Биз атрофимиздаги ҳамма нарсани ёрқин қуёш нурида ҳам, деярли тўлиқ қоронғиликда ҳам кўрамиз. Аммо кўзнинг тўр пардаси қуёшнинг кўзни қамаштирувчи нурлари олдида ҳимоясиз, шунинг учун унга кўзойнакциз қарамаслик керак.
Қуйида кўзни ултрабинафша нурларининг зарарли таъсиридан қандай ҳимоя қилиш ҳақида офталмолог Марям Квиникадзе тавсиялари билан бўлишдик.
Қуёшга қараганимизда кўзимизга нима бўлади?
UVB ва UVA туридаги ултрабинафша нурланиш ҳимояланмаган кўзга киради ва кўзнинг шох пардаси нурга қарши қалқон вазифасини бажаради. У кўзнинг олд қисмида жойлашган бўлиб, кўзнинг орқа тузилмаларига йўналган ултрабинафша нурларининг катта қисмини тўсиб қўяди. Шундай бўлсада, агар кўз ҳимояланмаган бўлса, ултрабинафша нурлар шох парда қалинлиги ва кўз гавҳари орқали ўтиб, тўр пардага етиб боради.
Ултрабинафша нурларининг тўр пардага таъсири унинг тузилишида патологик ўзгаришларни келтириб чиқариши мумкин. Шох парда куяди. Кўз гавҳарида унинг хиралашишига олиб келадиган жараёнлар муддатидан олдин бошланади, бу ҳолат катаракта деб аталади.
Кўпинча, шох парда куйиши билан оғриган беморлар сони қуёш тутилишидан кейин кўпаяди. Одамлар плёнкалар, рангли шишалар ва бошқа маиший филтрлардан фойдаланиб, ҳимояланмаган кўз билан қуёш тутилишини кўришга уринади.
Қуёшда бўлишнинг мавсумий хавфи инсон тоғларда ёки денгизнинг жанубий қирғоғида бўлганида кучаяди. Бу жойларда қуёш ёрқинроқ ва сув ёки қор юзаларидан акс этадиган қуёш нурлари кўпроқ бўлади. Қуёш уфқ чизиғида ҳамда ундан юқорида, яъни куннинг биринчи ярмида одамга энг кучли таъсир кўрсатади, деб ҳисобланади.
Қуёш таъсиридан кўзнинг шикастланиш белгилари
Кўпинча беморлар кўз ёшланиши, кўзда ачишиш, ёруғликдан қўрқиш ва ҳатто кўриш қобилиятининг пасайишидан шикоят қилади. Ултрабинафша нурланиш фотокератит ёки шох парданинг куйиши каби ташхисга сабаб бўлиши мумкин, бу эса шифокорга мурожаат қилишни ва даволанишни талаб этади.
Кўз учун қуёш нурларидан энг яхши ҳимоя — кўзойнаклардир. Энг ишончлилари камида 400 та ултрабинафша филтрли, қора ва жигарранг линзали кўзойнаклардир. Бундай кўзойнаклар тўлқин узунлиги 400 нанометргача бўлган нурларни ушлаб қолишини ва шу билан кўз тузилмаларини куйиш ва зарарли таъсирлардан ҳимоя қилишини англатади.
Агар кўзни қуёш таъсиридан ҳимоя қилишнинг иложи бўлмаса, “сунъий кўз ёши” томчиларини кунига икки-уч марта томизиш тавсия этилади. Шох пардани намлаш нохуш аломатларни бартараф этишга ёрдам беради.
Хавфсиз қуёш деган нарса йўқ. Кўзнинг сезгирлигига қараб, ҳатто булутли об-ҳавода ҳам ҳимоя зарур бўлиши мумкин, чунки ҳар кимнинг кўзи қуёш нурларига турлича таъсирланади.
Изоҳ (0)