Infarkt o‘ta og‘ir va hayot uchun xavfli kasallik bo‘lib, unda nekroz vujudga kelishi, ya’ni yurak to‘qimasining qon bilan yetarli ta’minlanmagani sababli mushaklarining bir qismi nobud bo‘lishi mumkin. Ko‘pincha xastalikka koronar arteriyalarda xolesterin blyashkalari shakllanishi olib keladi, lekin infarktning sabablari turlicha: unga tromboz, tomirning yorilishi yoki tomirlar spazmi sabab bo‘lishi mumkin.
Infarkt faqat yurak muammosi emas, kasallik boshqa a’zolarga ham ta’sir qilib, zanjir reaksiyasini keltirib chiqaradi. Masalan, kislorod yetishmasligi buyrak, jigar va hatto miya faoliyatining buzilishiga olib keladi. Nekroz darajasiga qarab infarkt oqibatlari yengil yoki hayot uchun xavfli holatlargacha bo‘lishi mumkin. Eng og‘ir hollarda kasallik o‘limga olib keladi.
Albatta, irsiyat ham rol o‘ynaydi: agar ota-onada yurak bilan bog‘liq muammolar bo‘lsa, ularning farzandi ham kelajakda yurak xurujiga uchrashi xavfi yuqori bo‘ladi. Shunga qaramay, genetikadan ko‘ra hayot tarzi ko‘proq ahamiyatga ega. Chekishni tashlash, qon bosimini nazorat qilish, jismoniy faollik va to‘g‘ri ovqatlanish infarkt xavfini bir necha barobarga kamaytiradi.
Yurak xurujining asosiy sabablari:
- Ortiqcha vazn — yurak doimiy zo‘riqish holatida ishlashga majbur bo‘ladi;
- Qandli diabet va gipertoniya — qon tomirlarini sekin-asta yemiradi;
- Doimiy stress va xavotir — organizmda kortizol darajasini oshirib, yurakka zarar yetkazadi;
- Xolesterin — qon tomirlarida blyashka hosil qiladi, bu esa infarktga to‘g‘ridan to‘g‘ri yo‘ldir.
Yurak salomatligi uchun eng foydali narsa sport va jismoniy faol hayot tarzidir. Yugurish, suzish, velosiped haydash yoki shunchaki yurish qon bosimini tushiradi, qon tomirlarning elastikligini oshiradi hamda tana vaznini me’yorda ushlaydi. Muhimi, mashqlarni muntazam bajarishdir: haftada bir marta sport bilan shug‘ullanish emas, har kuni 30 daqiqa sportga vaqt ajratish ko‘proq samara beradi.
Tamaki mahsulotlari yurak uchun ikki karra xavf tug‘diradi: ular qon tomirlarini toraytiradi, qon bosimini oshiradi va yurakni zo‘riqtirib qo‘yadi. Sog‘lom ovqatlanish ham yurak uchun muhim: sabzavot va mevalarga boy, donli mahsulotlar, foydali yog‘lar (baliq) iste’mol qilish, tuz va shakarni cheklash ateroskleroz va gipertoniyadan asraydi.
Stress — ko‘rinmas xavf
Har bir inson uchun bugungi kunda stress odatiy holga aylangan, ammo organizmning doimiy tushkunlik va asabiylik holatida bo‘lishi oddiy charchoq bilan tugamaydi. Stress qon ivish darajasi o‘zgarishiga, uyquning buzilishiga, ruhiy tushkunlikka ham olib keladi. Meditatsiya, sport, ijtimoiy yordam va psixologik maslahatlar stressni yengishda samarali vositadir.
Infarkt belgilari
- Ko‘krak qafasida kuchsiz og‘riq (u jiddiy qabul qilinmasligi mumkin);
- Tez charchash, nafas qisishi, bel, chap qo‘l yoki bo‘yinda og‘riq;
- Nafas yetishmovchiligi;
- Sovuq ter, ko‘ngil aynishi, qayt qilish;
- Umumiy holsizlik, xavotir yoki o‘limdan qo‘rqish hissi;
- Yoshi katta bemorlarda — qorin sohasida noqulaylik, qon bosimining tushib ketishi, bosh aylanishi yoki hushdan ketish kabi holatlar ham bo‘lishi mumkin.
Agar sizda yuqoridagi alomatlardan birortasi bo‘lsa, zudlik bilan shifokorga murojaat qiling.
Tavsiyalar
Ofisda egri o‘tirib ishlash nafaqat umurtqaga zarar yetkazadi, balki qon aylanishini ham buzadi. To‘g‘ri holatda o‘tirishga harakat qilish yurak salomatligi uchun muhimdir.
Suv ichish tartibiga e’tiborli bo‘lish kerak. Suvga magniy, kaliy, kalsiy kabi foydali moddalarga boy biologik qo‘shimchalarni (BFQ) qo‘shish yurak mushaklari faoliyatini qo‘llab-quvvatlaydi.
40 yoshdan so‘ng organizmda koenzim — Q10 darajasi pasaya boshlaydi. Ushbu modda yurakning energiya ishlab chiqarishida muhim rol o‘ynaydi.
Agar jismoniy faollik vaqtida yurakda og‘riq yoki stressdan so‘ng qon bosimi ko‘tarilishi sezilsa, yurakni tekshiruvdan o‘tkazish kerak. 40 yoshgacha — har 2-3 yilda bir marta EKG, xolesterin va qand ko‘rsatkichlarini nazorat qilish, 40 yoshdan keyin esa har yili umumiy tekshiruvdan o‘tish zarur.
Izoh (0)