Германия ва бошқа Европа мамлакатларида йўл қурилишида инновацион технологиялар, жумладан, ўзини-ўзи тузатадиган асфалт ишлаб чиқилмоқда. Бу технологиялар йўл инфратузилмасининг узоқ муддатли ишлашини таъминлаш, ва таъмирлаш харажатларини камайтириш ҳамда атроф-муҳитга таъсирни пасайтиришга қаратилган. Бу ҳақда Cordis Europa хабар берди.
Индуксия билан иситиш
Голландиянинг Delft технология университети олимлари томонидан ишлаб чиқилган бу усулда асфалтга ингичка пўлат толалари қўшилади. Махсус қурилмалар ёрдамида бу толалар индуктив майдон орқали иситилиб, асфалтни эритиб, микро ёриқларни тузатади. Бу усул асфалтнинг хизмат муддатини узайтиради ва таъмирлаш харажатларини камайтиради.
Микрокапсулалар билан тузатиш
Бунда асфалт таркибига микроскопик капсулалар қўшилади, уларнинг ичида битонни тиклаш хусусиятига эга моддалар мавжуд. Микро ёриқлар пайдо бўлганда, капсулалар ёрилиб, ичидаги моддалар ёриққа тарқалиб, уни тузатади. Бу усул асфалтнинг узоқ муддатли ишлашини таъминлайди.
Биомасса ва сунъий интеллект ёрдамида тузатиш
Буюк Британияда биомасса чиқиндилари ва сунъий интеллект ёрдамида ишлаб чиқилган асфалт материаллари микро ёриқларни ўз-ўзидан тиклашга қодир. Экспериментларда бу материаллар бир соат ичида микро ёриқларни тузатиш қобилиятини намоён этган.
Европадаги амалиётлар
Германия: Германияда ҳам ўзини-ўзи тузатадиган асфалт технологияларини тадқиқ қилиш ва жорий этиш ишлари олиб борилмоқда. Бироқ аниқ лойиҳа ва синовлар ҳақида ҳозирда кенг тарқалган маълумотлар мавжуд эмас.
Голландия: Delft технология университети томонидан ишлаб чиқилган индуксия билан иситиш усули А58 йўлида муваффақиятли синовдан ўтказилган. Бу усул асфалтнинг хизмат муддатини узайтириш ва таъмирлаш харажатларини камайтириш мақсадида қўлланилмоқда.
Хусусиятлари
- Асфалтнинг хизмат муддатини 30–45 фоизга узайтиради:
- таъмирлаш харажатларини сезиларли даражада камайтиради.:
- биомасса ва чиқиндилардан фойдаланиш таъмирлаш ишларининг камайиши атроф-муҳитга бўлган таъсирни пасайтиради.
Ўзини-ўзи тузатадиган асфалт материаллари анъанавий асфалтга қараганда 30–40 фоиз қимматроқ бўлиши кутилмоқда. Бироқ узоқ муддатли фойдаланиш ва таъмирлаш харажатларининг камайиши ҳисобига бу инвестиция ўзини оқлайди. Масалан, бир километр йўл учун йиллик 12 000 доллар даромад олиш мумкинлиги айтилган.
Изоҳ (0)