Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiyning 28-fevral kuni Oq uyda AQSH prezidenti Donald Tramp va vitse-prezident Jey Di Vens bilan uchrashuvi diplomatik mojaro bilan yakunlangan edi. Tramp Zelenskiyni Rossiya bilan urushni tugatishni istamaslikda, Vens esa uni AQSHni hurmat qilmaslikda aybladi. Janjal tufayli tomonlar Ukrainadagi foydali qazilmalar bo‘yicha kelishuvni imzolamadi.
Meduza mojaro kim tomonidan boshlangani va u rejalashtirilgan yoki yo‘qligi haqida turli ekspertlarning fikrlarini to‘pladi. Ko‘pchilik Donald Tramp va Jey Di Vensni janjal sababchilari deb hisoblaydi. Ayrimlar AQSH vakillari Zelenskiyga hujum qilgan desa, boshqalar mojaroning o‘zi oldindan rejalashtirilgan, deb ta’kidlamoqda.
britaniyalik siyosatshunos, London Qirollik kolleji qoshidagi Rossiya tadqiqotlari instituti xodimi
Bu tasodifiy falokat emas. Myunxendan boshlab (Tramp atrofidagilar) Ukrainani qanday qilib tuzoqqa tushirish haqida suhbat qurmoqda. Agar haqiqiy tinchlik kelishuviga erishish imkonsiz bo‘lsa, kimnidir aybdor qilib ko‘rsatish kerak edi. Bu kimdir, katta ehtimol bilan, ukrainaliklar bo‘lishi kerak edi.
amerikalik tarixchi va Shotlandiyadagi Sent Endryus universitetining Xalqaro munosabatlar maktabi rahbari
Tramp Zelenskiyga bosim o‘tkazib, uni Putinga qulay shartlarda tinchlik kelishuvini imzolashga majburlamoqchi bo‘ldi. Zelenskiy rad etdi. Oxirida Tramp buni ochiqchasiga aytdi... (Trampning fikricha) Ukraina sukut saqlab, Tramp va Putin shartlarini qabul qilishi kerak.
The New Yorker nashri bosh muharriri, jurnalist va yozuvchi
Davlat rahbarlari bunday ishlarni o‘z-o‘zidan qilmaydi. Ular (Tramp va Vens) oxirgi savolni kutishdi. Vitse-prezident Zelenskiydan minnatdorlik bildirishni talab qildi. Zelenskiy avval ham AQSHga bir necha bor minnatdorlik bildirgan, jumladan, o‘sha uchrashuvda ham — ham yopiq doirada, ham odamlar orasida. Ammo bu faqat jirkanch namoyish uchun bahona edi, xolos.
Kolorado shtati universitetining kommunikatsiya tadqiqotlari professori
Trampning ittifoqchilar va raqiblari ustidan hukmronlik qilishga bo‘lgan haddan tashqari ishtiyoqi, ehtimol, uni muzokaralarni buzishga undadi — aynan Zelenskiy sadoqat bildirishdan bosh tortgan paytda. Tramp Zelenskiy bilan uchrashuvni o‘zining vositachi va yarashtiruvchi sifatidagi ko‘zbo‘yamachilik jasoratini namoyish etish uchun uyushtirgan. Buni kinolardagi mafiya boshliqlarining xatti-harakatlariga qiyoslash mumkin.
Ular, MAGA ishtirokchilari singari, sodiqlikni talab qiladigan, zo‘ravonlikni keltirib chiqaradigan va korrupsiyani rag‘batlantiradigan chuqur patriarxal va avtokratik madaniyatni ifodalaydi. Prezident va vitse-prezident Zelenskiyni kamsitish, qo‘rqitish va haqoratlashda zo‘ravonlarning tili va ritorikasidan foydalanishdi. Ular boshqa davlat rahbarini o‘zlari oldida tiz cho‘ktirishga urinishdi. Ularda intizom va odob-axloq yetishmasligi ham muzokaralar natijasiga ta’sir ko‘rsatdi.
BBC'ning diplomatik masalalar bo‘yicha muxbiri
Vensning AQSHga tashrif buyurgan boshqa davlat rahbariga nisbatan hujumkor munosabati vitse-prezident uchun g‘ayritabiiy xatti-harakatdir. Odatda vitse-prezidentlarning vazifasi saylovlarda g‘alaba qozonishga ko‘maklashish va so‘ngra rahbar yonida sukut saqlab o‘tirishdan iborat. Biroq Vens Trampning birinchi vitse-prezidenti, ancha diplomatik bo‘lgan Maykl Pensdan tubdan farq qiladi. Ko‘pchilik Vensning asosiy vazifasi Trampning ko‘p jihatdan instinktlarga asoslangan tashqi siyosatini oqlash deb hisoblaydi. Chamasi, u Tramp ma’muriyatida baqiroq rolini o‘z zimmasiga olgan va endi raqiblarga nisbatan prezidentdan ham ko‘ra keskinroq hujumlar qilmoqda.
demokrat siyosatchi, Arizona shtatidan senator
Jey Di Vens go‘yo (Trampga) aytmoqchi bo‘lgandek ko‘rinardi: “Ey, dada, ko‘ring, men qanday qila olaman!” Bu esa vaziyatni yanada yomonlashtirdi. Bunday muzokaralar yopiq eshiklar ortida o‘tkazilishi kerak edi.
amerikalik jurnalist, sobiq Fox News va CBS News boshlovchisi
Hatto Tramp ham bu (Zelenskiy bilan suhbat) ajoyib tomoshaga aylanganini ta’kidladi. Bu uning og‘zidan bexosdan chiqib ketgandek tuyuldi. Menimcha, bu avvaldan uyushtirilgan va rejalashtirilgan edi. Tramp va Vens birinchi navbatda Amerika xalqi oldida o‘zlarini namoyish qilayotganliklarini bilishardi. Agar ijtimoiy tarmoqlarga nazar tashlasangiz, odamlarning “Amerikani qaytarib oldik” va “Amerikani yana buyuk qildik” deb quvonayotganlarini ko‘rasiz.
ukrainalik siyosatshunos
Bu qandaydir muzokaralar edi, deb aytish qiyin. Bu Zelenskiyni provokatsiya qilish, obro‘sizlantirish, Ukraina va jamiyat tayyor bo‘lmagan kelishuvlarni imzolashga majburlash uchun unga qarshi maqsadli hujumga o‘xshardi. Vens Zelenskiyni ukrainaliklar yetarlicha minnatdor emasligida aybladi. Ammo bu noto‘g‘ri ekanini hamma tushunadi. Zelenskiy Amerika xalqi Ukraina uchun ko‘p ish qilganini doim takrorlaydi va ta’kidlaydi.
Yuqoridagi fikrlarga qarshilar ham bor. Go‘yoki Ukraina prezidenti o‘zini noo‘rin tutdi va mojaro uchun javobgarlik uning zimmasida.
Britaniya parlamenti a’zosi va Yevroparlamentning sobiq deputati, Britaniyaning ultrao‘ng “Birlashgan Qirollikni isloh qilish” partiyasi rahbari
Agar Oq uyga kelsam, kostyum-shim va toza botinka kiyib olganimga ishonch hosil qilgan bo‘lardim. Agar Zelenskiy bu uchrashuvga ijobiy kayfiyatda borayotgan bo‘lsa, balki bu haqda o‘ylab ko‘rishi kerakdir. U amerikaliklarga meni qo‘llab-quvvatlamasalaring holim nima kechadi, deb o‘zini juda ahmoqona tutdi. Albatta, Vens va Tramp tashlanishdi, lekin menimcha, diplomatiya nuqtayi nazaridan Zelenskiy o‘zini juda yomon ko‘rsatdi. Mehmonim uyimda menga qo‘pollik qilishini istamasdim. Mehmon o‘zini hurmat bilan tutishini istardim.
AQSH armiyasining iste’fodagi generali va Fox News tahlilchisi va Urushni o‘rganish instituti raisi
Ular (Zelenskiy va Ukraina prezidenti ofisi rahbari Andrey Yermak) o‘z pozitsiyalarini Amerika xalqiga taqdim etishga va shu orqali Putinga bosim o‘tkazib, uni chekinishga majburlashga qaror qilishdi. Zelenskiy Putin yovuz ekanini ko‘rsatish uchun sinovdan o‘tgan askarlar haqida gap boshladi. Shundan so‘ng u o‘z fikrini davom ettirish uchun imkoniyat izlay boshladi. Unga Tramp kabi (ko‘p) savol berilmadi, shuning uchun u prezidentga (AQSH) berilgan savollardan keyin gapira boshladi. U oldingi safga chiqish uchun agressiv harakat qildi. U Trampga Putinga ishonib bo‘lmasligi va u buzgan sulhlar haqida ma’ruza qildi.
Zelenskiyning bu uchrashuvdagi maqsadlari Trampnikidan keskin farq qilardi. Zelenskiyga bu yerda eng muhimi ular tuzmoqchi bo‘lgan bitimni nishonlash va amerikaliklarga bu Ukraina hamda AQSH uchun nima uchun foydali ekanini tushuntirish kerakligi uqtirilgandi. Ma’muriyatning rejalari shunday edi, biroq Zelenskiy butunlay boshqa narsani istardi. Tramp va Vensni Zelenskiyning aytganlari emas, balki u buni qayerda va qachon aytgani g‘azablantirdi. Uning Amerika xalqini boshqarishga urinishi ularning g‘azabini keltirdi.
ukrainalik deputat
Amerika rasmiylari qilayotgan ishlarga baho berishga haqqim yo‘q deb o‘ylayman. Ukraina fuqarosi sifatida aytishim mumkinki, Zelenskiy nimani eshitganidan qat’i nazar, xotirjam bo‘lishi va bahsga bormasligi kerak edi. U biz hamkorlik va muloqot qilishni xohlashimizni, Qo‘shma Shtatlar bilan hech qanday muammo bo‘lishini istamasligimizni aytishi kerak edi. AQSH bizning ittifoqchimiz bo‘lishini istaymiz. Men Zelenskiyning prezident sifatida ancha diplomatik va konstruktiv bo‘lishini istayman.
YUKOSning sobiq egasi va Putin rejimining faol tanqidchilaridan biri
Men prezident Zelenskiyning og‘riqli holatini va o‘zidan kuchliroq bosqinchi oldidagi ojizligidan tushkunlikka tushganini tushunaman. Biroq biznesdan olish mumkin bo‘lgan og‘ir saboq shuki: sizning muammolaringiz faqat o‘zingizniki. Agar boshqa tomon sizga yordam berishini istasangiz, o‘z muammolaringizni unutib, ularning muammolariga e’tibor qarating. Bu muammolarga o‘zingizning emas, ularning ko‘zi bilan qarang. Ularga o‘z muammolarini hal qila olishingizni ko‘rsating. Zelenskiy bu vazifani bajara olmadi. U Tramp saylovchilarining bu vaziyatni qanday ko‘rayotganini e’tibordan chetda qoldirib, adolat va Yevropa haqida ochiqchasiga gapirdi.
Shu bilan birga, ko‘pchilik ziddiyat shunchaki tomonlarning asosiy qarama-qarshiliklarini ochib berganini aytmoqda
Rossiya va Yevrosiyoni o‘rganish bo‘yicha Berlin Karnegi markazining katta ilmiy xodimi
Men bu hodisaning ibtidoiy ma’noda qandaydir pistirma yoki tuzoq bo‘lganini ko‘rsatadigan hech qanday dalilni ko‘rmayapman. Biz jonli efirda ko‘rgan munosabatlarning buzilishi taraflar harakatiga qarab ro‘y berishi ham, oldi olinishi ham mumkin edi.
rossiyalik jurnalist, Republic nashrining sobiq bosh muharriri
Eng aniq va oddiy variant — bu Vladimir Zelenskiy, Donald Tramp va Jey Di Vensning tasodifiy xatti-harakatlari. Bu xulq-atvor Zelenskiyda ham, ko‘plab boshqa ukrainaliklarda ham mavjud bo‘lgan Tramp siyosatiga nisbatan chuqur va asosli norozilikni namoyon qildi. Oval kabinetdagi voqea, avvalo, Tramp va Vensning xatti-harakatlari nuqtayi nazaridan jirkanch edi.
Ular tajovuz qurboni bo‘lgan, mavjudligi xavf ostida qolgan davlat rahbariga tanbeh berishga urinishdi. Ular kuch mavqeyida, o‘z hududlarida turib, yordam so‘rab kelgan insonni kamsitishdi. Shunday bo‘lsa-da, Zelenskiy yanada ehtiyotkorroq bo‘lishi mumkin edi. Agar u shunchaki tanbeh va mulohazalarni tinglagan va ularga xotirjamlik bilan javob berganida, o‘z nuqtayi nazarini asosli tarzda tushuntirishi va ko‘proq narsaga erishishi mumkin edi.
Britaniya Konservativ partiyasi yetakchisi
Bunday murakkab suhbatlarni kameralar oldida o‘tkazish to‘g‘ri emas deb o‘ylayman. Prezident Zelenskiy qahramon ekanligini unutmasligimiz lozim. U Ukraina xalqining kuch-qudrati va jasoratini mujassam etadi. Bu (Tramp va Vens tomonidan) poylab turib qilingan hujum emas deb o‘ylayman. Menimcha, har ikki tomon ham o‘z milliy manfaatlari doirasida harakat qilmoqda. Ular hozir turli narsalar haqida gaplashayotganga o‘xshaydi. Ingliz tili (Zelenskiy uchun) ona tili emasligi ham vaziyatni yaxshilamagan bo‘lsa kerak. Men savdo vaziri bo‘lgan paytimda, Sharqiy Yevropadan kelgan ko‘plab delegatsiyalar muzokaralarni tarjimon yordamida olib borishardi.
Izoh (0)