O‘zbekistonning qo‘shni va mintaqaviy davlatlar bilan hamkorlikni rivojlantirish, transport, savdo va siyosiy bog‘liqlikni mustahkamlashga qaratilgan ochiq va pragmatik tashqi siyosati Mo‘g‘uliston bilan munosabatlarga ham yangi surʼat baxsh etmoqda.
Mo‘g‘uliston bugungi kunda O‘zbekiston uchun Osiyo mintaqasidagi anʼanaviy va ishonchli sheriklardan biri hisoblanadi. Ikki davlat o‘rtasidagi aloqalar do‘stlik, o‘zaro hurmat va qo‘llab-quvvatlash tamoyillari asosida barpo etilgan. Siyosiy darajadagi muloqot muntazam tus olgan bo‘lib, ikki mamlakat BMT hamda boshqa xalqaro va mintaqaviy tuzilmalar doirasida yaqin hamkorlikni davom ettirib kelmoqda.
Ikki xalq o‘rtasidagi tarixiy bog‘liqlik
O‘zbekiston va Mo‘g‘uliston xalqlari o‘rtasidagi munosabatlar uzoq tarixga ega. Ayniqsa, Turk xoqonligi davri va undan keyingi davrlarda madaniy va iqtisodiy almashinuvlar yo‘lga qo‘yilgani tarixiy manbalarda ham tasdiqlangan.
Mo‘g‘uliston O‘zbekiston mustaqilligini 1991-yil 19-dekabrda tan olgan va 1992-yil 25-yanvarda diplomatik munosabatlar o‘rnatilgan. Shundan beri ikki tomonlama munosabatlar bosqichma-bosqich kengayib, hozirgi kunda yangi bosqichga ko‘tarildi.
Mo‘g‘uliston prezidentlari 2010, 2016 va 2022-yillarda Toshkent va Samarqandda bo‘lib o‘tgan SHHT sammitlarida kuzatuvchi davlat rahbarlari qatorida ishtirok etgan. 2020-yildan eʼtiboran parlamentlararo muloqot faollashdi, ikki davlat parlamentlarida do‘stlik guruhlari tuzildi. 2023-yilda Hukumatlararo qo‘shma komissiya tashkil etildi.
2022–2024-yillarda esa oliy darajadagi uchrashuvlar: Samarqand, Dubay va Toshkent shaharlarida bo‘lib o‘tgan sammitlar ikki tomonlama munosabatlarni sifat jihatdan yangi bosqichga olib chiqdi.
Toshkentda Mo‘g‘uliston elchixonasi ochilishi
2024-yil 24-iyun kuni tarixiy ahamiyatga ega voqea — Toshkent shahrida Mo‘g‘uliston elchixonasining rasman ochilishi har ikki davlat hamkorligining yangi bosqichga o‘tishdan dalolat beruvchi strategik qadam bo‘ldi. Ushbu voqelik nafaqat diplomatik aloqalarni mustahkamlaydi, balki siyosiy muloqot va iqtisodiy hamkorlikni jadallashtirish uchun institutsional asos bo‘lib xizmat qiladi.
Ushbu sanada Mo‘g‘uliston prezidenti Uxnaagiyn Xurelsux ilk bor davlat tashrifi bilan O‘zbekistonga keldi. Tashrif doirasida u nafaqat Toshkentda, balki yurtimizning gavhari sanalmish Xiva shahrida ham bo‘lib, xalqimizning boy madaniy va tarixiy merosi bilan tanishdi.
Tashrif doirasida umumiy hisobda 14 ta muhim hujjat imzolangandi. Ushbu hujjatlar faqat siyosiy va iqtisodiy sohalardagina emas, balki madaniy-gumanitar va shaharlararo aloqalarni ham rivojlantirishga qaratilgan bo‘lib, har tomonlama hamkorlik uchun mustahkam asos yaratadi.
Ikki mamlakatni bog‘lab turuvchi mustahkam ko‘prik
So‘nggi yillarda ikki davlat o‘rtasidagi savdo-iqtisodiy hamkorlik barqaror ijobiy o‘sish namoyon etmoqda. 2024-yilda tovar ayirboshlash xajmi 20,4 million dollarga yetdi, bu o‘tkan yilga nisbatan 32 foiz ko‘p, O‘zbekiston eksporti esa 15,1 million dollarni (+33 foiz) tashkil etdi.
Hozirgi kunda O‘zbekiston Mo‘g‘ulistonga qishloq xo‘jaligi mahsulotlari, alkogolsiz ichimliklar, tamaki, sanoat uskunalari va xizmatlar eksport qilmoqda. Evaziga esa go‘sht, plastmassa, kimyoviy moddalar kabi tovarlar import qilinmoqda.
Mamlakatimizda Mo‘g‘uliston bilan hamkorlikda tashkil etilgan qo‘shma korxonalar xizmat ko‘rsatish va savdo sohalarida faoliyat yuritmoqda. Eʼtiborga molik jihat shundaki, “Tavan Bogd” xoldingi Yaponiyaning “Fuji Film” korporatsiyasi texnologiyalari asosida Toshkentda zamonaviy tibbiyot markazini tashkil etib, muhim investitsiya kiritdi. “Mongolbazalt” kompaniyasining Jizzaxdagi loyihasi ham hamkorlikning yana bir samarali namunasidir.
O‘zbekiston va Mo‘g‘uliston o‘rtasidagi munosabatlar bugungi kunda o‘zaro hurmat va manfaatlar uyg‘unligi asosida jadal surʼatda rivojlanmoqda.
Siyosiy muloqotlar, parlamentlararo aloqalar, iqtisodiy va savdo hamkorligi, tog‘-kon sanoati, qishloq xo‘jaligi, chorvachilik, yengil sanoat, sog‘liqni saqlash, transport, logistika va boshqa sohalardagi almashinuvlar — O‘zbekiston va Mo‘g‘ulistonni bog‘lab turuvchi mustahkam ko‘prikka aylanmoqda. Bu ko‘prik kelajakda barqaror va uzoq muddatli strategik sheriklikni taʼminlashi muqarrar.
Anvarjon Mirkomilov, “Taraqqiyot strategiyasi” markazi bo‘lim boshlig‘i
Izoh (0)