АҚШ президенти Дональд Трамп 4 март куни Конгрессда тахминан 100 дақиқа нутқ сўзлади. Асосий мавзу Украинадаги уруш, ташқи сиёсат ва халқаро муносабатларга қаратилди.
Трампнинг нутқи тарихдаги энг узун нутқ бўлди, 2017 йилда унинг мурожаати бир соат давом этганди.
АҚШ президенти Украина музокаралар столига ўтиришга тайёрлигини айтди. Унинг сўзларига кўра, 4 март куни Украина президенти Владимир Зеленскийдан “муҳим мактуб” олган. Унда Украина “барқарор тинчликни яқинлаштириш учун имкон қадар тезроқ музокаралар столига ўтиришга” тайёрлиги ёзилган.
Менинг жамоам ва мен президент Трампнинг кучли раҳбарлиги остида барқарор тинчликка эришиш учун ишлашга тайёрмиз... Биз Америка Украинага суверенитет ва мустақилликни сақлаб қолишда ёрдам бериш учун кўп нарса қилганини ҳақиқатан ҳам қадрлаймиз. Фойдали қазилмалар ва хавфсизлик тўғрисидаги битимга келсак, Украина уни сиз учун қулай бўлган ҳар қандай вақтда имзолашга тайёр, дейилган мактубда.
АҚШ президенти мактуб учун миннатдор эканини айтди. У Россия томонидан музокараларни бошлаш учун ҳам “кучли сигналлар” олганини айтди.
Трамп, шунингдек, 9 мартгача АҚШда “муҳим фойдали қазилмалар ва ноёб металлар ишлаб чиқаришни кескин кенгайтириш бўйича тарихий ҳаракатлар”ни амалга оширишини айтди.
Унга кўра, президенти Владимир Путин АҚШ Афғонистондан қўшинларини олиб чиққанини кўрганидан кейин Украинага кенг кўламли босқинни бошлаган. Трамп 2021 йил август ойида АҚШнинг 46-президенти Жо Байден томонидан амалга оширилган қўшинларнинг тартибсиз чиқиб кетишини қоралади.
Путин нима бўлганини кўрганида, менимча, у шундай деди: ъЭҳтимол, бу менинг имкониятимдир”. Мана, ҳаммаси ёмон бўлди. Бундай бўлмаслиги керак эди, деди Трамп.
У Байден маъмуриятини “ўта қобилиятсиз одамлар” деб атади. Трамп нутқи давомида АҚШ иқтисодиёти, иммиграция ва ташқи сиёсатни ўзгартириш бўйича “тезкор ва шафқатсиз ҳаракатлар” кампаниясини давом эттиришга ваъда берди.
Халқ мени бу ишни амалга ошириш учун сайлади ва мен буни амалга оширмоқдаман, деди у.
Инаугурациядан кейин кўрилган чоралар ҳақида гапирар экан, Трамп бу бошланиши эканини қайд этди.
Сиёсатчи бошқа мамлакатлардан товарлар импортига божларни оширмоқчи. Унинг сўзларига кўра, Хитой, Ҳиндистон ва Европа Иттифоқи 2 апрелдан кучга кирадиган жавоб божларига тайёр бўлиши керак.
Улар биздан нимани ундиришса, биз улардан шуни ундирамиз. Улар бизга қандай солиқ солмасин, биз уларга худди шундай солиқ соламиз, деди Трамп.
Нархларнинг кўтарилиши ҳақида гапирар экан, Трамп бунга қарши эмаслигини қайд этди. Унга кўра, 4 март куни Канада, Мексика ва Хитойга қарши бошланган тариф уруши “Американи яна бой қилади” ва компаниялар Қўшма Штатларда кўпроқ маҳсулот ишлаб чиқара бошлайди, бу эса янги иш ўринлари ҳамда имкониятлар яратади. Шу билан бирга, АҚШ савдо вазири Говард Лютникнинг маълум қилишича, АҚШ президенти Мексика ва Канада билан савдо битимини 5 мартдаёқ эълон қилиши мумкин.
Трамп яна бир бор Гренландияни ўзлаштиришни исташ, бироқ бу қарорни Гренландиянинг ўзи қабул қилиши кераклигини айтди.
Биз сизнинг ўз келажагингизни ўзингиз белгилаш ҳуқуқингизни қатъий қўллаб-қувватлаймиз ва агар танласангиз, сизни АҚШ таркибига қабул қилишдан мамнун бўламиз. Гренландия бизга миллий ва ҳатто халқаро хавфсизлик учун керак ва биз уни қўлга киритишга ҳаракат қилиш учун барча манфаатдор томонлар билан ишлаяпмиз. Қандай бўлмасин, биз уни оламиз. Биз сизнинг хавфсизлигингизни таъминлаймиз. Биз сизни бой қиламиз. Биргаликда Гренландияни сиз илгари хаёлига ҳам келтирмаган юксакликка кўтарамиз, деди у.
Трампнинг нутқини Демократик партия конгрессменлари танқид қилишди. Президент нутқи бошланганидан кўп ўтмай, баъзи демократлар унинг нутқини бўлди, техаслик конгрессмен Эл Грин Трампни импичментга чақирди. шундан сўнг Конгресс Вакиллар палатаси спикери Майк Жонсон Гринни залдан олиб чиқишни буюрди. Яна бир нечта демократлар “Ирқчи” ёзуви туширилган футболкаларни кийиб, залдан чиқишди.
Трамп 100 ёшдан ошган вафот этган ўн миллионлаб одамлар ҳали ҳам ижтимоий нафақа олишини айтганида, баъзи демократлар “Нотўғри!” ва “Ёлғон!” деб бақиришди.
Трамп ўз нутқи якунида Марсда АҚШ байроғини ўрнатишга ваъда берди.
Биз инсониятни коинотга олиб чиқмоқчимиз ва Марс сайёрасида ва ҳатто ундан узоқда ҳам Америка байроғини ўрнатмоқчимиз...Американи яна буюк қилиш учун Яратган томонидан (суиқасддан кейин) қутқарилдим. Мен бунга аминман...Азиз америкаликлар, ақл бовар қилмайдиган келажакка тайёрланинг, чунки Американинг олтин даври эндигина бошланмоқда. Бу ҳали дунё кўрмаган нарса бўлади, деди сиёсатчи.
АҚШ раҳбарининг нутқидан сўнг, Мичиган штатидан сенатор Элисса Слоткин конгрессга мурожаат қилди:
Америка ўзгаришларни хоҳлайди, лекин ўзгаришларнинг масъулиятли йўли ва бепарво йўли мавжуд. Биз бу ўзгаришларни мамлакат ва демократия сифатида ўз моҳиятимизни унутмасдан амалга оширишимиз мумкин, деди у.
Слоткин давлат самарадорлиги департаменти раҳбари, тадбиркор Илон Маскни федерал хизматчиларни қисқартирганини танқид қилди. Унинг фикрича, АҚШга ишдан бўшатишлар натижасида юзага келган тартибсизлик керак эмас. Шунингдек, у Трампнинг иқтисодий режаси фақат миллиардерларга фойда келтиришини ва оддий америкаликлар учун қимматга тушишини таъкидлади.
Трампнинг Конгрессдаги яна бир қанча баёнотлари:
- Биз Байдендан иқтисодий фалокатни мерос қилиб олдик. Биз АҚШ тарихидаги энг ёмон инфляцияни мерос қилиб олдик.
- Жо Байден туфайли тухум нархи рекорд даражага чиқди.
- Биз электр энергия нархини пасайтиришимиз керак.
- Мен АҚШ ҳудудидаги нодир ер конларини ўзлаштириш дастурини қабул қиламан.
- АҚШ Аляскада дунёдаги энг йирик газ қувурларидан бирини қуриш устида иш олиб бормоқда. Япония, Жанубий Корея ва бошқа мамлакатлар бу лойиҳага қўшилишга интилмоқда.
- АҚШда полициячиларни ўлдирганлик учун ўлим жазоси жорий этилади.
Изоҳ (0)