Гарвард университети олимлари чивинларга безгак дори воситаларини бериш орқали уларни касалликни тарқата олмайдиган ҳолатга келтириш мумкинлигини аниқлашди. Бу ҳақда BBC хабар бермоқда.
Бугунги кунда безгакка қарши курашда асосан чивинларни инсектицидлар (ҳашаротларни ўлдирувчи кимёвий воситалар) билан йўқ қилиш усули қўлланилади. Аммо кўплаб ҳудудларда бундай кимёвий воситалар чивинларга деярли таъсир қилмай қўйган. Шу сабабли тадқиқотчилар янгича ёндашувни синовдан ўтказишди. Улар чивин оёқлари орқали организмга кира оладиган дориларни аниқлашди. Ушбу дорилар чивиннинг организмидаги безгак паразитларини бутунлай йўқ қилишга қодир.
Безгак ҳақида
Фото: CDC
Безгак (малариа) — одамга асосан урғочи чивинлар орқали юқадиган хавфли ва юқумли касаллик бўлиб, йилига дунё бўйича қарийб 600 минг кишининг ҳаётига зомин бўлади. Айниқса, болалар орасида ўлим ҳолатлари кўп учрайди.
Безгак паразитлари қон орқали юқади. Ҳомиладор аёллардаги паразит бевосита ҳомилага ўтиши мумкин. Безгак паразити билан касалланган одам ишлатган игнадан ва стерилланмаган тиббий асбоблардан фойдаланиш ҳам юқишига сабаб бўлади. Касаллик қон қуйиш ва касал одамдан орган трансплантацияси орқали ҳам юқиши мумкин.
Янги даъво усули қандай ишлайди?
Тадқиқот давомида олимлар юзлаб дори воситаларини ўрганди ва энг самарали 22 тасини ажратиб олди. Уларнинг орасидан эса фақат иккита дори 100% самарадорликни кўрсатди ва чивин ичидаги паразитларни бутунлай йўқ қилди.
Бу дорилар ётоқ устига қўйиладиган чивиндан ҳимоя қилувчи тўрларга сингдирилди. Чивин ана шу тўр пардага тегса-ю, омон қолса ҳам, унинг ичидаги барча паразитлар нобуд бўлади. Демак, чивин одамни чаққан тақдирда ҳам, у касалликни юқтира олмайди.
Тадқиқотчи Александра Пробст бу усулни “чивинларга қарши мутлақо янги ёндашув” деб атади. Унга кўра, безгак паразити бу дориларга қаршилик кўрсатиши эҳтимоли паст, аммо чивинда паразитлар сони жуда кам (одатда 5 тагача) бўлгани боис тарқалиш эҳтимоли камаяди, одам танасида эса миллиардлаб паразитлар бўлиши мумкин.
Бу ғоя ҳозирча фақат лабораторияда исботланган. Кейинги босқич Эфиопияда амалий синовлар ўтказишдан иборат. Барча тадқиқотлар тўлиқ якунланиши ва бу усул ҳақиқатан ишлайдими, йўқми, билиш учун камида 6 йил вақт кетади.
Изоҳ (0)