Ўзбекистонда 1,2 миллион оила моддий ёрдам билан қўллаб-қувватланди. Бу ҳақда Ижтимоий ҳимоя миллий агентлиги хабар берди. 

Маълум қилинишича, энергетика тарифлари ислоҳотларининг кам таъминланган оилаларга таъсирини юмшатиш мақсадида 2024-2025 йилги иситиш мавсумида 313,6 млрд сўм бир марталик моддий ёрдам ва компенсация тўловлари тўлаб берилди.

Ижтимоий ҳимоя миллий агентлиги томонидан “Ижтимоий ҳимоя ягона реестри” ахборот тизими орқали 2024 йилнинг ноябрь ойида 1,1 млн та оилага 290 млрд сўм бир марталик 270 минг сўм ёрдам тўлаб берилди. Бу ижтимоий реестрдаги 950 минг оила ва маҳалла еттилигининг 15 фоизгача қўшимча рўйхати асосида тўлаб берилди.

Шунингдек, иситиш мавсумида табиий газ ва электр қувватининг базавий меъёр доирасидаги ҳамда базавий меъёрдан ошган нархлар ўртасидаги фарқ учун (2024-2025 йил декабрь апрель) 207 962 нафар оилаларга 23,3 млрд сўм компенсация тўловлари ажратилди. 

Компенсация ва моддий ёрдам ажратишда улуши энг юқори бўлган ҳудудлар:

• Фарғона вилоятида 40,6 млрд сўм;
• Қашқадарё вилоятида 37,3 млрд сўм;
• Наманган вилоятида 35,2 млрд сўм ёрдам ажратилган.

Энергетика бўйича компенсация ва моддий ёрдамга оид 5 саволга 5 жавоб

1. Кимларга электр ва газ тўловларининг бир қисми компенсация қилиб берилади?

- ижтимоий ҳимоя реестрига киритилган ойлик даромади ҳар бир оила аъзосига 669 минг сўмдан кам оилалар;

- реестрларга киритилмаган, реестрларга кирмаган, аммо мол-мулки кам ва ойлик даромади ҳар бир оила аъзосига 1 млн 3 минг 500 сўмдан кам бўлган оилалар

2. Компенсация миқдори қанча?

• электр учун – ойига базавий меъёрдан (яъни 200кВт соатдан) ортиқ фойдаланилган 150 кВт соатгача;
• газ учун – ноябрь февраль ойларида базавий меъёрдан (яъни 500 куб метрдан) кўп фойдаланилган 250 куб метргача, бошқа даврларда эса 150 куб метргача ортиқ фойдаланилган қисми учун.

3. Компенсация олиш учун қаерга мурожаат қилиш керак?

Компенсация олиш учун “Инсон” ижтимоий хизматлар марказлари ёки маҳаллаларда фаолият юритувчи ижтимоий ходимларга мурожаат қилиш керак.

Бунда аризада паспорт маълумотлари, абонент рақами ва телефон рақами кўрсатилади.

Аризалар ҳар ойнинг 15-санасига қадар қабул қилинади.

4. Компенсация ҳар ой тўлаб бериладими?

Компенсация олувчи оилаларнинг мезонларга мослиги ҳар ойда автоматик ўрганилиб, мезонларга мос келган тақдирда кейинги ойлар учун алоҳида мурожаат талаб этмаган ҳолда компенсация тўлови давом эттирилади.

5. Иситиш мавсумида кимларга бир марталик моддий ёрдам ажратилади?

2025/2026 йил иситиш мавсумида ноябрь ойида қуйидаги оилаларга 1 млн сўмдан бир марталик моддий ёрдам ажратилади:

• реестрларга киритилган оилаларга;
• “маҳалла еттилиги” хулосаси асосида реестрларга киритилмаган, ёрдамга муҳтож оилаларга.
• Бунда “маҳалла еттилиги” томонидан қўшимча рўйхат шакллантирилишида, биринчи навбатда, қуйидагилар инобатга олинади:
• боқувчисини йўқотган оилалар;
• аъзолари I ёки II гуруҳ ногирони бўлган шахслардан иборат оилалар;
• ногиронлиги бўлган болаларни парваришлаётган оилалар;
• узоқ даволанишни талаб этадиган касалликлар билан касалланган шахслар яшовчи оилалар;
• ўзгалар парваришига муҳтож ёлғиз яшовчилар ва ёлғиз кексалар;
• ногиронлиги бўлган шахслар;
• 3 ва ундан ортиқ оила яшайдиган хонадонларда ҳамда газ бўлмаган ва марказлаштирилган тартибда иситилмайдиган кўп қаватли уйларда яшовчи оилалар.

Ушбу ёрдамлар орқали оилаларнинг электр ва табиий газ ресурсларидан фойдаланган харажатларини камайтиришга ҳамда молиявий муаммоларни камайтиришга ёрдам беради.

Ўзбекистон президенти фармонига кўра, 2025 йил 1 июлдан бошлаб пенсиялар ва нафақалар ҳамда кам таъминланган оилаларга болалар нафақалари ва моддий ёрдам тўловлари миқдорлари 10 фоизга оширилади.

Бунда:

• ёшга доир энг кам пенсия миқдори — ойига 918 000 сўм;
• ногиронлик пенсияларининг энг кам миқдори — ойига 1 012 000 сўм бўлади;

Кам таъминланган оилаларга болалар нафақасининг ҳар ойлик миқдори:

• 3 ёшгача бўлган битта кичик фарзанди учун — 360 000 сўм, 3 ёшдан 18 ёшгача бўлган битта фарзанди учун — 275 000 сўм;
• (оиланинг иккинчи фарзанди учун қўшимча — 165 000 сўм;
• (оиланинг учинчи ва ундан кейинги ҳар бир фарзанди учун қўшимча — 110 000 сўм;
• кам таъминланган оилалар учун моддий ёрдамнинг ойлик миқдори — 420 000 сўм бўлади;

2025 йил 1 августдан бошлаб бюджет ташкилотлари ходимларининг иш ҳақи ва стипендиялар миқдори 10 фоизга оширилади.

2025 йил 1 июлдан бошлаб пенсияни ҳисоблашнинг базавий миқдори — ойига 471 000 сўм этиб белгиланади.

2025 йил 1 августдан бошлаб:

• меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдори — ойига 1 271 000 сўм;
• базавий ҳисоблаш миқдори — 412 000 сўм этиб белгиланади.

Ҳужжатда қайд этилишича, бу аҳоли турмуш даражасини оширишга қаратилган чора-тадбирлар кўламини кенгайтириш, фуқароларнинг даромадларини изчил ошириб бориш сиёсатини давом эттириш ҳамда уларнинг ижтимоий муҳофазасини кучайтириш мақсадида амалга оширилади.

Бюджет ташкилотлари ходимларининг иш ҳақлари, пенсиялар, стипендиялар ва нафақалар миқдори оширилиши билан боғлиқ харажатлар давлат бюджети ҳамда Иқтисодиёт ва молия вазирлиги ҳузуридаги бюджетдан ташқари Пенсия жамғармаси маблағлари ҳисобидан қопланади.

Ўзбекистонда охирги марта 2024 йил сентябрда пенсиялар ва нафақалар 15 фоизга оширилган эди. Хусусан, пенсияни ҳисоблашнинг базавий миқдори ойига 428 минг сўм, ёшга доир энг кам пенсия миқдори ойига 834 минг сўм этиб белгиланганди. 1 октябрдан бюджет ташкилотлари ходимларининг маоши 10 фоизга, ўқитувчилар ва тиббиёт ходимларининг маоши эса 15 фоизга кўтарилганди. Бунда меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдори — ойига 1 155 000 сўм, базавий ҳисоблаш миқдори — 375 000 сўм этиб белгиланганди.