O‘zbekistonda o‘tgan 2024-yilda 37,3 ming tonna shisha chiqindi qayta ishlangani ma’lum bo‘ldi. Bu haqda Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish vazirligi xabar berdi.
Qayd etilishicha, shisha chiqindilarni qayta ishlash orqali atrof-muhitni muhofaza qilish va iqtisodiy samaradorlikni oshirish mumkin. Shuningdek, bu chiqindilar salbiy ta’sirni kamaytirish maqsadida dunyoning ko‘plab mamlakatlarida qayta ishlanmoqda. Bu esa o‘z navbatida chiqindilarni va ularning atrof-muhitga ta’sirini kamaytirish hamda resurslardan samarali foydalanish imkoniyatini yaratadi.
Hisob-kitoblarga ko‘ra, O‘zbekistonda yiliga 408 ming tonna shisha chiqindi hosil bo‘ladi. Bu chiqindilar qattiq maishiy chiqindilarning (10,2 mln tonna) morfologik tarkibidan 4 foizini tashkil etadi. 2024-yilda respublikada 14 ta korxona tomonidan 37,3 ming tonna shisha chiqindi qayta ishlangan (ushbu turdagi chiqindilarning 9 foizi).
Shisha chiqindilarga eski stakanlar, shisha idishlar, oynalar va boshqa shisha mahsulotlari kiradi. Shisha tabiatan qayta ishlanishi oson materiallardan biri hisoblanadi, chunki u juda uzoq vaqt davomida degradatsiyaga (chirib yo‘q bo‘lish holati) uchramaydi. Shisha chiqindilar yig‘ilganda atrof-muhitga zarar yetkazishi bilan bir qatorda, 1000 yildan ortiq vaqt davomida yerda parchalanmasdan qoladi.
Shisha chiqindilarni qayta ishlash jarayoni quyidagi bosqichlarni o‘z ichiga oladi:
- Ajratish: shisha chiqindilar boshqa chiqindilardan ajratiladi.
- Yuvish: shisha mahsulotlari yuvilib, tozalanganidan keyin qayta ishlashga tayyorlanadi.
- Boshqa materiallar bilan aralashtirish: shishani qayta ishlash uchun boshqa xomashyo (masalan, yangi qum) bilan aralashtiriladi.
- Qayta eritish: shisha eritilib, yangi shakllar (yangi shisha idishlar yoki qurilish materiallari) yaratiladi.
Avvalroq Oliy Majlis qonunchilik palatasi 24-dekabrdagi majlisida chiqindilarni to‘plash va olib chiqish xizmatlarini ko‘rsatish sohasida yangi to‘lov mexanizmlarini joriy etishga qaratilgan qonun loyihasi ikkinchi va uchinchi o‘qishda ko‘rib chiqilib, qabul qilingani haqida xabar berilgandi.
Mazkur qonun loyihasida iste’molchiga chiqindi xizmati uchun qarzdorlikni bartaraf etish uchun imkoniyat yaratish maqsadida chiqindi xizmatlari uchun to‘lovlardan qarzdorligi yuzasidan qisqa xabar (SMS) orqali iste’molchi xabardor qilingandan keyin besh kunlik muddat berilishi belgilandi. Shundan so‘nggina, qarzdorlik bartaraf etilmaganda elektr energiyasi uchun to‘lovlarini qabul qilishni vaqtinchalik cheklashga qaratilgan huquqiy normalar tadbiq etiladi.
Ma’lumotlarga ko‘ra, maishiy chiqindilarni to‘plash va olib chiqish bo‘yicha aholiga ko‘rsatilgan xizmatlar uchun debitor qarzdorlik hozirda 596 milliard so‘mni tashkil etib, yil boshiga qaraganda 115 milliard so‘m ko‘paygan. Qarzdorliklarni undirish to‘g‘risidagi arizalarni sudlarga kiritish bo‘yicha Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarish vazirligining hududiy organlariga yuklatilgan vazifa ham amaliyotda o‘z samarasini bermayapti.
Izoh (0)