Европа иттифоқи Дамашқдан Европа санкцияларини олиб ташлаш ва мамлакатдаги можарони ҳал қилиш учун хориж кучлари, шу жумладан Россиянинг ҳарбий базаларидан халос бўлишни сўради.
Ҳа, албатта, бу биз кузатаётган масала. Биз янги ҳукуматга Суриядаги нормаллаштиришнинг бир қисми ҳар қандай хорижий иштирокдан — ҳарбий иштирок ёки аралашувдан халос бўлишни ўз ичига олиши кераклигини маълум қилдик. У ерда учта давлат бор, улардан бири — Россия, деди Европа иттифоқи вакили журналистларга.
Дипломатнинг сўзларига кўра, ЕИ ташқи ишлар вазирлари келгуси ҳафта бошида Сурияга қарши қатор санкцияларни олиб ташлаш бўйича сиёсий қарор қабул қилиши мумкин.
Биз душанба куни бир қатор секторлардаги санкциялар олиб ташланиши керак бўлган сиёсий келишувни кутмоқдамиз, деди у.
Айнан қандай чекловлар олиб ташланиши ҳақидаги саволга дипломат шундай деди:
Мамлакатни реконструкция қилиш ва реабилитация қилиш билан боғлиқ секторлардаги санкциялар олиб ташланади. Албатта, қурол-яроғ ёки одамларни репрессия қилиш учун ишлатилиши мумкин бўлган материалларга эмбарго билан боғлиқ санкциялар олиб ташланмайди.
Манбага кўра, дастлабки санкцияларни бекор қилиш камида икки ҳафта вақт олади.
Россиянинг Сурияда иккита ҳарбий объекти бор — Россия денгиз флотининг Тартус порт шаҳридаги моддий-техник таъминот пункти ва Хмеймим авиабазаси. Тартусдаги база 1971 йилда икки томонлама келишувга мувофиқ ташкил этилган. Россия ҳарбий-ҳаво кучларининг Суриядаги авиация гуруҳи 2015 йил 30 сентябрда Сурия армиясини “Ислом давлати” террорчилик ташкилотига қарши курашда қўллаб-қувватлаш учун ташкил этилган.
Россиянинг Суриядаги ҳарбий базалари
Аввалроқ Суриянинг янги ҳукумати “Стройтрансгаз” компанияси билан Россия ҳарбий-денгиз флотининг ягона хорижий базаси жойлашган Тартус портига сармоя киритиш тўғрисидаги келишувни бекор қилган эди.
Тартус божхона директори Риёд Жудийнинг сўзларига кўра, порт фаолиятидан тушган барча даромадлар энди “Сурия манфаати учун” йўналтирилмоқда, денгиз бандаргоҳига хизмат кўрсатувчи ишчилар эса давлат бошқарувига қайтмоқда. Жудий, шунингдек, Россия келишувларга зид равишда порт механизмларини модернизация қилмаганига эътибор қаратди. Эндиликда ҳокимият эскирган иншоотларни тиклаш билан мустақил шуғулланади.
Россия ҳукумати 2019 йил апрелида Сурия собиқ президенти Башар Асад билан Тартус портини 49 йилга ижарага бериш бўйича келишув тузган эди. Шу билан бирга, “Стройтрансгаз” билан инвестиция шартномаси имзоланган, унинг шартларига кўра, Москва кейинги тўрт йил ичида портни модернизация қилишга 500 миллион доллардан ортиқ сармоя киритишни ваъда қилган. Дамашқда порт унумдорлиги йилига 4 миллион тоннадан 38 миллион тоннагача кўпайиши тахмин қилинган эди. Россия ҳукумати қанча сармоя киритганлиги номаълум.
2024 йилнинг декабрь ойида Россия ўз кемаларини Тартусдан олиб чиқишни бошлади. Суриянинг янги ҳукумати ҳанузгача портдан қурол-яроғ ва ҳарбий техникани тўлиқ олиб чиқиб кетишга рухсат бермаяпти. Тартус порти Суриядаги иккинчи йирик портдир. У ерда жойлашган ҳарбий база Россияга Ўрта ер денгизига тўғридан-тўғри чиқиш имконини берган ва Хмеймимдаги аэродром билан бир қаторда Кремлнинг Яқин Шарқ ва Африкага таъсирини кенгайтириш учун асосий нуқта бўлиб хизмат қилган, шунингдек, қўшинлар, ёлланма аскарлар ва қуролларни ташиш учун марказ бўлиб хизмат қилган.
Аввалроқ Сурия Молия вазирлиги Россиядан товарлар импортини тақиқлади. Худди шундай чекловлар Эрон ва Исроил маҳсулотларига нисбатан ҳам жорий этилган. Бунинг ўрнига Сурия дўконларига Туркия, АҚШ ва Саудия Арабистонидан товарлар кела бошлади. Янги ҳукумат молиявий ҳисоб-китобларни долларда ўтказишга рухсат берди ва ягона божхона тўловларини тасдиқлади, уларни 50-60 фоизга пасайтирди. Қайд этилганидек, бу маҳаллий ишлаб чиқарувчиларни қўллаб-қувватлаш учун хом ашё импортини енгиллаштиради ва саноатни рағбатлантиради.
Изоҳ (0)