiha konsepsiyasiga ko‘ra, ushbu madaniy meros obyektlari o‘z o‘rnida va asl holicha saqlab qolinadi. Buxoro viloyat madaniy meros boshqarmasi boshlig‘i Shohabbos Sharofiddinovning aytishicha, qurilish ishlari YUNESKO talablariga amal qilgan holda bajariladi.
Eski shahar bilan yondosh hududda ikkita madaniy meros obyekti mavjud. Loyiha konsepsiyasiga ko‘ra, ushbu madaniy meros obyektlari o‘z o‘rnida va asl holicha saqlab qolinadi. Qurilish ishlari YUNESKO talablariga amal qilgan holda bajariladi. Majmua markazida musiqali favvora ham tashkil etilishi ko‘zda tutilgan. Etnografik park barpo etilishida xalqaro ekspertlar guruhi va mahalliy mutaxassislar jalb etiladi. Bu hududdagi barcha ishlar YUNESKO Bosh konferensiyasi tomonidan 1972-yil 16-noyabrda qabul qilingan Umumjahon madaniy va tabiiy meros muhofazasi bo‘yicha konvensiya talablari asosida amalga oshiriladi.
Agar YUNESKO konvensiyasida aynan madaniy meros obyektlariga yondosh hududda qurilish qilish mumkin emas, degan taqiq bo‘lganda edi, ushbu loyiha borasida umuman bosh qotirmagan bo‘lardik. Yondosh hududda qurilish qilish mumkin, lekin bu YUNESKO talablari asosida amalga oshiriladi. Biz ko‘zda tutgan loyihada ushbu talablar inobatga olingan. Shuning uchun ekspertlar jalb qilinib, ular bilan birgalikda ish olib boryapmiz. O‘tgan yilgi shov-shuvlarga qaytadigan bo‘lsak, o‘shanda ham ular qarshi bo‘lmagan, faqat loyiha bilan tanishish, loyiha haqida ma’lumotga ega bo‘lish talabi qo‘yilgan. Va shu sabab ham jarayon bir yil muddatga to‘xtatilgan edi.
Bugungi kunda esa loyiha yuzasidan soha mutaxassislari, ekspertlar, olim-u ziyolilar, arxitektor, arxeolog va boshqalarning xulosalari olindi. Konvensiya talablarida nimalar ko‘zda tutilgan bo‘lsa, maksimal darajada shularni e’tiborga olib, ushbu yirik loyihani ishlab chiqdik. Ekspertlar tez kunda Buxoroga kelishadi va loyihani birgalikda amalga oshirishga kirishamiz. Loyiha jarayonida qandaydir o‘zgarish yoki takliflar kiritiladigan bo‘lsa, albatta, inobatga olamiz. YUNESKO bilan hamkorlikda, hamjihatlikda sharif shahar markazida misli ko‘rilmagan betakror maskan tortiq etamiz, — dedi Shohabbos Sharofiddinov.
Mazkur hududdagi daraxtlarning taqdiri xususida ham ma’lumot berildi. Ta’kidlanishicha, barcha daraxtlar saqlab qolinadi, majmuaning 70 foiz hududi yashil hudud sifatida quriladi.
“Buxoro sport” majmuasi direktori Alibek Sodiqov buzilishi rejalashtirilgan markaziy o‘yingoh haqida to‘xtalar ekan, majmua to qurib bitkazilgunicha mashg‘ulotlar yo‘nalishi bo‘yicha yaqin atrofdagi sport maktablarida o‘tkazib turiladi.
Izoh (0)