Ёзги жазирамада бош оғриғи кўпчиликка таниш муаммо. Бу фаслда ҳатто тўлиқ соғлом одамлар ҳам бош оғриғига дуч келади. Ҳароратнинг кескин кўтарилиши, сувсизланиш ёки қуёш остида узоқ юриш организмда жиддий ноқулайликларни келтириб чиқаради. Қуйида иссиқда бош оғриғи нимадан юзага келиши, хавфли белгилари ва олдини олиш йўллари ҳақида мутахассис тавсияларини келтириб ўтамиз.
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти маълумотларига кўра, дунёдаги катта ёшлилар аҳолисининг 4 фоизи ойига камида 15 кун бош оғриғидан азият чекади. Бу симптомнинг такрорланиш частотаси минтақаларга қараб фарқ қилса-да, муаммо бутун дунё бўйлаб тарқалган ва инсонларни ёши, ирқи ёки яшаш жойидан қатъи назар бирдек таъсир қилади.
Ҳаво ҳарорати ҳар 5 даражага кўтарилганда бош оғриғи эҳтимоли 8 фоизга ортади. Шу сабабли илгари бундай муаммога дуч келмаган одамлар ҳам ёзда бош оғриғидан шикоят қилиши мумкин.
Иссиқда бош оғришининг сабаблари
Биринчидан, ҳарорат таъсирида қон томирлари кенгаяди, қон босими пасаяди, натижада тўқималар қон билан етарли таъминланмайди.
Иккинчидан, тана ўз ҳароратини тартибга солиш учун кўп терлайди, бу эса суюқлик йўқотилишига олиб келади. Сувсизланиш оқибатида қон қуюқлашади ва бу бош миянинг қон билан таъминланишига салбий таъсир қилади. Бунга жавобан томирлар кескин тораяди.
Аввал томирлар кенгайиб, сўнг торайиши бош оғриғининг асосий сабаби ҳисобланади. Айниқса, совуқ ичимлик истеъмол қилинганда томирлардаги спазмлар кучаяди.
Одатда 50 фоиз инсонлар нормал ҳароратда ҳам бош оғриғидан шикоят қилади. Ҳарорат кўтарилганда эса бу белгилар янада кучаяди.
Белгилар ва ташхис
Қуйидаги ҳолатлар бош оғриғининг хавфли турларига киради ва дарҳол шифокорга мурожаат қилишни талаб этади:
- одатдаги фаолият билан шуғулланишга тўсқинлик қиладиган бош оғриғи;
- ҳар қандай жисмоний фаолликда ёки ётган ҳолатда кучаядиган бош оғриғи;
- бош оғриғига терида тошмалар, тана ҳароратининг кўтарилиши қўшилса;
- оғриқ кучайиб борса ёки интенсивлиги ўзгарувчан бўлса.
Иссиқ ҳаво бош оғриғининг асосий сабабчиси бўлиши ёки мавжуд касалликни оғирлаштирувчи омил бўлиши мумкин.
Олдини олиш
Бош оғриғи кундалигини юритиш тавсия этилади. Унда қуйидагилар қайд этилиши лозим:
- оғриқнинг жойлашуви;
- оғриқ даражаси ва кучи;
- унинг характери;
- уни қўзғатган омиллар, шу жумладан иссиқлик ёки ҳаво димлиги;
- қон босими ва юрак уриши;
- бошқа симптомлар: кўнгил айниши, қусиш, бош айланиш ва бошқалар.
Бош оғриғи ҳарорат ўзгаришидан келиб чиқса, ҳар доим ҳам дорилар талаб қилинмайди. Бундай ҳолатда қуйидаги оддий тавсияларга амал қилишнинг ўзи етарли бўлиши мумкин:
- Тана вазнингизга қараб етарли миқдорда суюқлик ичишни унутманг (ҳар кг учун 30–40 мл). Сув хона ҳароратида бўлиши керак, муздек сув акс таъсир қилади. Спиртли, газли ва ширин ичимликлардан эса воз кечинг;
- Дим ҳавода узоқ вақт қолманг. Қуёш остида бўлмасангиз ҳам, иссиқлик уриши эҳтимоли бор;
- Кескин ҳидлар, баланд товушлар ва ёрқин чироқлардан йироқ бўлинг;
- Енгил, оч рангли матодан тикилган бош кийим кийинг;
- Салқин душ қабул қилинг. Совуқ сувда ҳўлланган компрессни бошга қўйинг;
- Агар сиз юқори қон босимидан азият чексангиз, шифокор буюрган дориларни доимо ёнингизда олиб юринг, чунки иссиқ ҳаво бу симптомларни кучайтиради.
Изоҳ (0)