NASA rahbari Bill Nelson Xitoy Oy dasturi yuzasidan xavotir bildirdi. The Politico nashriga bergan intervyusida u Xitoy Oyning resurslarga eng boy bo‘lgan hududlarini egallab olib, AQSHni u yerlarga yaqin yo‘latmasligi mumkinligini aytdi.
“Bu fakt: biz kosmik poygada qatnashyapmiz. Ular ilmiy tadqiqotlar bahonasi bilan Oydagi joylarni egallab olmasligiga ko‘z-quloq bo‘lib turishimiz kerak. Keyinroq ular ‘Nariroq turinglar, bu joy bizning hududimiz’ — deyishi ham mumkin”, — dedi Nelson.
NASA rahbari fikricha, AQSH va Xitoy o‘rtasidagi Oy poygasi tobora keskin tus olmoqda, kelasi ikki yil esa unda kim g‘olib chiqishini aniqlab berishi mumkin. Bundan tashqari, u Xitoy tomonidan koinotni o‘zlashtirishda erishilgan “ulkan yutuqlar”ni qayd etdi va “ular Oyga borib qo‘nadigan sana tobora yaqinlashib kelayotgani”ni qo‘shib qo‘ydi.
“Fazo — jang qiladigan maydon emas. Koinotni tinch maqsadlarda tadqiq qilish va qo‘llash — insoniyat uchun umumiy ish va u hammaga foyda keltirishi kerak. Xitoy doim fazodan tinch yo‘l bilan foydalanish tarafdori bo‘lib kelgan, koinotda qurollanish poygasiga qarshi bo‘lib kelmoqda”, — dedi Xitoy elchixonasi vakili.
AQSH joriy o‘n yillik mobaynida Oyga odam tushirishni ko‘zlamoqda. 2022-yil noyabrida NASA “Artemida” dasturi doirasida Orion kosmik kemasini uchirdi, u o‘z missiyasi chog‘ida ikki marta Oyni aylanib uchdi. Parvoz maqsadi kemani tekshirib ko‘rish bilan birga, bunday parvoz davomida odamlar qanday ta’sirga uchrashi haqida ma’lumot yig‘ishdan iborat edi. 11-dekabr kuni kosmik kema kapsulasi Tinch okeaniga muvaffaqiyatli qo‘ndi. “Artemida II”ni uchirish 2025—2026-yillarga mo‘ljallangan. Ushbu parvoz doirasida NASA astronavtlarni Oy orbitasiga olib chiqishni rejalashtirmoqda.
Avvalroq NASA vakili 2030-yilga kelib, astronavtlar Oyda yashaydigan va ishlaydigan bo‘lishini ma’lum qilgan edi. Govard Xuning aytishicha, NASA Orion kemasi yordamida odamlarni Oyga tushirish imkonini beruvchi uzoq muddatli dastur ishlab chiqmoqda. Uning so‘zlariga ko‘ra, agar “Artemida”ning joriy parvozi muvaffaqiyatli kechsa, unda keyingi parvoz ekipaj ishtirokida bo‘ladi. Undan keyin esa uchinchi parvoz uyushtirilib, uning doirasida astronavtlar bundan 50 yil avval — 1972-yil dekabrida “Apollon-17” kemasi parvozidan keyin birinchi marta yana Oyga qo‘nadi.
Izoh (0)