Фильм сценарийси реал воқеаларга асосланган. Леонид Гайдай газетада Кавказда бир йигит севган қизини ўғирлаб кетгани ҳақидаги хабарни ўқиган. Бу қадимий урф-одат режиссёрда шунчалик катта таассурот қолдирганки, бу воқеа асосида комедия суратга олишга қарор қилади.
Гарчи сюжет воқеалари тоғларда кечса-да, фильм ижодкорлари Кавказга атиги бир марта ташриф буюрган. Тоғ муҳитининг асосий қисми Қримда суратга олинган. Фильм муаллифларининг айтишича, у ерда барча зарур жиҳозлар билан таъминланган “ажойиб киностудия” бўлган.
Шурик билан Нина учрашган йўл
Нина ва Шурикнинг илк учрашуви Боғчасарой вилояти Куйбишево ва Високое қишлоқлари орасидаги йўлда бўлади. Айтганча, кадрда Люси лақабли эшакни ҳам кўриш мумкин — у фильмнинг асосий деталига айланган, ўша пайтда у Симферопол ҳайвонот боғида яшаган. Жониворнинг юлдузли онлари “Кавказ асираси” билан тугамайди, у кейинчалик “9-рота” номли уруш ҳақидаги фильмда ҳам иштирок этган.
Никоҳ саройи
“Тоғли ҳудуд” Алуштада суратга олинган, аммо баъзи ўзгартиришлар билан. Масалан, Алушта ФҲДЁ биносининг пештоқи кинода шаҳар милиция бўлимига айлантирилган. Никоҳ саройининг очилиши муносабати билан ўтказилаётган байрам бузилгандан сўнг, бош қаҳрамон айнан шу ерга олиб келинади. Ўртоқ Саахов Аркадий Райкиннинг “Хотин дўстдир одамга” деган сўзларини айтган ва Нинага сўз берган саройнинг ўзи эса кино павильонида қурилган.
“Чайка” пансионати
Оммавий саҳналарда Алушта аҳолиси фаол иштирок этган: маҳаллий мактаблардан бирининг юқори синф ўқувчилари “Чайка” пансионатининг ёзги кинотеатрида твист рақсига тушишади. Ҳозирда ёзги кинотеатрнинг фақат зинаси сақланиб қолган. Бино пойдеворидан томигача бузилган. Аммо пансионатнинг ўзи бузилмаган.
Жаброил тоғанинг уйи
Эсингизда бўлса, Нина зинапоядан тоғасининг олдига тушаётганида Саахов билан танишади ва у қиздан: “Никоҳга муносабатингиз қандай?” деб сўрайди. Нина зинадан тушган ўша жой — Қримдаги Алушта шаҳри Крапивний кўчаси ва Багликова кўчаси чорраҳасида жойлашган. Бетон девор ва металл панжаралар асл кўринишида сақлаб қолинган, яшил дарвоза ҳам ўшандай, фақат ҳозир ёғоч эмас, темирдан ясалган.
Мазкур ҳовлида оддий алуштинлар оиласи яшайди, уларникига кўпинча афсонавий комедия тасвирга олинган жойларга қизиқувчи экскурсия гуруҳлари ташриф буюришади.
Руҳий касалликлар шифохонаси
Шурик “ўғирлаб кетилган қандайдир қизни қутқаришга интилмаслиги” ва ўзини “ўртоқ Саахов огоҳлантирганидек” тутмагани учун уни руҳий касалликлар шифохонасига ётқизишади. Бу саҳнани суратга олиш учун мос бино топилмайди, натижада Симферополдаги консерва заводидан фойдаланилади. Шифокорлар қўлидан қочиб кетган Шурик фонидаги девор 2021 йилда бузиб ташланган. Бироқ маҳаллий рассомлар “Кавказ асираси”га бағишлаган картина қаҳрамонлари тасвирланган граффити сақланиб қолган.
Аттракционлар парки ва келинни ўғирлаш саҳнаси
Қаҳрамонни Абхазияда, Рица кўлига борадиган йўлда “ўғирлаб кетиш”га қарор қилинади. Аммо афсонавий учлик — Қўрқоқ, Довдир, Барзанги карусел ёнидаги бочкадан пиво ичадиган ва қўлларини ушлаб машина йўлини тўсган жой Қримнинг жанубий томонида жойлашган Радиант тоғларидаги қишлоқ эди. Туристларни жалб қилиш учун кейинчалик маҳаллий аҳоли кафе, музей, парки бўлган бутун бошли “Гайдай боғи” ва қаҳрамонларга ўхшаган декорация қурадилар – бир нечта жойда картондан ясалган машҳур учлик макети бор.
2008 йилда Иркутскда Қўрқоқ, Довдир, Барзанги ва Леонид Гайдайнинг ҳайкали ўрнатилади. Чунки режиссёрнинг болалиги шу шаҳарда ўтган ва у шу ердаги маҳаллий театр мактабини тамомлаган.
Ёнғоқ дарахти
Лучистое қишлоғига яқин ерда, Арвоҳлар водийси бор. Айнан шу ерда Демяненко ва Варлей билан боғлиқ эпизодларни ҳам суратга олишган. Ўша ердаги тошни маҳаллий экскурсоводлар Нина “Айиқлар ҳақида қўшиқ”қа рақс тушган тош деб ўйлашади, аммо асл тошни топиш амри маҳол.
Юз йилдан кўпроқ вақт ўтган бўлса-да, ўша машҳур ёнғоқ дарахти яхши ҳолатда сақланган. 1992 йилда кўчки бўлиб, ландшафтга зарар етган бўлса ҳам дарахт шикастланмаган. Ҳозирда у кичик панжара билан ўралган ва ёнида “Никулин ёнғоғи” деган ёзув бор. Айтганча, унинг ёнида Нина тош устида турган ҳолда айиқлар ҳақида қўшиқ куйлаган кадр суратга олинган.
Шурик оқиб кетган дарё
Шурик ухлаб ётган қопда дарёга тушиб кетгани ва Нина уни қутқариши керак бўлган саҳна учун каскадёр таклиф қилинган, аммо “Мотор!” дейилган заҳоти каскадёр чўка бошлаган – қиз фильмда суратга тушиш учун сузишни биламан деб алдаган эди. Натижада Наталя Варлейнинг ўзи муздек сувга (5-6 даража совуқ) сакрайди — сувдан чиққан қаҳрамонларнинг титраётгани актёрлик маҳоратидан эмас, балки ҳақиқатан музлаб қолганларидан эди.
Фильм ҳақидаги қизиқарли фактлар
- Қўрқоқ, Довдир ва Барзанги минган автомобиль Юрий Никулинники бўлган. Бу немис кабриолети ҳозирда бронза билан қопланган ва Рангли булварда актёрнинг ҳайкали ёнига қўйилган.
- “Кавказ асираси” фильми суратга олгандан сўнг, афсонавий учлик — Қўрқоқ, Довдир ва Барзанги тарқалиб кетади. Айтишларича, Евгений Моргунов бутун суратга олиш гуруҳи билан жанжаллашган ва ролдан бош тортган, шунинг учун баъзи саҳналарда режиссёр дублёр ишлатишга мажбур бўлган.
- Наталя Варлейга Надежда Румянсева овоз берган. “Оқ айиқлар ҳақида”ги қўшиқни эса Аида Ведишчева куйлаган.
- Фильм премераси 1967 йил 3 апрелда бўлиб ўтган ва уни 80 миллиондан ортиқ кино мухлислари томоша қилган. Аммо бу дурдона асардан бебаҳра қолишимиз ҳам мумкин эди, чунки “Госкино” раҳбарларидан бири “то тирик эканман антисовет руҳидаги бу фильм экранларга чиқмайди” дейди.
- Вазият Леонид Илич Брежнев туфайли ўзгаради — у “қандайдир янги нарса” кўришни хоҳлайди ва унга Гайдайнинг янги фильмига баҳо беришни таклиф қилишади. Давлат арбобига фильм ёқади. У “Госкино”га амалга оширилган ишлар учун миннатдорлик билдиради. Шундан кейингина фильмнинг экранларга чиқишига рухсат берилади.
Изоҳ (0)