ХХ асрда Голливуд актёрлари амал қилиши мажбурий бўлган қатъий қоидалар

ХХ асрда Голливуд актёрларига қўйилган мазкур талаблар, аниқроғи, мажбуриятларни ўқиб ҳайрон қолишингиз аниқ.

Улар кўп йилларга шартнома имзолашарди

Аввалги Голливуд актёрлари бир неча йил давомида битта студияда ишлашга мажбур қиладиган шартномалар имзоларди. Одатда студиялар шартномаларга кейинги 5-10 йил мобайнида фақат ўз фильмларида суратга тушишлари мумкинлигини киритиб қўярди. Шу тариқа актёрлар студияга ипсиз боғланарди. Бунинг устига, улар фильм танлаш ҳуқуқига эга эмасди — уларга қайси фильмда суратга тушишлари айтиларди ва улар эътироз билдиришолмасди.

Улар исмларини ўзгартиришга мажбурланарди

Замонавий Голливудда актёрлар исмларини тез-тез ўзгартиради. Баъзан шунга мажбур бўлишади: актёр Киноактёрлар гилдиясига аъзо бўлгач, худди шу ном остида бошқа актёр фаолият юритаётганини билиб қолади. Масалан, аслида Майкл Дуглас бўлиб туғилган Майкл Китон билан шундай бўлган. У бу ном остида ўйнай олмаган, чунки Гилдияда аллақачон Кирк Дугласнинг ўғли Майкл Дуглас бор эди. Баъзида эса актёрлар ўз хоҳишлари билан исмларини ўзгартирган: Вайнона Райдер аслида Вайнона Лора Ҳоровиц, Жейми Фокс — Эрик Мелон Бишоп, Мартин Шин эса Рамон Ҳерардо Антонио Эстевес бўлган.

Бироқ эски Голливудда исмларни ўзгартириш масаласи анча жиддий эди. Актёрлар карьераларининг бошиданоқ шартномалар имзолашар ва кўпинча исмни ўзгартириш мажбурий бандлардан бири бўларди. Голливудда мексикалик, европалик, австралиялик ва бошқа келиб чиқишга эга актёрлар кўп бўлиб, уларнинг исмлари ҳам шунга мос эди. Бироқ студиялар Бернард Шварц ёки Лева Розентал исмли актёрлар билан ишлашини истамасди. Шу сабабли уларга бошқа исмлар бериларди: Бернард Шварц Тони Кертисга, Лева Розентал эса Ли Грантга айланди. Ҳатто Мерилин Монро ҳам аслида Норма Жин Мортенсон эди.

Кетрин Ҳепбернгача шим кийиш мумкин бўлмаган

Йигирманчи аср Голливудида маълум бир кийиниш қоидаси мавжуд эди: кўйлак, юбка ва аёлликни таъкидлайдиган бошқа кийимлар. Актрисалар ўзларига ёқмаган ва бошқа одамлар танлаган кийимларни кийишга мажбур бўлишарди. Аммо Кетрин Ҳепберн туфайли ҳаммаси ўзгарди. У интервьюларида болалигида ўғил болаларга ҳавас қилганини, чунки уларнинг давраси доим қизиқ бўлганини, шу сабабли акасининг кийимларини кийганини айтарди. Кетриннинг эркаклар кийимига бўлган муҳаббати йиллар ўтиб ҳам сўнмади. Кўплаб студиялар эътиборини тортган машҳур ва талабгир актрисага айланганидан сўнг, Кетрин Голливуд актрисаси учун мумкин бўлмаган шимда юра бошлади. Уни кўйлак кийишга ундашса-да, у бунга кўнмади. Бир сафар эса Ҳепберн ҳаммага ўхшаб кийиниши учун унинг шимини студияда ўғирлаб кетишади. Бироқ Кетрин гримхонадан шимсиз чиқиб, шимини қайтариб беришгунча шундай юради. Кейинчалик актрисадан Марлен Дитрих, Бетт Дэвис, Грета Гарбо, Жин Ҳарлоу, Мирна Лой, Люсил Болл, Жуди Гарленд, Ҳеди Ламарр ва бошқалар ўрнак олишади. 

Актрисалар учун ҳомиладорлик жуда катта муаммо ҳисобланган

Ўша пайтларда актриса туғса, туғуруқ таътили ўрнига шартномада кўрсатилган катта миқдордаги жарималарни тўлашга мажбур бўларди. Шу боис актрисалар кинодан кетиш, фарзанд кўриш ва унга муносиб келажакни таъминлаш учун етарли пул топмагунча бундай қилишдан ўзларини тийишган. Айнан шу сабабли актрисалар фарзандлари билан камдан кам ҳолларда камералар олдида кўринишарди, чунки уларнинг фарзандлари бўлмасди. Ана шу вазият туфайли Жуди Льюис қизи Лоретта Янгни жамоатчиликдан яширишга мажбур бўлган. Аввалига у ҳомиладорлигини ҳаммадан яширган, Лоретта туғилгандан сўнг эса оналигини сир тутган. Натижада Янгнинг болалиги онасидан узоқда ўтган. 

Вазнни белгиланган доирада ушлаб туриш зарурати

Кўпчилик актрисалар доимо вазнини назорат қилишга интилади, чунки озғинларга фильм ёки сериалда ўйнаш имконияти кўпроқ бўлади. Бугунги кунда бу шунчаки расмият бўлса-да, илгари озғинлик энг муҳим талаб ҳисобланган. Агар актриса ортиқча вазнга эга бўлса, бир неча ҳафта ичида аввалги ҳолатига қайтиш учун қатъий парҳезга амал қилиши шарт эди. 14 ёшли Жуди Гарланд узоқ вақт давомида фақат товуқ шўрва ва бир кунда бир неча чашка қора қаҳва ичган. Грета Гарбо эса Лос Анжелесга келгач, ўзининг стандартларга мос келмаслигини билиб, шу заҳоти фақат исмалоқдан иборат парҳезга ўтади.

Актёрлар учун жуфт танлаб беришарди

Баъзида актёрнинг севгилиси продюсерларнинг қарашларига зид бўларди, чунки бундай жуфтлик бутун студиянинг обрўсига путур етказиши мумкин деб ҳисобланарди. Бундай ҳолатнинг энг ёрқин мисоли оқ танли актриса Ким Новак ва қора танли қўшиқчи ҳамда актёр кичик Семми Дэвис ўртасидаги муносабатдир. 1948 йилда, яъни Ким Семми билан учрашишидан бир неча йил олдин 23 штатда ирқлараро никоҳлар тақиқланган ва америкаликлар 96 фоизи бу ҳолатни қўллаб-қувватлаганди. Columbia Pictures студияси президенти ўзининг асосий актрисаларидан бири Семми билан учрашаётганини билгач, Кимни ва энг муҳими, Семмини қўрқитиш учун ҳақиқий гангстерлар билан боғланади. Ниятларининг жиддийлигини кўрсатиш учун Семмини бир неча соатга ўғирлаб, шарт қўйишади: ё у икки кун ичида қора танли қизга уйланади, ёк ҳеч қачон ҳеч кимга уйлана олмайдиган қилиб қўйишади. Дэвис шунчалик қўрқиб кетадики, унга турмушга чиқиб, бир йилгача ажрашиб кетмаслик шарти билан раққоса Лорей Уайтга катта пул тўлайди.