Футбол оламидаги энг маҳшур индивидуал соврин шубҳасиз “Олтин тўп”дир. Бу соврин эса кўпинча Месси ва Роналду билан ассоциация қилинади. Аргентиналик юлдуз фаолияти давомида 8 марта бу совринга лойиқ кўрилган бўлса, португалиялик афсона 5 марта “Олтин тўп”га эга чиққан. Ҳозирда уларнинг бири Америкада, иккинчиси эса Саудия Арабистонида фаолиятини олиб бормоқда.
XXI асрда “Олтин тўп”ни қўлга киритган яна қайси футболчилар фаолияти охирида Европани тарк этган? Қайси бирлари эса Европада охирига қадар қолган? 2024 йилги “Олтин тўп”ни қўлга киритган Родри “Манчестер Сити”да, 2018 йилги соврин соҳиби Лука Модрич эса “Реал”да тўп сурмоқда. Биз эса саноқни Карим Бенземадан бошлаймиз.
Карим Бензема
Француз 2022 йилда “Олтин тўп” совринини қўлга киритган. Роналду “Реал”ни тарк этгач, Бензема “соядан чиққан” ва етакчига айланган эди. Карим мадридликлар билан бирга Чемпионлар Лигасида зафар қучади. Умумий ҳисобда Бензема Европада деярли 20 йил тўп сурган. 2004 йилда “Лион”да фаолиятини бошлаган франциялик футболчи 2009 йилда “қаймоқранглилар” сафига ўтади. 2023 йилга қадар “Реал” шарафини ҳимоя қилган Карим шундан сўнг Саудиянинг “Ал-Иттиҳод” клубига ўтган.
Бензема ҳозирда ҳам юқори спорт формасини ушлаб турибди ва Жидда клубининг муваффақиятига ўз ҳиссасини қўшмоқда.
Кака
Бразилиялик футболчи 2007 йилда ёш Роналду (2-ўринни эгаллаган) ва Мессини (3-ўринни эгаллаган) ортда қолдириб, “Олтин тўп” соҳибига айланган эди. Ўша вақтда Кака 25 ёшда эди ва “Милан”да тўп сурарди. Ҳужумкор ярим ҳимоячи “Милан” ва “Реал”да ўйнаб, Европада жами 11 та мавсум ўтказган.
Совринни қўлга киритганидан 7 йил ўтиб, Кака АҚШга йўл олди — “Орландо Сити” билан шартнома имзолади. Бразилиялик Америка лигасининг энг кўп маош олувчи футболчисига айланган — йилига 7,2 миллион доллар. 2015 йилга қадар “Сан-Паулу”да ижарада ҳам тўп сурди.
“Орландо”даги 3 мавсуми давомида Кака 78 та ўйинда иштирок этиб, 25 та гол ва 19 та голли узатмани амалга оширган. Америкада ҳеч қандай соврин қўлга киритмаган бўлса-да, бундан кўп ҳам қайғурмаган.
“Америкада ўйнашни жуда хоҳлагандим. Дастлабки музокаралар 2012 йилда, клуб президенти Флавиу Августу бўлган пайт ўтказилган эди. Кейин эса орзуимни амалга оширдим”, — деган эди Кака MLS’га ўтганда.
Фабио Каннаваро
Афсонавий марказий ҳимоячи ҳам фаолиятини Европада якунламаган. “Наполи”, “Парма”, “Интер”, “Ювентус” ва “Реал” каби клубларда 18 мавсумини ўтказган Фабио 2006 йилда Италия терма жамоаси билан Жаҳон Чемпиони бўлгач “Олтин тўп”ни ҳам қўлга киритган эди. Ўшанда Каннаваро 33 ёшда эди. Орадан 4 йил ўтиб, футболчи ўзи учун Осиёни кашф этишга қарор қилади ва БААнинг “Ал-Аҳли” клуби таклифини қабул қилади.
Каннаваро ушбу қарорини қуйидагича тушунтиради:
“Бу пул масаласи эмас, бу оилам фаровонлиги масаласи. БАА чемпионати нисбатан сокинроқ, сенда ортиқча босим бўлмайди. Ўйлайманки, йиллар давомида тўплаган тажрибам “Ал-Аҳли” ёшларининг катта натижалар кўрсатишига ёрдам беради”.
Фабионинг шартномаси 2 йилга мўлжалланган ва маош борасида расмий маълумот берилмаган. Норасмий хабарларга кўра футболчи йилига 5 миллион евро олган. Тўғри, жароҳати сабабли Каннаваро БААда фақат бир мавсум тўлиқ ўйнай олган. 16 та ўйинда майдонга тушган. Шундан сўнг буцаларини михга илган.
Роналдиньо
Бразилиялик афсунгар 2005 йилда “Олтин тўп”ни қўлга киритган. Роналдиньо “Барселона”да мўжиза кўрсатганда 25 ёшда бўлган. Унинг Европадаги саргузаштлари 9 ярим мавсумга чўзилган: 2001 йил ёзидан 2011 йил қишига қадар ҳужумкор ярим ҳимоячи “ПСЖ”, “Барселона” ва “Милан”да ўйнаган.
Соврин қўлга киритганидан 5 йил ўтиб, Роналдиньо Бразилияга қайтган, 2014 йилда эса Мексика жамоасига ўтган. Жаҳон футболи юлдузи маҳаллий “Керетаро” жамоасида тўп суришни маъқул топган. 2 йиллик шартнома ва йилига 1,8 миллион евро маошга рози бўлган. Нима учун айнан Мексикани танлагани ҳақидаги саволга Роналдиньо “Бу ерда совринлар ютишда давом этиш учун келдим”, деб жавоб берган.
“Керетаро”даги 29 та ўйини давомида бразилиялик 8 та гол ва 8 та голли узатмага муаллифлик қилган. Совринлар эса юта олмаган. Кейин Бразилияга қисқа муддатга қайтиб, фаолиятини якунлаган.
Андрей Шевченко
28 ёшли Шевченко 2004 йилда “Милан” футболчиси сифатида “Олтин тўп”ни қўлга киритган. У бу соврин учун жуда узоқ йўл босган ва 2 марта (1999 ва 2000 йиллар) овоз йиғишда 3-ўринни эгаллаган. Шунга қарамасдан Шевченко бу совринни қўлга киритган. 2003/04 йилги мавсум ҳужумчи учун жуда ёрқин кечган. Андрей “Милан” билан биргаликда Италия чемпиони бўлган ва А Серияда 32 ўйинда 24 та гол урган.
Шевченко “россонери” сафида яна икки мавсум ўйнаган ва кейин “Челси”га ўтган. Англиядаги фаолияти давомида бир марта “Милан”га ижара асосида қайтган. 2009 йилда эса ўзининг собиқ “Динамо” Киев жамоасига борган. Шевченко фаолиятининг сўнгги уч мавсумини Украинада ўтказган.
2007 йилда Андрейда Америкага ўтиш варианти ҳам бўлган. Ҳужумчи Sports Illustrated нашрига берган интервьюсида: “У ерда тўп сурган бўлардим. АҚШ футболи доимий равишда ривожланиб бормоқда, бу жараёнга ўз ҳиссамни қўшишни хоҳлайман. MLS юлдузлари терма жамоасига қарши ўйнаганман ва у ердаги футболчиларнинг тажрибаси доим ҳайрон қолдирган”.
Бироқ бу амалга ошмаган. Хабарларга кўра Шевченко “Ди-Си Юнайтед”нинг йилига 5 миллион евролик таклифини номаълум сабаб билан рад этган.
Павел Недвед
Недвед 30 ёшидан сўнг “Олтин тўп”га эга чиққан. 2003 йилда у аллақачон 31 ёшда бўлган. Ўша вақтда Павел “Ювентус”да икки мавсумини ўтказган. Унгача эса “Лацио”да 5 йил ўйнаган. Павелнинг хориждаги бутун фаолияти Италия билан боғлиқ.
2002/03 йилги мавсумда Недвед “Ювентус” билан скудеттони қўлга киритган ва чемпионатда йилнинг энг яхши футболчиси деб топилган. Ундан ташқари туринликлар Чемпионлар Лигаси финалига чиққан ҳамда ҳал қилувчи ўйинда “Милан”га ютқазиб қўйганди. Фаолиятидаги энг яхши мавсумини ўтказган чехиялик футболчи Туринда қолган ва 6 йилдан сўнг буцаларини михга илган.
Нега Недвед Америка ёки Осиёга йўл олмаган? Барчаси оиласи туфайли. Агент Мино Райола (2022 йилда вафот этган) шундай жавоб берганди:
“Павел борасида жуда кўп қўнғироқлар бўлган, лекин у ҳақида сўраш вақтни беҳуда ўтказиш эканлигини билардим. Ҳеч қандай пуллар унинг оиласидаги комфортини бузишга сабаб бўла олмасди. Бир марта Япониядан таклиф тушганди. Улар таклиф қилган пулни ҳеч кимга, ҳатто Зиданга ҳам таклиф қилишмаган. Бироқ Недвед фарзандлари мактабини алмаштиришини истамаган”.
Роналдо
Бразилиялик афсона 2002 йилда фаолиятидаги иккинчи “Олтин тўп”ини қўлга киритган. Ўша мавсумда Роналдо Бразилия терма жамоаси билан жаҳон чемпиони бўлган эди. Ўшанда футболчи 26 ёшда бўлган ва фаолиятининг юқори чўққисида “Интер”дан “Реал”га ўтганди. Илк “Олтин тўп”ини эса 1997 йилда “Барселона”дан “Интер”га ўтганда олган.
Умумий ҳисобда Роналдо Европада 14 мавсум ўйнаган — 2 мавсум “ПСВ”да, бир мавсум “Барселона”да, 5 мавсум “Интер”да, 4,5 мавсум “Реал”да ва бир ярим мавсум “Милан”да. 2008 йилда эса бразилиялик футболчи клубсиз қолади. Жароҳатидан энди тикланган футболчи ўз ватанига қайтишга қарор қилади ва “Коринтианс” билан шартнома имзолайди.
Роналдонинг ўзи фаолияти ҳақида:
“Араб мамлакатларидан, АҚШдан таклифлар бор эди. Бироқ мен “Милан”да қолишни афзал кўргандим”.
Майкл Оуэн
Англиялик футболчи 2001 йилда “Олтин тўп” соҳибига айланган. Ўшанда Майкл 22 ёшда бўлган ва “Ливерпуль”да тўп сурган. Индивидуал соврин топширилишади олдинги мавсумда Оуэн жамоаси билан биргаликда УЕФА Кубоги, УЕФА Суперкубоги, Англия Кубоги, Лига Кубоги ва Англия Суперкубогини қўлга киритган. Умуман олган ўша мавсум ҳужумчи учун совринлар йили бўлган.
Оуэннинг бутун фаолияти Европада кечган. “Ливерпуль”дан “Реал”га ўтган ва Испанияда бир йил ўтказгач, Англияга қайтиб, “Ньюкасл”, “Манчестер Юнайтед” ва “Сток Сити” жамоаларида тўп сурган. Ҳатто 2012 йилнинг ёзида Майкл “Манчестер”ни тарк этиб, клубсиз қолганида ҳам, бошқа мамлакатлардаги вариантларни изламаган. Австралиядан ҳужумчи учун ажойиб таклифлар бўлган.
“Мен билан шартнома имзолашни истаган жамоаларга менинг жароҳатларим доимий муаммо бўлади”, — дея тан олган Оуэн. — Умуман, дунёнинг барча бурчагидан менга қизиқишлар мавжуд. Масалан, Германия, Испания ва Туркиядан таклифлар бор. Лекин мен АПЛни танлаганман”.
Изоҳ (0)