Тахминан 2013 йилдан бошлаб “Олтин тўп” ҳақида гап очилганда Эден Азар ҳам тилга олина бошланган. Ўша йилларда Роналдо ва Месси ўзларининг юқори нуқтасида эканлиги айтилиб, лекин кейинчалик унинг бу совринни ютишига ҳеч ким шубҳа қилмаган эди. Лекин якунда ҳаммаси бошқача бўлиб чиқди. Азар фаолиятини 32 ёшида бу икки даҳодан олдин якунлади.
Жамоадошлари ва рақиблари белгияликни буюк футболчилар билан таққослаб, улар бир хил даражага эканлигини таъкидлашди. Фақатгина Эденда битта cомпонент —самардорлик йўқ эди. Ўша вақтда “Челси” мураббийи бўлган Жозе Моуриньо у ҳақида шундай деган эди:
“Менимча, Эден Премьер Лиганинг энг яхши тўпурари бўла олмайди ва бу эса омма муҳокамасига сабаб бўлади”.
Азар шахсий совринларга ва самадорликка эриша олмаганининг сабабини руҳий ҳолат билан изоҳлади.
“Мен ўзимдан тез-тез Роналдо ва Месси каби бир мавсумда 50-60 талаб гол уришим учун нима қилишим керак деб сўрайман. Бироқ, ҳеч қачон ҳақиқий тўпурар бўла олмаслигимни ҳис қиламан. Менга нимадир етишмайди. Аввало руҳий ҳолат деб ўйлайман. Менимча, ҳозирги пайтда шахсий совринларни қўлга киритиш учун одамда эгоистлик хислати бўлиши керак. Мен эса ундай бўла олмайман. Бу менинг характеримда йўқ”.
Бу гаплар иккита нарсани таъкидлайди. Биринчидан, Азар бу иқтидори билан “Олтин тўп”ни қўлга киритиши мумкин эди. Иккинчидан, унинг нотўғри вақтда тўп сургани, гап Роналду ва Месси тўғрисида эмас (Эден ҳатто кучли учликка ҳам кира олмаган), балки мураккаб рақобатбардош даврда ўйнаганлигидадир.
Азар тўп сурган клубларида муваффақиятга эришган. У асосан жамоа учун ўйнайдиган футболчи. Статистика орқасидан қувмади. Ўйнаган лигаларида чемпионликни қўлга киритган ва энг яхши ўйинчига айланди. Лекин индивидуал совринларни қўлга киритишда оқсади.
“Азар машғулотларда кам меҳнат қиларди, чунки у машғулотларда қатнашмаса ҳам жуда яхши ўйнар эди. Ўйинларда жамоамизнинг ғалабасига катта ҳиссасини қўшиб, учрашувнинг энг яхши ўйинчиси бўлар эди. Ҳаммамиз унинг ўйинларда қанчалик муҳим эканлигини тушунардик. Мен унга қарадим ва ўйлаб қолдим: Ахир, баъзи инсонларда бундай улкан истеъдод бўлиши адолатсизлик”, — деб хотирлайди, “Челси”даги жамоадоши Жон Оби Микель.
“Азар машғулотларда жуда ёмон қатнашадиган, ақлбавор қилмас даражадаги футболчи. Агар машғулотларга профессионал ёндашганида нималарга эришиши мумкинлигини тасаввур қилиш қийин. У машғулотларга деярли ишламас, биз унинг майдонда меҳнатини эмас, фақатгина истеъдодини кўрар эдик”,— дейди Жозе Моуриньо.
Азарнинг истеъдодига яна бир мисол: “Лилль” учун мавсумдаги сўнгги ўйинда маст ҳолатда бўлишига қарамай ҳет-трик қайт этганидир. Бу ҳақида “Лилль”нинг ўша пайтдаги сардори Rio Мавуба шундай эслайди:
“Биз чемпионатда 3-ўринни нақд қилгандик. Лигадаги охирги ўйинимизни “Нанси”га қарши ўтказишимиз лозим. Азар ўша мавсум охирида жамоани тарк этиши керак эди. У кетиш олдидан зиёфат уюштирди. Биз ҳаммамиз ичдик. Эртаси куни ҳам Эден маст эди. Кечга эса бизни ўйин кутарди. Азар биринчи бўлимнинг ўзидаёқ ҳет-трикни расмийлаштирди. Биз шунда унинг буюк футболчи бўлишини тушуниб етгандик”.
Opta Sports тақдим этган маълумотларга кўра, белгиялик Чемпионлар Лигасидаги дебют мавсумидан бери (2011/12) дриблинг бўйича Месси, Неймар, Роналду ва Рибери билан бирга кучли 5 ликда қайд этилади. Бу ерда нафақат маҳорат, балки ўтказган ўйинлар ҳам ҳисобга олинган. Лекин дриблинг бўйича у мутлақ етакчи.
Илгари бундай футболчиларга тўлиқ эркинлик бериларди. Ҳозир эса дриблингда мағлуб бўлиш, тезкор қарши ҳужум бошланишига сабаб бўлмоқда. Замонавий футболда қарши ҳужумларнинг ўрни катта. Яна бир шикоятлардан бири юлдуз футболчиларнинг яккакурашларда иштирок этмаслиги.
Азар сеҳрли дриблингларни фақатгина жарима майдончаси қаршисида эмас, бутун майдон бўйлаб бажарар эди. У рақибларни бирин-кетин доғда қолдириб, қулай вазиятдаги шеригини излаб топар эди. Бу кам учрайдиган хислат. Ҳозир биз тобора мукаммаллашиб бораётган қолипдаги футбол даврида яшаяпмиз, бу эса унинг услуби эмас. Эден унга эркинлик берган жамоалардагина муваффақиятга эришди, аммо ундай жамоалар сони ҳам камайиб бормоқда.
Ҳозирги замонавий футбол Ҳоландга ўхшаган футболчиларни қадрламоқда. Азар каби “ижодкор”ларга талаб камайиб боряпти.
“Умид қиламанки, бир кун келиб, албатта, “Олтин тўп”ни қўлга киритаман. Балки ҳозир эмасдир, лекин ҳар куни ўз устимда ишласам ва қилган ишимдан завқ олсам. Нима учун йўқ?”, — 2014 йилда Азар шундай деган эди. Эден вазифани ярмигача бажарди. Ҳа, у чўққига кўтарилди, томошабинларни ҳаяжонга солди. Лекин истеъдодини максимал даражада кўрсата олмади.
Ҳар куни ўз устида ишлаш ва футболдан завқланиш бир-бирига ёд тушунчалар ҳисобланади. Бельгиялик эса фақат футболдан завқ олиб яшади. Бу танловнинг камчиликлари ҳам йўқ эмас эди. Мадридга келгандан кейин тез-тез олинган жароҳатлар сабаб, ўз даражасини йўқота бошлади.
Азар қолипларга бўйсунмайдиган футболчи эди. Унинг фаолияти қайғули якуни топиши унга ўхшаган футболчиларни доимо қўллаб-қувватлаш ва ҳаттоки, улар учун курашиш кераклигини англатади. Ахир, бундай иқтидор эгалари озчиликни ташкил этади.
Миржалол Норқобилов таржимаси
Изоҳ (0)