Qozog‘iston Energetika vazirligi atom elektr stansiyasini qurish mamlakat budjetiga milliardlab dollarga tushishi mumkinligini ma’lum qildi. LS aniqlik kiritishicha, AES qurish qiymati loyihani amalga oshirish modeli, moliyalashtirish shartlari, texnologiya, stansiya quvvati, joylashuvi va boshqa ko‘plab omillarga bog‘liq bo‘ladi.
“Jahon tajribasiga ko‘ra, ikki blokli yuqori quvvatli AESni qurish qaror qabul qilingan paytdan boshlab taxminan 10-11 yil ichida amalga oshiriladi. Shu bilan birga, dunyoda qurilgan shunga o‘xshash stansiyalarning narxi taxminan 10-12 milliard dollarni tashkil etgan”, — deya tushuntirdi Qozog‘iston Energetika vazirligi.
Vazirlikning qo‘shimcha qilishicha, AES qurishning aniq muddati va narxi reaktor texnologiyasi tanlanganidan so‘ng, kelasi yil oxirigacha maʼlum bo‘ladi. Bundan kelib chiqadiki, AESni ishga tushirish 2035-yildan oldin amalga oshmaydi.
Mutaxassislar tahliliga ko‘ra, agar stansiya ko‘l qirg‘og‘ida qurilsa, u holda atom elektr stansiyasi ishlaganda suvning qaytarib bo‘lmaydigan yo‘qotishlari tabiiy bug‘lanish yo‘qotishlariga nisbatan kamroq bo‘ladi. Masalan, 2021-yilda Balxash ko‘lida 18,9 kub kilometr suv bug‘langan. Shunga ko‘ra, ikki blokli atom elektr stansiyasini ishga tushirishda suv sarfi yiliga qariyb 63 million kub kilometrni tashkil qiladi, bu barcha ko‘l yo‘qotishlarining 0,32 foizini tashkil qiladi.
“Ayni paytda ushbu loyihani amalga oshirish bo‘yicha jahon tajribasini o‘rganish ustida ishlanmoqda. Jahon ishlab chiqaruvchilarining bozorda mavjud bo‘lgan reaktor texnologiyalari xavfsizligini tahlil qilish Xalqaro atom energiyasi agentligining xavfsizlik standartlariga muvofiq amalga oshiriladi. Qozog‘istonda atom elektr stansiyalarini qurish uchun shunga o‘xshash stansiyalarni qurish va muvaffaqiyatli ishlatish tajribasi bo‘yicha sinovdan o‘tgan 3 va 3+ avloddagi bosimli suvga ega yengil suv reaktorlari ko‘rib chiqilmoqda”, — deya ta’kidladi Energetika vazirligi.
Ma’lum qilinishicha, Qozog‘iston potensial yetkazib beruvchilar sifatida CNNC (Xitoy), “Rosatom” (Rossiya), KHNP (Janubiy Koreya) va EDF (Fransiya) kompaniyalarini ko‘rib chiqmoqda. Hozir ular bilan atom elektr stansiyasini qurish uchun taklif etilayotgan shartlarni muhokama qilish uchun chuqur muzokaralar olib borilmoqda.
Eslatib o‘tamiz, 1-sentyabr kuni Qozog‘iston prezidenti Qosim-Jo‘mart To‘qayev Qozog‘iston xalqiga murojaatnomasida mamlakatda AES qurish bo‘yicha umumxalq referendumi o‘tkazilishini maʼlum qilgandi. Biroq tadbirning aniq sanasi va matni hali belgilanmagan.
Izoh (0)