Ijtimoiy tarmoqlarda xabar yozish paytida jumlaning oxiriga qancha emojilar qo‘yasiz? Ko‘pmi? Unda olimlarning siz uchun yomon yangiliklari bor.
Tadqiqotga ko‘ra, emojilarni tez-tez ishlatish shaxsiyatning baʼzi ruhiy buzilishlarini ko‘rsatishi mumkin. Oklaxoma shtati universiteti olimlari emojilar bilan narsissizm va hatto psixopatiya kabi xarakter xususiyatlari o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘liqlikni aniqladilar. “Emojilarni ishlatish boshqalarning idrokini manipulyatsiya qilish va o‘zi haqida ijobiy taassurot yaratish strategiyasi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin”, deb yozadi ular.
Tadqiqotning borishi
Tadqiqotda emojilarni ishlatish shaxsiyat bilan aniqrog‘i, “Qora uchlik”, deb ataladigan uchta istalmagan shaxsiyat xususiyatlari bilan qanday bog‘liqligi o‘rganildi — psixopatiya, narsissizm va makiavellizm, yaʼni “o‘z manfaatlarini taʼminlash uchun boshqalarni manipulyatsiya qilishga tayyorlik”.
Tadqiqot uchun olimlar 285 nafar bakalavriat talabasini — 140 erkak va 145 nafar ayolni tanladi, ularning o‘rtacha yoshi 20 ga yaqin edi.
Emojilarni ishlatish bir necha usul bilan baholandi. Ishtirokchilarga 40 ta keng tarqalgan emojilarni ishlatish chastotasini baholash taklif qilindi. Barcha emojilarning 20 tasi ijobiy maʼnoga ega edi (masalan, yuraklar va tabassumli yuzlarni tasvirlaydi), qolgan 20 tasi esa salbiy maʼnoga ega edi (g‘amgin yuzlar va g‘azabni aks ettirish).
Ishtirokchilarga har bir emojini besh balli shkala bo‘yicha baholash taklif qilindi (1 — hech qachondan, 5 — juda tez-tezgacha).
Ishtirokchilar, shuningdek, emojilarni umumiy ishlatish haqida, masalan, ularni matnli xabarlarni tuzishda va ijtimoiy tarmoqlarda odamlarning xabarlariga javob berishda qancha ko‘p ishlatishini ko‘rsatuvchi savollarga javob berishdi.
Tadqiqot natijalari
Tadqiqotchilar erkaklarda barcha turdagi emojilarni tez-tez ishlatish narsissizmning yuqori darajasi bilan bog‘liqligini aniqladi, bu esa o‘zini haddan tashqari yuqori baholash hissi sifatida belgilanadi.
Shuningdek, erkaklarda makiavellizmning yuqori darajasi ijobiy va salbiy emojilarni, ijtimoiy tarmoqlardagi xabarlarga javoblarda va matnli xabarlarda tez-tez ishlatish bilan bog‘liq edi.
Ayni paytda, ayollarda narsissizmning yuqori darajasi ijobiy va salbiy emojilarni, ijtimoiy tarmoqlarda yangi xabarlarda va xabarlarga javobda tez-tez ishlatish bilan bog‘liq edi.
Tadqiqotchilar shuningdek, baʼzi emojilarni ishlatish “Beshlik” shaxsiyat xususiyatlari bilan bog‘liqligini aniqladi: mehribonlik, vijdonlilik, ekstraversiya, nevrotizm va ochiqlik.
Erkaklarda ham, ayollarda ham ekstraversiyaning yuqori darajasi ijobiy emojilarni tez-tez ishlatish bilan bog‘liq edi, faqat erkaklarda ekstraversiyaning yuqori darajasi matnli xabarlarda emojilarni ko‘proq ishlatish bilan ajralib turdi.
Ayollarda ochiqlikning yuqori darajasi ijtimoiy tarmoqlarda yangi xabarlarda, ularga javoblarda va matnli xabarlarda emojilarni tez-tez ishlatish bilan bog‘liq edi.
Erkaklarda esa nevrotizmning yuqori darajasi salbiy emojilarni va ijtimoiy tarmoqlardagi xabarlarga javoblarda ularni tez-tez ishlatish bilan bog‘liq edi.
Qiziq tomoni shundaki, ayollar beshta toifaning har birida emojilarni erkaklarga qaraganda tez-tez ishlatishini aytishdi: ijobiy emojilar, salbiy emojilar, ijtimoiy tarmoqlarda yangi xabarlarda emojilar, ijtimoiy tarmoqlardagi xabarlarga javoblarda emojilar va matnli xabarlarda emojilar. Tadqiqot mualliflari taʼkidlashicha, keyingi tadqiqotlar faqat talabalar emas, balki kengroq va “umumiylashtirilgan emojilar foydalanuvchilar guruhlari” haqida ko‘proq maʼlumot ochib berishi mumkin.
Emojilarning yashirin maʼnosi
Emojilar juda og‘ir va ko‘pincha dahshatli maʼnolarni anglatishi mumkin, bu haqda Netflix’ning “O‘smirlar” seriali xabardorlikni oshirishga yordam berdi. 2023-yilda Surrey politsiyasi hatto giyohvand moddalar savdosining oldini olish uchun ota-onalarga so‘nggi emojilar slengiga oid qo‘llanma chiqardi.
“Ushbu sohada kelajakdagi tadqiqotlar uchun har bir avlodning jinsi ko‘rsatilgan holda, turli avlodlar emojilarni qanday tushunishini, ko‘rishini va hayotlarida qanday ishlatishini bilish juda muhim”, deb xulosa qiladi tadqiqotchilar o‘z maqolalarida.
Izoh (0)