Ўзбекистонда ўтган 2024 йилда 37,3 минг тонна шиша чиқинди қайта ишлангани маълум бўлди. Бу ҳақда Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш вазирлиги хабар берди.
Қайд этилишича, шиша чиқиндиларни қайта ишлаш орқали атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқтисодий самарадорликни ошириш мумкин. Шунингдек, бу чиқиндилар салбий таъсирни камайтириш мақсадида дунёнинг кўплаб мамлакатларида қайта ишланмоқда. Бу эса ўз навбатида чиқиндиларни ва уларнинг атроф-муҳитга таъсирини камайтириш ҳамда ресурслардан самарали фойдаланиш имкониятини яратади.
Ҳисоб-китобларга кўра, Ўзбекистонда йилига 408 минг тонна шиша чиқинди ҳосил бўлади. Бу чиқиндилар қаттиқ маиший чиқиндиларнинг (10,2 млн тонна) морфологик таркибидан 4 фоизини ташкил этади. 2024 йилда республикада 14 та корхона томонидан 37,3 минг тонна шиша чиқинди қайта ишланган (ушбу турдаги чиқиндиларнинг 9 фоизи).
Шиша чиқиндиларга эски стаканлар, шиша идишлар, ойналар ва бошқа шиша маҳсулотлари киради. Шиша табиатан қайта ишланиши осон материаллардан бири ҳисобланади, чунки у жуда узоқ вақт давомида деградацияга (чириб йўқ бўлиш ҳолати) учрамайди. Шиша чиқиндилар йиғилганда атроф-муҳитга зарар етказиши билан бир қаторда, 1000 йилдан ортиқ вақт давомида ерда парчаланмасдан қолади.
Шиша чиқиндиларни қайта ишлаш жараёни қуйидаги босқичларни ўз ичига олади:
- Ажратиш: шиша чиқиндилар бошқа чиқиндилардан ажратилади.
- Ювиш: шиша маҳсулотлари ювилиб, тозаланганидан кейин қайта ишлашга тайёрланади.
- Бошқа материаллар билан аралаштириш: шишани қайта ишлаш учун бошқа хом ашё (масалан, янги қум) билан аралаштирилади.
- Қайта эритиш: шиша эритилиб, янги шакллар (янги шиша идишлар ёки қурилиш материаллари) яратилади.
Аввалроқ Олий Мажлис қонунчилик палатаси 24 декабрдаги мажлисида чиқиндиларни тўплаш ва олиб чиқиш хизматларини кўрсатиш соҳасида янги тўлов механизмларини жорий этишга қаратилган қонун лойиҳаси иккинчи ва учинчи ўқишда кўриб чиқилиб, қабул қилингани ҳақида хабар берилганди.
Мазкур қонун лойиҳасида истеъмолчига чиқинди хизмати учун қарздорликни бартараф этиш учун имконият яратиш мақсадида чиқинди хизматлари учун тўловлардан қарздорлиги юзасидан қисқа хабар (SMS) орқали истеъмолчи хабардор қилингандан кейин беш кунлик муддат берилиши белгиланди. Шундан сўнггина, қарздорлик бартараф этилмаганда электр энергияси учун тўловларини қабул қилишни вақтинчалик чеклашга қаратилган ҳуқуқий нормалар тадбиқ этилади.
Маълумотларга кўра, маиший чиқиндиларни тўплаш ва олиб чиқиш бўйича аҳолига кўрсатилган хизматлар учун дебитор қарздорлик ҳозирда 596 миллиард сўмни ташкил этиб, йил бошига қараганда 115 миллиард сўм кўпайган. Қарздорликларни ундириш тўғрисидаги аризаларни судларга киритиш бўйича Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариш вазирлигининг ҳудудий органларига юклатилган вазифа ҳам амалиётда ўз самарасини бермаяпти.
Изоҳ (0)