AQSH prezidenti Donald Tramp 4-mart kuni Kongressda taxminan 100 daqiqa nutq so‘zladi. Asosiy mavzu Ukrainadagi urush, tashqi siyosat va xalqaro munosabatlarga qaratildi.
Trampning nutqi tarixdagi eng uzun nutq bo‘ldi, 2017-yilda uning murojaati bir soat davom etgandi.
AQSH prezidenti Ukraina muzokaralar stoliga o‘tirishga tayyorligini aytdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, 4-mart kuni Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiydan “muhim maktub” olgan. Unda Ukraina “barqaror tinchlikni yaqinlashtirish uchun imkon qadar tezroq muzokaralar stoliga o‘tirishga” tayyorligi yozilgan.
Mening jamoam va men prezident Trampning kuchli rahbarligi ostida barqaror tinchlikka erishish uchun ishlashga tayyormiz... Biz Amerika Ukrainaga suverenitet va mustaqillikni saqlab qolishda yordam berish uchun ko‘p narsa qilganini haqiqatan ham qadrlaymiz. Foydali qazilmalar va xavfsizlik to‘g‘risidagi bitimga kelsak, Ukraina uni siz uchun qulay bo‘lgan har qanday vaqtda imzolashga tayyor, deyilgan maktubda.
AQSH prezidenti maktub uchun minnatdor ekanini aytdi. U Rossiya tomonidan muzokaralarni boshlash uchun ham “kuchli signallar” olganini aytdi.
Tramp, shuningdek, 9-martgacha AQSHda “muhim foydali qazilmalar va noyob metallar ishlab chiqarishni keskin kengaytirish bo‘yicha tarixiy harakatlar”ni amalga oshirishini aytdi.
Unga ko‘ra, prezidenti Vladimir Putin AQSH Afg‘onistondan qo‘shinlarini olib chiqqanini ko‘rganidan keyin Ukrainaga keng ko‘lamli bosqinni boshlagan. Tramp 2021-yil avgust oyida AQSHning 46-prezidenti Jo Bayden tomonidan amalga oshirilgan qo‘shinlarning tartibsiz chiqib ketishini qoraladi.
Putin nima bo‘lganini ko‘rganida, menimcha, u shunday dedi: ‘Ehtimol, bu mening imkoniyatimdir”. Mana, hammasi yomon bo‘ldi. Bunday bo‘lmasligi kerak edi, dedi Tramp.
U Bayden ma’muriyatini “o‘ta qobiliyatsiz odamlar” deb atadi. Tramp nutqi davomida AQSH iqtisodiyoti, immigratsiya va tashqi siyosatni o‘zgartirish bo‘yicha “tezkor va shafqatsiz harakatlar” kampaniyasini davom ettirishga va’da berdi.
Xalq meni bu ishni amalga oshirish uchun sayladi va men buni amalga oshirmoqdaman, dedi u.
Inauguratsiyadan keyin ko‘rilgan choralar haqida gapirar ekan, Tramp bu boshlanishi ekanini qayd etdi.
Siyosatchi boshqa mamlakatlardan tovarlar importiga bojlarni oshirmoqchi. Uning so‘zlariga ko‘ra, Xitoy, Hindiston va Yevropa Ittifoqi 2-apreldan kuchga kiradigan javob bojlariga tayyor bo‘lishi kerak.
Ular bizdan nimani undirishsa, biz ulardan shuni undiramiz. Ular bizga qanday soliq solmasin, biz ularga xuddi shunday soliq solamiz, dedi Tramp.
Narxlarning ko‘tarilishi haqida gapirar ekan, Tramp bunga qarshi emasligini qayd etdi. Unga ko‘ra, 4-mart kuni Kanada, Meksika va Xitoyga qarshi boshlangan tarif urushi “Amerikani yana boy qiladi” va kompaniyalar Qo‘shma Shtatlarda ko‘proq mahsulot ishlab chiqara boshlaydi, bu esa yangi ish o‘rinlari hamda imkoniyatlar yaratadi. Shu bilan birga, AQSH savdo vaziri Govard Lyutnikning ma’lum qilishicha, AQSH prezidenti Meksika va Kanada bilan savdo bitimini 5-martdayoq e’lon qilishi mumkin.
Tramp yana bir bor Grenlandiyani o‘zlashtirishni istash, biroq bu qarorni Grenlandiyaning o‘zi qabul qilishi kerakligini aytdi.
Biz sizning o‘z kelajagingizni o‘zingiz belgilash huquqingizni qat’iy qo‘llab-quvvatlaymiz va agar tanlasangiz, sizni AQSH tarkibiga qabul qilishdan mamnun bo‘lamiz. Grenlandiya bizga milliy va hatto xalqaro xavfsizlik uchun kerak va biz uni qo‘lga kiritishga harakat qilish uchun barcha manfaatdor tomonlar bilan ishlayapmiz. Qanday bo‘lmasin, biz uni olamiz. Biz sizning xavfsizligingizni ta’minlaymiz. Biz sizni boy qilamiz. Birgalikda Grenlandiyani siz ilgari xayoliga ham keltirmagan yuksaklikka ko‘taramiz, dedi u.
Trampning nutqini Demokratik partiya kongressmenlari tanqid qilishdi. Prezident nutqi boshlanganidan ko‘p o‘tmay, ba’zi demokratlar uning nutqini bo‘ldi, texaslik kongressmen El Grin Trampni impichmentga chaqirdi. shundan so‘ng Kongress Vakillar palatasi spikeri Mayk Jonson Grinni zaldan olib chiqishni buyurdi. Yana bir nechta demokratlar “Irqchi” yozuvi tushirilgan futbolkalarni kiyib, zaldan chiqishdi.
Tramp 100 yoshdan oshgan vafot etgan o‘n millionlab odamlar hali ham ijtimoiy nafaqa olishini aytganida, ba’zi demokratlar “Noto‘g‘ri!” va “Yolg‘on!” deb baqirishdi.
Tramp o‘z nutqi yakunida Marsda AQSH bayrog‘ini o‘rnatishga va’da berdi.
Biz insoniyatni koinotga olib chiqmoqchimiz va Mars sayyorasida va hatto undan uzoqda ham Amerika bayrog‘ini o‘rnatmoqchimiz...Amerikani yana buyuk qilish uchun Yaratgan tomonidan (suiqasddan keyin) qutqarildim. Men bunga aminman...Aziz amerikaliklar, aql bovar qilmaydigan kelajakka tayyorlaning, chunki Amerikaning oltin davri endigina boshlanmoqda. Bu hali dunyo ko‘rmagan narsa bo‘ladi, dedi siyosatchi.
AQSH rahbarining nutqidan so‘ng, Michigan shtatidan senator Elissa Slotkin kongressga murojaat qildi:
Amerika o‘zgarishlarni xohlaydi, lekin o‘zgarishlarning mas’uliyatli yo‘li va beparvo yo‘li mavjud. Biz bu o‘zgarishlarni mamlakat va demokratiya sifatida o‘z mohiyatimizni unutmasdan amalga oshirishimiz mumkin, dedi u.
Slotkin davlat samaradorligi departamenti rahbari, tadbirkor Ilon Maskni federal xizmatchilarni qisqartirganini tanqid qildi. Uning fikricha, AQSHga ishdan bo‘shatishlar natijasida yuzaga kelgan tartibsizlik kerak emas. Shuningdek, u Trampning iqtisodiy rejasi faqat milliarderlarga foyda keltirishini va oddiy amerikaliklar uchun qimmatga tushishini ta’kidladi.
Trampning Kongressdagi yana bir qancha bayonotlari:
- Biz Baydendan iqtisodiy falokatni meros qilib oldik. Biz AQSH tarixidagi eng yomon inflyatsiyani meros qilib oldik.
- Jo Bayden tufayli tuxum narxi rekord darajaga chiqdi.
- Biz elektr energiya narxini pasaytirishimiz kerak.
- Men AQSH hududidagi nodir yer konlarini o‘zlashtirish dasturini qabul qilaman.
- AQSH Alyaskada dunyodagi eng yirik gaz quvurlaridan birini qurish ustida ish olib bormoqda. Yaponiya, Janubiy Koreya va boshqa mamlakatlar bu loyihaga qo‘shilishga intilmoqda.
- AQSHda politsiyachilarni o‘ldirganlik uchun o‘lim jazosi joriy etiladi.
Izoh (0)