Урушнинг очарчилик йиллари ва машаққатли меҳнатидан омон қолган қора сочли Евгений Моргунов 25 ёшигача озғин йигит эди. 14 ёшидан буён оғир меҳнат ичида, барча каби тўйиб овқат емай яшаётган бола бир куни уйига қайтганида онаси келтирган бир қути сариёғга кўзи тушади. Очлик қаршисида ҳаммасини унутган Евгений сариёғнинг барчасини паққос туширади-ю, ўзини ёмон ҳис қила бошлайди. Шифокорлар унга модда алмашинуви жараёни бузилгани туфайли қанд касали ташхисини қўяди. Шундан сўнг Евгенийда вазн ортиши юз бера бошлаган.
Евгенийда заводда ишлаб юрган кезлариёқ санъат соҳасига қизиқиш пайдо бўлган. Эрталаб мактабни ташлаб, кинога борар, кечки пайт эса консерваториядан арзон чипталар сотиб олиш унинг кундалик одатига айланган эди. Шу тарзда унда актёр бўлиш истаги пайдо бўлган. Аммо завод раҳбари уни меҳнаткашлиги туфайли қўлдан чиқаришни истамас эди.
Шундан сўнг Евгенийнинг ўзи тўғридан-тўғри Сталинга мактуб ёзишга қарор қилган: «Мен санъаткор бўлмоқчиман, аммо завод раҳбари бунга имкон бермаяпти. Илтимос, менга ёрдам беринг». Евгенийнинг сўзларига кўра, шундан сўнг завод раҳбарияти бўлажак актёрни Камер театрига ёрдамчи таркибда рол ижро этиш учун буйруқ олган.
Ушбу воқеа ҳақиқатми ёки йўқ, номаълум. Аммо Евгений илк фаолиятини Камер театридаги кичик роллардан бошлаган. Орадан бир йил ўтгач у чиндан ҳам актёрлик билимига муҳтожлигини тушунган ва институтга ўқишга кирган.
Олийгоҳни битиргач ҳам унга катта роллар берилмаган, у қуйи тоифадаги актёр сифатида қайд этилган. Аммо у санъат оламида яшаётганидан хурсанд эди. Евгений кундалик ҳаётида жуда кўп қизиқарли воқеалар сабабчисига айланган. Масалан, у троллейбусга чиқиб, йўловчиларнинг чиптасини текшириб, салонда ҳақиқий назоратчи пайдо бўлганида эса жуфтак ростлаб қолар эди. Бундан ташқари, у театрга ташриф буюрган текширувчиларга ўзини бадиий раҳбар деб таништириб, қуйи тоифадаги актёрларнинг маошларини оширишни ҳам талаб қилган.
Ўтган асрнинг 60 йиллари охирида, Леонид Гайдай суратга олаётган «Кавказ асираси ёки Шурикнинг янги саргузаштлари» фильми учун қаҳрамонлар излаб юрган вақтида, Евгений ҳанузгача эпизод ролларни ижро этар эди. Гайдай келин ўғриси образлари учун Аҳмоқ, Қўрқоқ ва Барзангини топиши керак эди. У Қўрқоқ ва Аҳмоқ персонажларига Вицин ва Никулинни дарҳол топган, аммо Барзангини учратиш бироз вақт талаб этган. Евгенийнинг бахтига, уни «Мосфильм» режиссёри Иван Пирев кўриб қолган ва у ҳақда Гайдайга хабар берган. Кейинчалик Вицин, Никулин ва Моргунов учлиги пайдо бўлган.
Гарчи ушбу учлик унчалик қалин дўст бўлмаса-да, бир-бирлари билан мулоқот қилиб турар эди. Йиллар давомида Евгенийнинг ҳазилкашлиги ижодий жамоа орасида ҳам тарқалди. У Гайдайдан бош рол учун чиндан ҳам миннатдор бўлган, аммо яна ўша ҳазилкашлиги туфайли ўртадаги муносабатларга совуқлик тушган. У суратга олинган материални томоша қилиш учун ўта маст ҳолатда ташриф буюрган. Гайдай бундай ҳурматсизликка дош беролмай, Барзангидан ранжиган ҳолда, суратга олиш ишларини дублёр ёрдамида якунлаган.
«Кўпчилик унинг кўнглига озор берар эди, аммо улар Евгенийга қанчалар қийин бўлишини хаёлига ҳам келтирмаган. У ўзининг соғлиғи ҳақида ҳеч кимга айтмаган, барчасини ичида сир сақлар эди»,— деб ёдга олади рафиқаси Наталя Моргунова.
Наталянинг сўзларига кўра, Евгений театрдаги ҳамкасби балерина Варвара Рябсевага кўнгил қўйган. Варвара ундан 13 ёшга катта бўлиб, улар узоқ йиллар мобайнида бирга яшаган. Ҳатто ажрашганидан кейин ҳам Евгений уни унута олмаган. Варвараникига тез-тез борар, бетоблигида қарар ва вафот этганида ҳам барча маросимларни ўтказган.
Наталя ва Енгений
Шунингдек, Наталя уларнинг дўстлигига ҳеч қачон қарши бўлмаган. Наталя ва Евгенийнинг ҳам танишуви тасодифан рўй берган. Талаба вақтида Наталя олийгоҳ кафедрасига имтиҳон вақтини билиш учун қўнғироқ қиламан дея Евгенийнинг квартирасига адашиб тушган. Қарши томондан «Рақамингизни қолдиринг, жадвалга қараб айтиб юбораман», деган жавоб келган. Бироздан сўнг Евгений Наталяга навбатдаги ҳазил билан қўнғироқ қилган ва шу тарзда муносабатлар бошланган.
Бу вақтда актёрнинг ёши 38, Наталяники 25 да бўлган. Улар турмуш қурганидан бир йил ўтиб катта ўғли Антон, олти йилдан сўнг Николай дунёга келган. Евгений энг қийин дамларда ҳам оила ҳеч нарсага муҳтож бўлмаслиги учун қўлидан келганича ҳаракат қилган.
Қандли диабет туфайли вазни 130 килограммдан ошганида ҳам Евгений концерт ва ижодий сафарларни тўхтатмади. Касаллик уни ўта асабий қилиб қўйган эди. Шифокорлар бир неча бор актёрнинг оёқларини кесиб ташламоқчи бўлган. Аммо у юрак хуружи ва инфарктдан кейин ҳам яна ҳаммаси яхши бўлишига ишонар эди.
Актёрнинг соғлиғи учун навбатдаги катта зарба кенжа ўғлининг ўлими эди. 1998 йил 26 ёшли Николай машина бошқаруви вақтида ухлаб, автоҳалокатда вафот этганди.
«‘Нима учун бундай адолатсизлик?’, дея ўзини қийнар эди, дейди рафиқаси Наталя Моргунова. − Бу каби йўқотиш туйғусидан қутулиш мақсадида уйдан қочишга ҳам ҳаракат қилди. У қийинчиликда яшаётганини яширишга қанчалик уринмасин, лекин мен буни ич-ичимдан ҳис этардим, у азоблардан тамом бўлганди». Орадан бир йил ўтиб, 1999 йил июнь ойида Евгений Моргунов 72 ёшида вафот этди.
Изоҳ (0)