Леонид Гайдайнинг “Иван Василевич касбини ўзгартиради” комедияси совет киносининг ҳақиқий дурдонаси бўлиб, ҳалигача миллионлаб томошабинларнинг севимли фильми бўлиб қолмоқда. Бироқ фильм устида ишлаш осон бўлмаган.
Вақт машинаси — самогон мосламасидан фантастик қурилмагача
Леонид Гайдай Михаил Булгаковнинг “Иван Василевич” песасини экранлаштирмоқчи бўлганида, сценарийга кўплаб ўзгаришлар киритади, жумладан, фантастик элемент — вақт машинасини қўшади. Дастлаб уни илмий маслаҳатчилар лойиҳалаштирганди, бироқ уларнинг макети жуда зерикарли бўлиб, бошқарув пультига ўхшаб кетарди. Шунда ҳайкалтарош Вячеслав Почечуев Гайдайнинг бошқа комедияси — “Самогончилар”даги ароқ тайёрлаш аппаратидан илҳомланади. Тугмалар ва шиша қисмлар билан яратилган якуний версия фильмнинг энг эсда қоларли элементларидан бирига айланади.
Нега Юрий Никулин шоҳ ролини ўйнашдан бош тортган?
Иван Грозний ролини ижро этиш фильмдаги энг мураккаб вазифалардан бири эди. Дастлаб Гайдай бу ролни Юрий Никулинга таклиф қилган, бироқ актёр рози бўлмаган — бу фильмнинг муваффақиятига шубҳа қилганиданми ёки шунчалик ғайриоддий персонажни ўйнашни истамаганиданми, аниқ эмас. Ролга Евгений Евстигнеев ва Георгий Вицин ҳам кастингга таклиф қилинган, аммо режиссёр Юрий Яковлевда тўхтаган. Яковлев жаҳлдор шоҳ ва қўрқоқ уй бошқарувчиси образларини уйғун тарзда мужассамлаштира олган.
Яковлевнинг ўзи ноодатий ечимни таклиф этади: Бунша тушунарсиз, дудуқланиб гапирса, Иван Грозний баланд ва салобатли оҳангда сўзларди. Айнан шу қарама-қаршилик унинг образини эсда қоларли қилади.
Леонид Куравлёв ва унинг Жорж Милославскийси
Леонид Куравлёв ижро этган уддабурон ўғри Жорж Милославский роли дастлаб Андрей Мироновга таклиф қилинган. Аммо қаҳрамонга беқиёс жозиба берган Куравлёв эди. Суратга олиш жараёнида у Гайдай билан тез-тез баҳслашар ва саҳналар учун ўз ғояларини таклиф қиларди. Қарама-қаршиликларга қарамай, унинг имправизациялари персонажини янада ёрқин қилади, буни ҳатто режиссёр ҳам эътироф этган.
Цензура ва кесилган саҳналар
Фильм қаттиқ цензура остига олинади. Айтишларича, фильмдан 177 метрга яқин плёнка кесиб ташланган. Масалан, режиссёр Якин шоҳни биринчи марта Шурикнинг квартирасида кўрган саҳнанинг кўп қисми Михаил Пуговкиннинг гўёки “ўринсиз” хатти-ҳаракати туфайли кесилган. Бироқ Григорий Чухрай эпизод кулгили ва ўринли чиққанини таъкидлаб, уни сақлаб қолишни талаб қилган.
Изоҳ (0)