• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12586.41
    • RUB160.42
    • EUR14758.82
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +32°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Salomatlik

    Hamma gap kovidda emas: pandemiya tana a’zolarimizga qay darajada ta’sir qildi?

    Kovid deb nomlangan global falokat insoniyat uchun juda og‘ir keldi. So‘nggi yillardagi tibbiy statistika shuni ko‘rsatadiki, tanamiz nafaqat yangi infeksiyaga, balki izolyatsiyada yashash oqibatlariga ham o‘ta zaif. “Noviy ochag” nashri pandemiya asab tizimi, tishlar, ko‘zlar va boshqa tana a’zolarimizga qanday ta’sir qilgani haqida so‘nggi tadqiqot natijalari va mutaxassislar fikrlarini to‘pladi.

    Ko‘zlarimiz

    Ma’lumki, yurish va toza havoda sayr qilishning cheklanishi uzoqni yaxshi ko‘ra olmaslik yoki tibbiyot tilida aytilganidek miyopiya rivojlanish xavfini oshiradi. 2021-yilda JAMA Ophtalmology tibbiyot jurnali Xitoyning Feycheng okrugi aholisining ko‘z salomatligini o‘rganish natijalari to‘g‘risida maqola chop etdi. Tadqiqot mualliflari besh yil davomida (2015-yildan 2020-yilgacha) 10 ta boshlang‘ich maktabning 123 535 nafar o‘quvchisini kuzatdi va miyopiya holatlari ikki baravarga oshganini aniqladi. Shu bilan birga, 9 yoshdan 13 yoshgacha bo‘lgan bolalarda bunday kasallik kuzatilmadi. Kaliforniya universiteti Optometriya maktabining tibbiyot fanlari professori Mika Moyning fikricha, so‘nggi yillarda ishlaydigan o‘rta yoshli odamlarda ham ko‘rish yomonlashgan.

    Foto: Unsplash

    Foto: Unsplash

    Irsiy omilga qo‘shimcha ravishda miyopiya rivojlanishida asosiy rolni ko‘zning zo‘riqishi, xususan, kam yorug‘lik sharoitida 20 santimetrdan kam masofada joylashgan narsalarni o‘qish yoki qarash o‘ynaydi.

    Doktor Moyning so‘zlariga ko‘ra, ko‘pchilik karantinni kecha-yu kunduz televizor ekrani, noutbuk va telefon oldida o‘tkazdi. Ushbu turdagi vizual faoliyatning xavfi shundaki, bunday holatda shilliq qavatlar tabiiy yog‘lanishini yo‘qoladi, bu esa “quruq ko‘z sindromi” deb ataladigan holatga olib keladi.

    Yana bir xavf omili — telefondan taraladigan moviy nur tufayli ko‘rishning pasayishiga olib keladi. Ma’lumki, bu spektrning nurlari to‘g‘ridan to‘g‘ri ko‘z shoh pardasiga qaratilgan bo‘lib, bu tasvirning xiralashishiga olib keladi. Moviy yorug‘lik shox parda hujayralariga ham salbiy ta’sir qiladi, shuning uchun telefonni sevuvchilar ko‘pincha quruq va tirnash xususiyati beruvchi simptomni boshdan kechiradi, bu keyinchalik quruq ko‘z sindromining rivojlanishiga va doimiy ravishda dori-darmonlarni qo‘llash zarurligiga olib keladi.

    Ko‘zlaringizni asrash uchun 20-20-20 qoidasiga rioya qiling, ya’ni har 20 daqiqada sizdan 20 metr uzoqlikdagi obyektga 20 soniya davomida qarang. Iloji bo‘lsa, bir muddat toza havoga chiqing.

    Terimiz

    So‘nggi yillarda butun dunyo bo‘ylab mutaxassislar D vitaminining o‘tkir tanqisligi holatlari ortib borayotganini xavotirda, bu vitamin asosan quyosh ta’sirida paydo bo‘ladi. D vitamini immunitet tizimini saqlashda, miya va tana mushaklarining ishlashida, shuningdek, kalsiy va magniy kabi minerallarning so‘rilishida alohida rol o‘ynaydi. Tadqiqotlar D vitamini yetishmovchiligining depressiya rivojlanishi, suyak va mushak to‘qimalari tuzilishining yomonlashishi bilan bog‘liqligini tasdiqlaydi.

    Foto: Unsplash

    Foto: Unsplash

    Ishda bo‘lsangiz, tanaffus qiling va balkonga chiqing — kamida o‘n besh daqiqa toza havodan nafas oling. Ratsioningizni D vitamini bilan boyiting. Asosiy mahsulot — losos va tuxum sarig‘idir.

    Pandemiyada, shuningdek, akne va rozatsea kabi teri kasalliklari ko‘paygani aniqlandi, bu ko‘proq tibbiy niqoblardan doimiy foydalanish, uzoq vaqt stress va ko‘p miqdorda shirinliklarni iste’mol qilish bilan bog‘liq. Stress organizmdagi yallig‘lanish jarayonlarini qo‘zg‘atadi va sebum sekretsiyasini oshiradi.

    Miyamiz

    Inson miyasi har qanday sharoitga mo‘jizaviy tarzda moslashadi. Ammo ba’zi odamlar uchun ish muhitining o‘zgarishi va ijtimoiy izolyatsiya chidab bo‘lmas holat bo‘ldi. Pandemiya davrida bemorlar nevrologga murojaat qilgan umumiy shikoyatlar orasida diqqatni jamlay olmaslik, mehnat unumdorligining pasayishi, bosh og‘rig‘i va charchoq ko‘paygan. Mutaxassislar bunday holatlarni ijtimoiy signallarning to‘satdan yo‘qolishi bilan bog‘laydilar. Uzoq izolyatsiyadan so‘ng yana yuzma-yuz muloqotga qaytganimizda, bu ogohlantirishlarning to‘satdan qaytishi miyaga salbiy ta’sir qiladi.

     Koronavirus pandemiyasi inson miyasida o‘tkazilgan eng katta tajribalardan biri bo‘ldi. Ijtimoiy izolyatsiya sharoitida oilaviy hayot ba’zilar uchun haqiqiy ne'matga aylandi, boshqalari uchun — ilgari mavjud bo‘lmagan muammolarni ochib beradi. Dunyoning ayrim mamlakatlarida pandemiya boshlanishi bilan ajralishlar va oilaviy zo‘ravonlik holatlari keskin oshganini eslash kifoya.

    Sem Ling, Boston universitetining psixologiya kafedrasi dotsenti

    Foto: Unsplash

    Foto: Unsplash

    Tishlarimiz

    Pandemiya davrida sezilarli darajada ta’sirlangan yana bir organ — tishlar. Tish kasalliklarining o‘sish sur’ati Templ universiteti qoshidagi Kornberg stomatologiya maktabi mutaxassislari tomonidan e’lon qilindi. Ularning so‘zlariga ko‘ra, karantin paytida tish kasalliklari sezilarli darajada yomonlashgan. Mutaxassislarning fikriga ko‘ra, tungi bruksizm (tish g‘ijirlatish) tufayli surunkali jag‘ og‘rig‘i holatlari ham tez-tez uchrab turadi. Uning paydo bo‘lishining sababi stress va ortiqcha ovqatlanishdir.

    Ovqat hazm qilish tizimimiz

    Ma’lumki, tananing barcha a’zolari va tizimlaridan tashqari, oshqozon-ichak trakti ham stressdan aziyat chekadi. Shimoliy Karolina universiteti mutaxassislari kuzatuvlariga ko‘ra, pandemiya davrida tashvish va yolg‘izlik tufayli qorin og‘rig‘i, diareya va ko‘ngil aynishi kabi alomatlarni boshdan kechira boshlagan bemorlarning soni ko‘paygan, ovqat hazm qilish tizimi, pandemiya davrida sezilarli darajada oshgan. Oshqozon-ichak trakti tom ma’noda asab tugunlari bilan o‘ralgan. Og‘ir stress va tashvish unga muqarrar ravishda zarba beradi. Pandemiya vaqtidagi ovqatlanishning buzilishi va spirtli ichimliklarni iste’mol qilish vaziyatni yanada kuchaytirdi.

    Foto: Unsplash

    Foto: Unsplash

    Avvalo, parhezga rioya qiling, ko‘proq harakat qiling — bu yurak va asab tizimining salomatligi uchun foydalidir. Ratsion xilma-xil, muvozanatli, meva, sabzavot va kletchatkani o‘z ichiga olgan boshqa oziq-ovqatlarga boy bo‘lishi kerak — aynan u ichakdagi massani itarishga yordam beradi va hazm bo‘lmasligining oldini oladi.

    09.11.2022, 16:48   Izoh (0)   25451
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    D vitamini darajasini tekshirtirish salomatlik uchun qanchalik muhim?

    09.11.2022, 14:40

    Oshqozonni ehtiyot qiling: och qoringa iste’mol qilish tavsiya etilmaydigan mahsulotlar

    09.11.2022, 09:49

    Ko‘kat, zaytun yog‘i va grechka: Qorin sohasidagi yog‘ni eritishga yordam beradigan 6 ta oziq-ovqat mahsulotlari

    08.11.2022, 13:22

    Mandarin iste’mol qilganda organizmda qanday o‘zgarish yuz beradi?

    08.11.2022, 11:40

    Ishtaha yo‘qolishi, bo‘g‘imlarda og‘riq va xavfli o‘pka kasalligining boshqa 6 ta belgisi

    07.11.2022, 11:54

    Organizmda B guruhi vitaminlari yetishmasligining 6 ta alomati

    07.11.2022, 10:42
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Market Yandex Go Samarqandda ishga tushdi


    American University of Technology (AUT) 28-iyun - Ochiq eshiklar kuniga taklif etadi


    “S&P” O‘zbekiston Milliy Bankining rеyting prognozini “ijobiy”ga ko‘tardi 


     Navoiy innovatsiyalar universiteti: zamonaviy bilim sari ishonchli qadam 


    “Kia Go!”: Kia Sonet egalarining uchrashuvi – yil davomida birga


    BYD Astana Motors rasmiy dilerlik tarmog‘i Toshkentdagi barcha beshta dilerlik markazida "Best Buy Day" tadbirini o‘tkazadi


    Toshkent va Bangkok o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri aviaqatnov: Centrum Air yangi xalqaro yo‘nalishni ishga tushiradi 


    Toshkentda Sting brendi homiyligida "Formula-1" filmining premyerasi bo‘lib o‘tdi


    BI Group va Asakabank O‘zbekistonda tijorat ko‘chmas mulki uchun biznes ipotekasini ishga tushirdi


    Qayerga investitsiya kiritish mumkin? Qanday aktiv turlari mavjud? 


    Yoz osmonning o‘zidayoq boshlanadi: Silk Avia Toshkentdan Issiqko‘lga kunlik aviaqatnovlarni yo‘lga qo‘ymoqda


    Qashqadaryoning Chimyoni – Miraki haqida siz bilmagan faktlar


    Qashqadaryo va Buxoroda amalga oshirilgan quyosh energiyasi loyihalariga 1 yil to‘lishi munosabati bilan rasmiy tadbir bo‘lib o‘tdi


    Savdo, fintex va “yashil” loyihalar: Octobank Xitoy bilan hamkorlikni qanday yo‘lga qo‘ymoqda


    “Wyndham Garden Charvak” kurort majmuasi qurilishi qanday kechayotganini ko‘rsatdi

     

    Tavsiya etamiz

    NATO tarixi – dunyodagi eng qudratli harbiy tashkilotning obro‘si pasaymoqdami?

    26 iyun, 20:31
    Audio Icon

    Joy hammaga yetardi: Jeyms Kemeronga ko‘ra, “Titanik” yo‘lovchilarining omon qolish imkoniyati bo‘lgan

    25 iyun, 23:50

    “Trampning Titanigi to‘xtaydi” — Eron elchisi

    25 iyun, 13:39

    AQSHning Yaqin Sharqdagi harbiy bazalari soni nechta va qayerda joylashgan?

    24 iyun, 19:05
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Mashhurlar hayajonni qanday yengadi: Zendaya, Garri Stayls va Megan Marklning shaxsiy usullari

    Layfstayl | 29 iyun, 11:30

    30 yil avvalgi yirik hisobning takrorlanishi, turnir jadvalidagi ilgarilash: “Navbahor” va “Mashʼal” o‘yinidan fotogalereya

    Sport | 29 iyun, 10:51

    Styuardessalar ularni chetlab o‘tadi: samolyotda iste’mol qilish tavsiya etilmaydigan ichimlik va taomlar

    Layfstayl | 29 iyun, 10:40

    “Asr to‘yi”: Jeff Bezosning Venetsiyadagi 50 mln dollarlik nikoh oqshomiga 200 dan ortiq mashhurlar tashrif buyurdi

    Shou-biznes | 29 iyun, 10:15

    O‘zbekistonda valyuta tushumini sotishdan bo‘yin tovlaganlik uchun jarima bekor qilinishi mumkin

    O‘zbekiston | 29 iyun, 10:00

    O‘zbekiston tovarlari uchun Pokiston portida maxsus ombor tashkil etilishi mumkin

    O‘zbekiston | 29 iyun, 09:00

    Klublar o‘rtasidagi JCH. “Chelsi” “Benfika”ni yirik hisobda mag‘lub etib, chorak finalga yo‘l oldi (video)

    Sport | 29 iyun, 08:35
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.