S&P Global Ratings agentligi O‘zbekistonning uzoq muddatli suveren kredit reytingini yana BB- (barqaror kutilma) darajada tasdiqladi.
Agentlik ekspertlari mamlakat iqtisodiyotini modernizatsiya qilish davom etayotganini va hukumatning byudjet taqchilligini kamaytirish borasidagi sa’y-harakatlarini alohida qayd etib o‘tdi. Xususan, hukumat energiya subsidiyalarini kamaytirish va 2027-yilga borib sohada tannarx darajasiga erishish maqsadida elektr va gaz tariflarini bosqichma-bosqich qayta ko‘rib chiqmoqda.
Subsidiyalar xarajatlarining kamayishi va oltin narxining yuqori bo‘lishi kelgusi uch yil ichida byudjet taqchilligini YIMning 5 foizdan 3,5 foizigacha pasayishiga yordam beradi. Fiskal siyosat, shuningdek, pul o‘tkazmalari oqimi iqtisodiy o‘sishni barqaror bo‘lishini ta’minlaydi.
Iqtisodiy o‘sish sur’ati sentyabr oxirida 6,6 foizni tashkil etdi, bu avvalgi uch yildagi o‘rtacha ko‘rsatkichga (6,8 foiz) to‘g‘ri keladi. S&P O‘zbekiston yalpi ichki mahsulotdagi investitsiya ulushi (34 foiz) bo‘yicha yetakchi davlatlar qatoridan joy olganini inobatga olib, o‘sish sur’atlari davom etishini prognoz qilmoqda. Biroq o‘sish sur’ati 2025-yildan boshlab 5,5 foizgacha sekinlashishi kutilmoqda.
“O‘zbekiston — 2030” strategiyasi doirasida investitsiyalar birinchi navbatda energetika, transport, telekommunikatsiya tarmoqlari, qishloq xo‘jaligi va turizmga yo‘naltirilmoqda. Shuningdek, energiya isteʼmolidagi ulushini 40 foizga oshirish rejalashtirilgan “yashil” energiyaga ham alohida ahamiyat beriladi. Bu boradagi aksariyat loyihalar davlat-xususiy sheriklik asosida amalga oshirilmoqda.
Davlat korxonalarini xususiylashtirish va JSTga a’zo bo‘lish investitsion faollik o‘sishining qo‘shimcha omillariga aylanishi mumkin. Shu bilan birga, ish haqi oshirilishi, pul o‘tkazmalari oqimi, soliq imtiyozlari va boshqa davlat imtiyozlari yuqori energiya tariflari va qarz stavkalariga qaramay iste’molni saqlashga yordam beradi.
Shu bilan birga, aholi jon boshiga YIM nisbatan pastligicha qolmoqda — joriy yil yakunida u 2900 AQSH dollarini tashkil qilishi kutilmoqda.
S&P Global Ratings’ga ko‘ra, aholi jon boshiga yalpi ichki mahsulot undan keyingi yillarda quyidagicha bo‘lishi kutilmoqda:
- 2025-yilda —3 100 dollar;
- 2026-yilda —3 300 dollar;
- 2027-yilda — 3 500 dollar.
Aholi tarkibida yoshlar ulushining ko‘pligi o‘sish uchun imkoniyatlar yaratsa-da, bandlik muammolari qiyinchilik tug‘dirishi mumkin.
Prognozlariga ko‘ra, O‘zbekistonda ishsizlik darajasi umumiy aholi soniga nisbatan:
- 2024-yilda — 6,5 foiz;
- 2025-yilda — 6,4 foiz;
- 2026-yilda — 6,2 foiz;
- 2027-yilda — 6 foiz bo‘lishi kutilmoqda.
Joriy yilda pul o‘tkazmalarining 78 foizi Rossiyadan kelib tushgan, shu bilan birga Germaniya, Polsha va Janubiy Koreya kabi boshqa davlatlardan pul o‘tkazmalari ulushi ortgan.
G‘arb sanksiyalari va o‘tgan yili “Gazprom” bilan gaz yetkazib berish bo‘yicha shartnoma imzolangani tufayli Rossiya bilan tovar ayirboshlash to‘qqiz oyda 26 foizga oshgan. Shu bilan birga, O‘zbekiston ikkilamchi sanksiyalar xavfi ostida qolmoqda, bu Rossiya bilan ishlaydigan bir necha kompaniyalarga ta’sir etishga ulgurdi.
Kredit reytingi aslida nima?
Kredit reytingi – bu bir raqam ichiga kiritilgan turli ko‘rsatkichlar to‘plami bo‘lib, u mamlakatning muayyan hududidagi vaziyatni tavsiflashga mo‘ljallangan. Reyting mamlakat iqtisodiyotida sodir bo‘layotgan voqealarni ko‘rsatuvchi o‘ziga xos barometrdir. Sarmoyadorlar mamlakatga sarmoya kiritish yoki kiritmaslik to‘g‘risida qaror qabul qilishda ko‘plab omillarga, jumladan, ushbu reytinglarga ham e’tibor beradi.
S&Pning reyting shkalasi “AAA” dan “D”gacha bo‘lib, “AAA” eng yuqori bahoni anglatsa, “D” esa davlat o‘zining moliyaviy majburiyatlarini bajara olmasligini (defolt) bildiradi. Shkalaga qo‘shimcha ravishda “AA”dan “CCC”gacha bo‘lgan reytinglar oldida + yoki – belgilari ham ishlatiladi.
S&P Global Qozog‘istonning kredit reytingini barqaror prognoz bilan BBB darajasida tasdiqlagandi.
Izoh (0)