Hozirda mashina haydash kundalik ishga aylanib qolgan. Shunga qaramay, ko‘pchiligimiz rulda bo‘lgan paytdagi odatlarimiz sog‘lig‘imizga jiddiy zarar yetkazishi mumkinligini o‘ylab ham ko‘rmaymiz.
Rulda noto‘g‘ri o‘tirish
Rulda o‘tirgan tajribasiz haydovchini tasavvur qiling. Ko‘z oldingizda darrov ikkala qo‘li bilan rulni mahkam ushlab olgan, qo‘rqqan odam gavdalanadi. Biz rul boshqarishdagi ishonch va tajribani bo‘shashgan holat, orqaga suyangan o‘rindiq yoki cho‘zilgan qo‘llar bilan bog‘laymiz.
Biroq bunday o‘tirish umurtqa pog‘onasi va mushaklarda jiddiy muammolarga sabab bo‘lishi mumkin. To‘g‘ri o‘tirish uchun o‘rindiqni shunday sozlash kerakki, orqa qismi to‘liq suyanchiqqa tegib tursin, tizzalar taxminan 120 daraja burchak ostida bukilgan bo‘lsin, qo‘llar esa rulda “o‘ndan o‘n daqiqa kam” holatida joylashsin. Bunday vaziyat umurtqa pog‘onasiga yuklamaning bir tekis taqsimlanishini ta’minlaydi va osteoxondroz hamda tayanch-harakat tizimining boshqa kasalliklari rivojlanish xavfini kamaytirib beradi.
Tanaffussiz uzoq vaqt haydash
Ko‘plab haydovchilar dam olmasdan yuzlab kilometr yo‘l bosib o‘tish qobiliyati bilan faxrlanishadi. Ammo uzoq vaqt to‘xtamasdan haydash nafaqat charchoq tufayli yo‘l-transport hodisasi xavfini oshiradi, balki sog‘liqqa ham jiddiy zarar yetkazadi.
Uzoq vaqt bir holatda o‘tirish oyoqlarda qon to‘planishiga olib keladi, bu esa venalarning varikoz kengayishi va tromboz rivojlanish xavfini oshiradi. Shifokorlar har 1,5−2 soatlik haydashdan so‘ng tanaffus qilishni tavsiya etishadi: mashinadan tushib, bir nechta oddiy mashqlarni bajarib olsangiz, yo‘lda davom etishingiz mumkin. Qisqa muddatli jismoniy faollik qon aylanishini yaxshilaydi va umurtqa pog‘onasiga tushadigan yuklamani kamaytiradi.
Noto‘g‘ri nafas olish
Rulda stress va zo‘riqish haydovchilarning yuzaki va notekis nafas olishiga olib keladi. Tibbiyotda bu holat nafas olish tizimining buzilishi deb ataladi. Bu giperventilyatsiyaga (tananing kislorodga bo‘lgan ehtiyojidan ortiq darajada tez nafas olish), bosh aylanishiga va hatto vahima xurujlariga sabab bo‘lishi mumkin.
Rulda to‘g‘ri nafas olishni ta’minlash uchun vaqti-vaqti bilan chuqur nafas olib, o‘pkangizni to‘ldiring va sekin chiqaring. 4-7-8 usuli (4 sanoq nafas olish, 7 sanoq ushlab turish, 8 sanoq chiqarish) tirbandlik va murakkab yo‘l vaziyatlarida stressni kamaytirish uchun ayniqsa samarali.
Nafas olish mashqlari nafaqat diqqatni jamlashni yaxshilaydi, balki stress darajasini ham pasaytiradi. Bu esa yurak-qon tomir tizimingizga va umuman salomatligingizga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.
Oddiy ichimlik suvidan voz kechish
Suvsizlanish, ayniqsa, uzoq safarlarda ko‘p uchraydigan muammo. Mutaxassislar ta’kidlashicha, tanadan atigi 1 foiz suyuqlik yo‘qolganda fikrlash qobiliyatimiz 5 foizga pasayadi. 2 foiz suvsizlanish esa parishonxotirlik, e’tiborsizlik va xotira zaiflashishiga olib keladi.
Yoningizda suv idishini olib yurish va muntazam ravishda oz-ozdan ichib turish tavsiya etiladi. Mutaxassislar har 2 soatlik haydash davomida kamida 250 ml suv ichishni maslahat berishadi. Oddiy ichimlik suvi nafaqat diqqatingizni va reaksiyangizni oshiradi, balki charchoqni ham kamaytiradi.
Organizmning tabiiy ehtiyojlarini cheklash
Ko‘pchilik haydovchilar, ayniqsa, uzoq safarda ortiqcha to‘xtamaslik uchun hojatxonaga borish ehtiyojini muntazam ravishda bosib turishadi. Urologlar va nefrologlar ogohlantirmoqdaki, bunday odat siydik yo‘llari infeksiyalari, sistit va hatto buyrak toshlari paydo bo‘lishiga olib kelishi mumkin.
Organizmning tabiiy ehtiyojlarini e’tiborsiz qoldirmang. Yo‘nalishni rejalashtirish paytida ehtimoliy to‘xtashlarni hisobga oling va hojatxonalar joylashuvini ko‘rsatadigan ilovalardan foydalaning — bunday imkoniyat hozirda ko‘plab mobil navigatorlarda mavjud.
Izoh (0)