2025 йил 10 май куни Россия халқ артисти, кўпчиликка афсонавий режиссёр Леонид Гайдайнинг рафиқаси сифатида танилган Нина Гребешкова вафот этди. У турмуш ўртоғи суратга олган кўплаб фильмларда иштирок этган. Актриса ижросидаги энг машҳур лойиҳалар бу “Бриллиант қўл” ва “Кавказ асираси ёки Шурикнинг янги саргузаштлари” каби фильмлардирфильмлардир.
“Кавказ асираси” 1966 йилда экранларга чиқди ва дарҳол совет кинопрокатидаги етакчи фильмга қилди. Кейинчалик комедия Россия ва Совет киносининг 100 та энг яхши фильмларидан бири сифатида эътироф этилди. Шунингдек, фильм совет киноси тарихидаги энг яхши комедия деб тан олинади. Бугун мазкур афсонавий фильм суратга олинмаслиги мумкин бўлганини тасаввур қилиш қийин, бироқ “Кавказ асираси”нинг суратга олиниш ёки олинмаслиги Юрий Никулин иштироки туфайли шубҳа остида бўлган.
“Кавказ асираси”ни суратга олиш ҳақида кутилмаган фактлар
1971 йилда машҳур ёзувчи-сатирик ва сценарий муаллифи Яков Костюковский ўзининг юбилейида “Кавказ асираси” фильми суратга олинмаслиги мумкин бўлган бир воқеани сўзлаб берган.
Гап шундаки, янги комедия сценарийси аллақачон тасдиқланган, актёрларнинг аксарияти танлаб бўлинган эди. Гайдай бу фильмда ҳам афсонавий учлик — Никулин, Вицин ва Моргуновни кўришни истаган. Учликдан икки актёр рози бўлган, бироқ Никулин иккиланаётган эди. Гайдай узоқ кутолмас эди. У Никулинга мурожаат қилиб, ҳали ҳам рози бўлмагани сабабини сўради.
Никулин яна аввалги учлик иштироки бу сафар қизиқ чиқмаслиги ва ҳатто муваффақиятсиз бўлишига ишонган. У Гайдайга цирк томошаларида ҳам ҳар мавсумда янгилик қилиш зарурлигини тушунтирган, акс ҳолда томошабинлар би хилликдан тезда зерикади, деб ҳисоблаган. Никулин фикрича, кино учун ҳам янги ёндашувлар зарур эди, учликнинг энг юқори чўққиси эса “Операция I ва Шурикнинг бошқа саргузаштлари” фильми билан тугаган эди. Шу сабаб Никулин “Кавказ асираси”да рол ўйнашни маъқул кўрмаган.
“Фильм тақдири шубҳа остида эди. Никулин қаттиқ қаршилик билдирди, Гайдай эса учликсиз фильм суратга олишни хоҳламади”, деган Костюковский.
Гайдай Никулин билан шахсан суҳбатлашиб, уни фильмда иштирок этишга кўндиришга қарор қилади. Уларнинг суҳбатлари бир неча соат давом этган ва оғир кечган. Режиссёр учлик ҳали кўп нарсаларни кўрсатиши мумкинлигига ишонч билдирган.
Суҳбат охирига келиб Никулин ён босган ва Гайдайдан бир неча кун вақт сўраган, сўнг у сценарийни яна бир бор ўқиб, барча ижобий ва салбий жиҳатларни таҳлил қилиб чиққан. Костюковский айтишича, Никулиннинг фильмда иштирок этишига яна бир муҳим сабаб — эквилибрист Наталя Варлей билан ишлаш имконияти бўлган.
Ўша пайтда Никулин ва Варлей ўртасида илиқ дўстона муносабатлар бўлган ва актёр ёш актрисага ёрдам беришни истаган. У Гайдайга Варлей ҳақида ижобий фикр билдирган. Бундан ташқари, Варлей “Камалак формуласи” фильмида ҳам иштирок этган бўлиб, у ерда Георгий Вицин билан ҳамкорлик қилган. Вицин ҳам Варлей фойдасига фикр билдирган.
Аввалроқ Гайдай Нина ролига актриса Лариса Голубкинани тасдиқламоқчи бўлган, чунки у ёш кўринар ва Демяненко билан мос жуфтлик ҳосил қилган. Бироқ охир-оқибат Гайдай ва Никулин ҳар бирининг таклифларини кўриб чиқишга келишиб олган. Варлей эса барча мураккаб трюкларни ўзи бажаришга тайёрлигини билдирган.
“Кавказ асираси”дан сўнг Наталя Варлей машҳур бўлиб кетган, учлик эса янгича қиёфада қайтадан “туғилган”. Фильм экранларга чиққач, актёрлар мухлислари кўпайган. “Кавказ асираси” эса “Операция I” фильмининг касса натижаларини ортда қолдирган.
Нина Гребешкова-чи?
Гайдайнинг рафиқаси Нина Гребешкова ҳам фильмда иштирок этган, у руҳий касалликлар бўлими ҳамшираси ролини ижро этган. Бироқ бу кичик рол унинг машҳурлигига унчалик таъсир қилмаган. Режиссёр ҳар доим рафиқасига фильмда рол берган, лекин улар аксарият ҳолларда иккинчи даражали ёки умуман эпизодик бўлган. Гайдай уни доимо фильмларида суратга туширишдан чўчиган, чунки кино оламида “аёлини юлдуз қилмоқчи” деган гаплар чиқишидан қўрққан.
Изоҳ (0)