Кино ҳар доим ҳам реалистик бўлиши шарт эмас. Айниқса, гап жанговар, фантастик ёки қўрқинчли жанрлар ҳақида кетса. Бироқ вақти-вақти билан режиссёрлар эътиборни тортиш, томошабинни қўрқитиш ёки шунчаки фитна яратиш учун бир хил усуллардан фойдаланади. Уларнинг баъзилари аллақачон клише ва дидсизлик рамзига айланган.
Ҳеч ким нонуштасини емайди
Бош қаҳрамон эрталаб ишга ёки ўқишга тайёрланиб, хонасидан чиқади. Албатта хотини ёки онаси нонушта тайёрлаб қўйган бўлади. Нонушта оддий тухум ёки сули бўтқаси эмас, балки мевалар, тостлар, мураббо ва бошқа ширинликлар бўлган учта таомдан иборат.
Аммо қаҳрамон жуда шошилади, шунинг учун бир бўлак нонни тишлаб, қаҳвадан бир қултум ичади ва уйдан чиқиб кетади. Ҳар сафар овқатга деярли қўл урилмайди.
Қизиғи шундаки, 1985 йилда Тим Бёртон ўзининг биринчи “Пи-Вининг катта саргузашти” фильмини худди шундай саҳнадан бошлаган. Фақат бундай қилиш қаҳрамон хатти-ҳаракатларининг ғалатилиги ва мантиқсизлигини таъкидлайдиган пародия эди.
Нафақага чиқиш — муаммо
“Мен бу бемаънилик учун қарилик қиламан”, деганди бир вақтлар “Ўлим қуроли” фильми қаҳрамони. Аммо кўплаб фильмлардан маълумки, кинода истеъфога чиқиш мумкин эмас. Ҳатто Девид Финчернинг ажойиб “Етти” триллерида ҳам Морган Фримен қаҳрамони пенсияга чиқишидан бир ҳафта олдин бир қатор қотилликларни тергов қилишга киришади. Кўп ҳолларда эса истеъфога чиқишдан олдинги охирги иш бутунлай ўлимга олиб келади.
Машиналар ҳар нарсадан портлаб кетади
Кино оламида автомобиллар нималардан ясалишини тахмин қилиш ҳам қўрқинчли. Албатта, агар машинага бомба қўйилса, у портлайди, шу билан бирга бензин ва мой ёниб кетади.
Бироқ экранларда ўқ узилса ҳам автомобиллар парчаланиб кетади. Баъзи фильмларда эса машиналар тўқнашувдан ёки жарликка қулашдан портлайди. Эҳтимол, уларда ўз-ўзини йўқ қилиш тугмачаси бордир, акс ҳолда буни бошқачасига тушунтириб бўлмайди.
Ақл бовар қилмайдиган портлашларни “Тиғиз вақт”, “Уддалаб бўлмас топшириқ 3” ва албатта “Форсаж” фильмларида кўриш мумкин.
Ёвузлар маккорона режаларини айтиб беради
Жангари ва саргузашт фильмлардаги антагонистларнинг хатти-ҳаракатларига эътибор берганмисиз? Бош қаҳрамонни қўлга олиб, бошига тўппонча тираб туради. Тепкини босишнинг ўзи кифоя — душманидан қутулади.
Аммо ундай бўлмайди, ижобий қаҳрамон шунчаки ўлиши мумкин эмас. Шунинг учун ёвуз одам дунёни забт этиш режалари ҳақида батафсил ҳикоя қила бошлайди. Баъзан уни қандай тўхтатиш мумкинлигини ҳам тушунтириб беради. Бу орада Жеймс Бонд, Итан Хант ёки ҳеч бўлмаганда Остин Пауэрс ёрдамга келади ёки ўзи тузоқдан чиқиб, ғалаба қозонади. Бу клишедан деярли барча 007 агенти ҳақидаги классик фильмларда фойдаланилган.
Соат механизмли бомбада экран бўлиши керак
Кинода ҳамма нарсани портлатишни яхши кўришади. Қаҳрамон ортида бомба портлайди, аммо у эътибор бермай олға кетаверади. Ёки ёвуз одам соат механизмли бомба қўяди, ижобий қаҳрамон уни зарарсизлантиради.
Биринчидан, бундай бомбада ҳар доим экран ёки ҳеч бўлмаганда сиферблат бўлади, унда томошабин ва қаҳрамон портлашгача қанча вақт қолганини кўришлари мумкин. Бундан ташқари, параллел монтаж ва бошқа кадрлар туфайли бомбанинг таймери кўпинча фильмнинг ҳақиқий хронометражига тўғри келмайди. Бир дақиқалик экран вақти давомида рақамлар саноқли сонияларга ўзгариши мумкин.
Дўсти учун рингда ўч олиши шарт
Бош қаҳрамон агар жанг санъати устаси бўлса, қандайдир мусобақада қатнашади, ёки яқин дўсти, қариндошига тайёргарлик кўришда ёрдам беради. У ўзига тўлиқ ишонган ҳолда рингга чиқади, лекин тўсатдан ёмон одам пайдо бўлади, у ҳар доим қоидаларга риоя қилмайди.
Дўсти йиқилади, балки бутунлай ўлгандир. Энди бош қаҳрамон машқ қилиши ва ёвузни мағлуб этиши керак. Нафақат спорт ёки дунёни қутқариш, балки ўртоғи учун ўч олади.
Қаҳрамонлар ё жуда секин, ё жуда тез уришади
Фильмда ҳаяжонли жанг саҳнасини кўрсатиш осон иш эмас. Ҳамма нарсани жуда динамик тарзда, лекин шу билан бирга томошабин деталларни кўрадиган қилиб бериш керак. Бундан ташқари, каскадёрларни яшириш керак — ахир ҳамма актёрлар ҳам трюкларни ўзлари бажармайди.
Шундай қилиб, муштлашув саҳналарида иккита энг кенг тарқалган муаммо мавжуд. Биринчиси — жанг пайтида деярли ҳар сонияда монтаж стикерлари ясалади ва ҳамма нарса тартибсиз милтиллашга айланади.
Иккинчиси, режиссёрларнинг секин суратга олишга бўлган муҳаббати. Бир вақтлар “Матрица”да “ўқ тезлиги” технологиясини кўрсатишганди. Энди ҳамма ундан ёки оддийгина слоумоушндан фойдаланади. Аммо ҳамма нарса меъёрида бўлгани маъқул: Зак Снайдернинг “Адолат лигаси”, “Исёнкор ой” ва бошқа фильмларида секинлаштирилган кадрлар вқеаларнинг деярли чорак қисмини ташкил қилади.
Изоҳ (0)