O‘zbekistonda Vazirlar Mahkamasi qarori bilan 1-maydan elektromobillar uchun 45 mln so‘mdan 78 mln so‘mgacha utilizatsiya yig‘imi undirilishi ko‘zda tutilgan edi.
Biroq ijtimoiy tarmoqlarda ushbu yig‘imning barcha turdagi mashinalardan undirilishi haqida noto‘g‘ri xabarlar tarqalib, turli muhokamalarga sabab bo‘lmoqda.
Aslida qanday?
Vazirlar Mahkamasining “Elektrodvigatelga ega bo‘lgan transport vositalari akkumulyator batareyalarini utilizatsiya qilish infratuzilmasini tashkil etish ishlarini moliyalashtirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarori bilan mamlakatda “yashil” texnologiyalardan foydalanishni kengaytirish, elektromobillarning yaroqsiz holga kelib qolgan batareyalarining atrof-muhitga keskin zarar yetkazmagan holda utilizatsiya qilinishini ta’minlash va sohada mahalliylashtirish ishlarini yanada jadallashtirish maqsad qilingan.
Mazkur qaror bilan 2025-yil 1-maydan boshlab:
- ishlab chiqarilgan muddatidan boshlab 3 yildan ortiq bo‘lmagan elektromobillar uchun BHMning 120 baravari (45 mln so‘m);
- ishlab chiqarilgan muddatidan boshlab 3 yildan ortiq bo‘lgan elektromobillar uchun BHMning 210 baravari (78 mln 750 ming so‘m) etib belgilanadi.
Ya’ni faqatgina elektromobillar uchun utilizatsiya yig‘imi belgilangan: gibrid va qolgan transport vositalari bundan mustasno.
O‘zbekistonda oxirgi paytlarda elektromobillar importi keskin qisqarmoqda. Masalan, 2025-yil yanvar—fevral oylarida mamlakatga elektromobillar importi sezilarli kamaydi. Ikki oy davomida jami 17 million 967 ming dollarlik 1555 dona elektromobil olib kirilgan. 2024-yil yanvar—fevral oylarida esa 85 million 415 ming dollarlik 3489 dona elektromobil import qilingandi.
Iqtisodchilar fikricha, import qisqarishiga Toshkent viloyati Piskent tumanidagi chet eldan keltirilgan avtomobillar uchun sinov poligoni ishga tushgani taʼsir qilgan bo‘lishi mumkin. Poligon quvvati O‘zbekistonga avvalgidek ko‘p avtomobil kiritish uchun yetarli emas. Bu tabiiy ravishda import jarayonini murakkablashtiradi, oqibatda avtomobillar narxi qimmatlashadi.
2024-yil 1-noyabrdan O‘zbekistonga import qilinadigan transport vositalari Piskent poligonida sinovdan o‘tkazila boshlangan. Bunga sabab sifatida harakat xavfsizligini kuchaytirish va mamlakatga olib kirilayotgan transport vositalari sifatini yaxshilash maqsad qilingani bildirilgan.
Mart oyi yakunida Texnik jihatdan tartibga solish agentligi tomonidan Xitoyning Leapmotor C16 avtomobilida “kamchilik” aniqlangani maʼlum qilindi. Agentlik mashinalarni sertifikatlash organlariga ogohlantirish xati yuborib, Leapmotor kompaniyasining barcha avtomobillari importiga taqiq qo‘yilganini bildirdi.
Avvalroq BYD Uzbekistan Factory qo‘shma korxonasi hukumatdan elektromobillarning tartibsiz importini cheklashni so‘ragandi. O‘shanda jamoatchilik faollari importni cheklash raqobat yo‘qolishiga olib kelishidan xavotir bildirgan. Ayrim iqtisodchilar fikricha, O‘zbekistonda yangi avtomobil zavodlari ochilishi avtomashinalar narxi pasayishiga olib kelmaydi.
Izoh (0)