2025-yildan boshlab O‘zbekistonda maktab hamda kasb-hunar ta’lim muassasalarida germaniyalik mutaxassislar tomonidan ishlab chiqilgan kasbga yo‘naltirish mashg‘ulotlaridan foydalaniladi.

Joriy yilning noyabr oyida Farg'ona viloyati va Qoraqalpog'iston Respublikasida GIZ Karyera TexVET loyihasi doirasida ishlab chiqilgan, eng zamonaviy, xorij tajribasiga asoslangan karyeraga (kasbga) yo‘naltirish mashg‘ulotlari tashkil qilindi.

20-21 hamda 25-26-noyabr kunlari Marg‘ilon shahridagi 2-son kasb-hunar maktabi hamda 10-umumta’lim maktabi, Xo‘jayli tumani kasb-hunar maktabi hamda Nukus shahridagi 2-son maktabida “Biznes ichra”, “Yoshlar yoshlarga murabbiy”, “To‘g‘ri yoki noto‘g‘ri” deb nomlangan karyeraga yo‘naltirish mashg‘ulotlarini namunali tashkil qilib, ularni xalqaro tajribadagi yondashuvlar bilan sinovdan o‘tkazdi.

Biznes ichra: Kasbiy tajribaga yo‘llangan ilk qadamlar

Bugungi kunda yoshlarni kasb tanlash jarayonida qo‘llab-quvvatlash uchun amaliy va interfaol usullar katta ahamiyatga ega. GIZning Karyera TexVET loyihasi doirasida tashkil etilgan “Biznes ichra” dasturi shunday yondashuvlardan biri bo‘lib, yoshlarni bo‘lajak kasblari bilan yaqindan tanishtirish maqsadida innovatsion metodologiya asosida ishlab chiqilgan.

Mazkur dastur orqali o‘quvchilar o‘zlari tanlagan sohalardagi korxona va tashkilotlarga ekskursiyalar uyushtirish imkoniyatiga ega bo‘ladilar. Bu tajriba ularga bo‘lajak ish joylarining kundalik faoliyatini tushunish, ish vazifalari, lavozimlar va mehnat sharoitlari bilan yaqindan tanishish imkoniyatini beradi. Ekskursiyalar nafaqat bilim berish, balki o‘quvchilarni kasbga qiziqtirishda muhim o‘rin tutadi.

Germaniya davlatining kasb-hunar ta’limi bo‘yicha ilg‘or tajribasiga asoslangan holda, ushbu metodologiyani ishlab chiqishda xalqaro ekspertlar va mahalliy mutaxassislar ishtirok etdi. Loyihaning yetakchisi Tea Siprashvilining ta’kidlashicha, “O‘quvchilar ekskursiyaga borishdan avval brifing va tayyorgarlik bosqichlaridan o‘tadi, korxonada esa interfaol uslubda mehnat jarayonlarini kuzatib, mashg‘ulotlarni debrifing orqali xulosalaydilar.”

Marg‘ilon shahridagi 2-son kasb-hunar maktabi ushbu yondashuvni qo‘llab, 15 nafar o‘quvchi uchun Farg‘ona Global Textile korxonasiga ekskursiya tashkil etdi. O‘quvchilar bu yerda o‘z kelajagi uchun muhim bo‘lgan bilimlarni amaliy o‘rganib, o‘z qiziqishlarini yanada mustahkamladi.

Yoshlar yoshlarga murabbiy: Kasbiy maslahatning yangi usuli

Kasb-hunar o‘rganish jarayonida yaqinda maktabni tamomlagan va o‘z sohasida muvaffaqiyat qozongan yoshlarning tajribasi ulkan ilhom manbai bo‘lishi mumkin. Shu sababli, Karyera TexVET loyihasi doirasida “Yoshlar yoshlarga murabbiy”dasturi ishga tushirildi.

Bunday dasturlar kasb tanlash jarayonini qiziqarli va samarali qilishga xizmat qiladi. Yoshlarning o‘z tengdoshlari tomonidan olingan maslahatlar va ilhom ularning kelajakdagi qarorlarini ancha yengillashtiradi.

Karyera TexVET loyihasi doirasida o‘quvchilarni kasbga yo‘naltirish va qiziqtirishga mo‘ljallangan 13 ta shunday chora-tadbirlar ishlab chiqilgan. Ular atrof-muhitni muhofaza qilish, gender tenglik, raqamli texnologiyalardan faol foydalanish bo‘yicha uslubiy tavsiyalarni o‘z ichiga oladi.

To‘g‘ri yoki noto‘g‘ri: kasblar haqidagi stereotiplarni parchalaymiz

Yoshlar kelajakda nima bilan shug‘ullanishi haqida o‘ylab, savollar so‘rab boshlar ekan, ular gohida noto‘g‘ri ma’lumotlar, turli stereotiplarga duch keladi. Maktab psixologlari va kasbga yo‘naltirishga mas’ul mutaxassislar o’tkazadigan “To‘g‘ri yoki noto‘g‘ri” mashg‘ulotlar ana shunday tushunmovchiliklarning oldini olishga yordam beradi. Soha vakillari va ishonchli manbalardan ma’lumot yig‘ishga qaratilgan metodika tufayli o‘quvchilar o‘zlari egallamoqchi bo‘lgan soha haqida obyektiv taassurotga ega bo‘ladi.

Xo‘jayli tumani kasb-hunar maktabi o‘tkazgan mashg‘ulotda o‘quvchilar, xususan, tikuvchilik haqidagi noto‘g‘ri taassurotlar haqida suhbatlashishdi.

Loyiha doirasida dekabr oyida Qashqadaryo viloyati, shuningdek, kelasi yilning birinchi yarmida Samarqand viloyati hamda Toshkent shahrida ham karyeraga yo‘naltirish tadbirlari sinovdan o‘tkazilishi rejalashtirilgan.