Noutbuk to‘g‘ri ishlatilsa, yillar davomida xizmat qiladigan texnikadir. Ko‘pchilik haddan tashqari qizib ketish, klaviatura buzilishi va portlarning bo‘shab qolishi kabi muammolarga duch keladi. Biroq bir nechta oddiy qoidalarga amal qilish bu noxush holatlarga yo‘l qo‘ymaslikka yordam beradi. Qurilmangizning umrini uzaytiradigan foydali maslahatlar bilan bo‘lishamiz.
Noutbuk “nafas olishi”ga imkon bering
Noutbuklarning asosiy dushmani — qizib ketish. U samaradorlikni pasaytiradi, qotib qolishlarga sabab bo‘ladi va qismlarning tez eskirishiga olib keladi. Har qanday noutbukda ventilyatsiya teshiklari mavjud: odatda pastki va yon tomonlarda bo‘ladi. Ularni yopib qo‘yish mumkin emas — aks holda issiq havo chiqib ketolmaydi va ichki qismlar qizib ketadi.
Qizib ketishdan qanday saqlanish mumkin?
• Noutbukni hech qachon karavot, adyol yoki yostiq ustiga qo‘ymang. Yumshoq yuzalar ventilyatsiyani to‘sib qo‘yadi va harorat keskin ko‘tariladi. Yaxshisi, stolda ishlash yoki sovituvchi taglikdan foydalanish kerak.
• Yon teshiklarni nazorat qiling. Agar noutbuk devor yonida tursa, issiq havo to‘planib, qurilmani qizdiradi. Kamida 5-10 sm oraliq qoldiring.
• Ventilyatorlarni tozalang. Vaqt o‘tishi bilan sovitish tizimida chang to‘planib, issiqlik chiqishini yomonlashtiradi. Har 6-12 oyda noutbukni changdan tozalang.
• Sovituvchi taglikdan foydalaning. U haroratni 5-10°C ga pasaytirib, protsessor va videokarta muddatini uzaytiradi. Ayniqsa, quvvatli modellar uchun muhim.
Agar noutbuk juda qizib, shovqin chiqara boshlasa, e’tiborsiz qoldirmang. Bu sovitish tizimi ishlamayotganining birinchi belgisidir.
Noutbukni to‘g‘ri oching
Arzimas narsa bo‘lib tuyulishi mumkin, ammo ko‘pchilik ehtiyotsizlik tufayli noutbukni buzib qo‘yadi.
• Noutbukni ikki qo‘llab oching — bir qo‘l bilan asosni mahkam ushlang, ikkinchisi bilan ekranni ehtiyotkorlik bilan ko‘taring. Burchakdan tortmang.
• Ba’zi modellarda ochilish burchagi cheklangan — agar zo‘rlab kattaroq ochsangiz, mexanizm buziladi.
• Noutbukni ekranidan ushlab ko‘tarmang.
• Himoya sumkasidan foydalaning. Agar noutbukni o‘zingiz bilan olib yursangiz, amortizatsiyalovchi qistirmali sumka tanlang. Olib yurganda nafaqat ekranga, balki matritsaga ham zarar yetkazadi.
Portlar va ulagichlarni ehtiyot qiling
Tez-tez uchraydigan muammolar — USB portlarining buzilishi, zaryadlash ulagichlarining bo‘shab qolishi, audio chiqishlarining shikastlanishi. Bunday buzilishlarning oldini olish uchun:
• Kabellar va fleshkalarni ehtiyotkorlik bilan ulang. Ularni kuch bilan kiritmang va ajratayotganda keskin tortmang.
• Fleshkalarni ko‘rmay turib tiqmang. Ayniqsa, USB Type-A uchun bu juda muhim, chunki u faqat bir tomoni bilan kiritiladi. Noto‘g‘ri ulash ulagich ichidagi plastik to‘siqni shikastlaydi.
• Quvvatlash kabelini haddan tashqari bukmang. Agar sim shteker yonida sinsa, ta’minot ulagichi ichidagi kontaktlar kuyib qolishi mumkin.
Batareyani qiynamang
Zamonaviy batareyalar haddan tashqari zaryadlanishni yoki nolga tushib qolishni yoqtirmaydi. Noutbukni to‘g‘ri quvvatlantirish usullari:
• Quvvatni 10-15% dan pastga tushirmang. Quvvat shu darajaga yetganda zaryadlang.
• Noutbukni doimo quvvatga ulab qo‘ymang. Batareya 100% zaryadlanganda, uni elektr manbaidan uzish ma’qul — bu uning xizmat muddatini uzaytiradi.
• Oyiga bir marta batareyani 20% gacha bo‘shatib, keyin 100% gacha zaryadlang. Bu nazorat tizimiga sig‘imni to‘g‘ri kalibrlashga yordam beradi.
• Agar noutbukdan uzoq vaqt foydalanmasangiz, uni 50-70% quvvat bilan saqlang. Batareya uzoq vaqt turib qolsa, ishdan chiqishi mumkin.
Quvvat blokidan to‘g‘ri foydalaning
Quvvat bloki ham ehtiyotkorona munosabatni talab qiladi:
• Shtekerdagi simni egmang — bu tez-tez sinib qoladigan zaif joy hisoblanadi.
• Shikastlangan kabeldan foydalanmang. Agar simda yoriqlar paydo bo‘lgan, izolyatsiyasi shikastlangan yoki kuygan hid kelayotgan bo‘lsa, zudlik bilan quvvatlash moslamasini almashtiring.
• O‘zga quvvatlagichlardan foydalanmang. Har bir noutbukning o‘ziga xos quvvat parametrlari mavjud bo‘lib, noto‘g‘ri quvvat bloki ichki qismlarning qizib ketishiga yoki hatto shikastlanishiga olib kelishi mumkin.
Dasturlar va yangilanishlarga ehtiyotkorlik bilan yondashing
Keraksiz narsalarga to‘lgan noutbuk sekin ishlaydi va ko‘p qiziydi. Keraksiz dasturlarni o‘chiring, diskni vaqtinchalik fayllardan muntazam tozalab turing va tizimni avtoyuklash bilan ortiqcha yuklamang. Yangilanish ham muhim — ularni e’tiborsiz qoldirmang, ammo o‘rnatishdan oldin tizimni sekinlashtirib qo‘yishi mumkin bo‘lgan dasturlarni o‘rnatmaslik uchun foydalanuvchilar fikrlarini ko‘rib chiqing.
Izoh (0)