Ukrainadagi urush logistika muammolari, yomon ob-havo va boshqa buzilishlar bilan cheklanib qolgan xomashyo oqimini to‘xtatdi. Buning oqibatida narxlarning ko‘tarilishi sodir bo‘ldi.
The Economist nashri narxlarning tushayotgani va bu retsessiyaning qanchalik oldini olishini tahlil qildi.
Retsessiya — vaqtinchalik iqtisodiy pasayish davri bo‘lib, bu davrda savdo va sanoat faoliyati qisqaradi, odatda ikki chorakda yalpi ichki mahsulotning pasayishi bilan belgilanadi.
Mart oyida Brent markali neftning bir barreli 128 dollarni tashkil etdi va Yevropada gaz narxi ikki oy avvalgidan uch baravar yuqoriladi.
Barcha sanoat metallari uchun tendensiya bo‘lgan mis bir tonna uchun 10 845 dollarni tashkil qilib, rekord narxga yetdi.
Bug‘doy, makkajo‘xori va soya narxlari 10 foizdan ko‘proqqa oshdi. Iste’mol narxlarining ko‘tarilishi, dunyo markaziy banklariga foiz stavkalarini oshirish uchun yana bir sabab hosil qildi.
Biroq so‘nggi haftalarda vaziyat umuman boshqa tomonga o‘zgardi. Neftning bir barreli 100 dollar atrofida sotilmoqda.
Misning bir tonnasi uchun narx 18 oy ichida birinchi marta tonnasi 8000 dollardan pastga tushdi. Metallar may oyidan beri umumiy olib qarasa 10 foizdan 40 foizgacha arzonladi.
Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari narxi urushdan oldingi darajaga qaytdi. Rossiya yetkazib berishni qisqartirgani sababli o‘sishda davom etgan Yevropada gaz narxi bu tendensiyani pasaytirmoqda.
Bundan tashqari, yil boshida narxlarning oshishiga sabab bo‘lgan ayrim ta’minot cheklovlari yumshatilgan — masalan, g‘alla yetishtiriladigan hududlarda ob-havo yaxshilangan. Ayni paytda, BMT Ukrainaning bug‘doy tashish blokadasini tugatishga harakat qilmoqda.
Markaziy banklar uchun narxlarning birdaniga pasayishi aralash yangilik sifatida qabul qilinmoqda. Bu shuni ko‘rsatadiki, ular endigina pul-kredit siyosatini kuchaytirishni boshlagan bo‘lsa ham, inflyatsiyani yengishi mumkin.
JPMorgan Chase banki ma’lumotlariga ko‘ra, 1-iyulgacha bo‘lgan bir hafta ichida tovar-fyuchers bozorlaridan taxminan 16 mlrd dollar oqib chiqdi va bu yil uchun jami 145 mlrd dollarga yetdi.
Qisman bu foiz stavkalarining oshishini aks ettiradi. May oyida Amerikaning uzoq muddatli foiz stavkalari 2020-yildan buyon birinchi marta ijobiy ko‘rsatkichga aylandi. Bu esa daromad keltirmaydigan tovarlarni chayqovchilar uchun kamroq jozibador qildi.
Bu tovar narxlari inflyatsiyasi to‘xtamagan bo‘lishi mumkinligini ko‘rsatadi. Tahlilchilarning aytishicha asosiy stavka o‘zgarishi bilan bog‘liq bo‘lgan harakatlar odatda qisqa muddatli bo‘ladi.
Energiya narxlari hamon Putinning injiqliklari oldida himoyasiz, — deydi The Economist nashri.
Qimmatlashgan energiya, o‘z navbatida, metall kompaniyalarini ishlab chiqarishni yanada qisqartirishiga olib keladi.
Retsessiya yuz bergan taqdirda ham narxlar yuqoriligicha qolishi kutilmoqda.
Izoh (0)