Toshkentdagi “Ankalayf” EKU va Ayollar salomatligi markazi ta’sischisi, akshuyer-ginekolog, reproduktolog, tibbiyot fanlari doktori, professor Jixangir Chakiji bilan eksklyuziv suhbat.
Doktor Jixangir Chakiji (Dr.Cihangir Çakici) 1983-yilda Anqarining Xojattepa universiteti tibbiyot fakultetini tamomlagan. 1991—2008-yillarda Turkiyaning bir qator nufuzli davlat va xususiy klinikalarida akusher-ginekolog va reproduktolog sifatida mehnat qilgan. 2019-yil Toshkentda “Ankalayf” EKU (ekstrakorporal urug‘lantirish) va ayollar salomatligi markazini tashkil qildi. 36 yillik ish tajribasiga ega, shu kunga qadar 5000 dan ziyod EKU muolajasi o‘tkazgan. 60 dan ziyod ilmiy maqolalar muallifi.
Markaz haqida qisqacha ma’lumot bersangiz?
Markazimiz 2019-yilda tashkil etildi. Yangi zamonaviy texnologiyalar bilan jihozlangan EKU laboratoriyasi uskunalari Germaniya va Turkiyadan keltirilgan. Ushbu bosqichda bizni O‘zbekiston hukumati qo‘llab-quvvatladi.
EKU, IKSI, TECA va Xetching kabi yordamchi reproduktiv usullarni qo‘llab farzandsizlik muammosiga duch kelgan oilaviy juftliklarga yordam bermoqdamiz. Faoliyatni boshlganigmizga ko‘p vaqt bo‘lmaganiga qaramay, hozirgacha uzoq vaqt farzandli bo‘la olmagan bir necha o‘nlab juftliklarning xonadoniga “Ota-ona bo‘larkanmiz!” degan xushxabarni olib kira oldik. Markazda yana bir turkiyalik mutaxassis, malakali embriolog Bashak Karakoyun ham faoliyat yuritadi.
Ota-ona bo‘lishni orzu qilgan oilaviy juftlik bu borada muammoga duch kelsa nima qilishi kerak?
Agar shifokorga murojaat qilishdan oldin o‘zlari tabiiy yo‘l bilan harakat qilgan, biroq 1 yil muddat ichida, agar ayol yoshi 35 dan yuqori bo‘lsa 6 oy muddat ichida natijaga erishmagan bo‘lsalar albatta tegishli soha mutaxassisi bo‘lgan shifokorga murojaat qilishlari lozim.
EKU va IKSI muolajalari nima?
EKU – yordamchi reproduktiv texnologiya usuli bo‘lib, ayol organizmidan tuxum hujayra ajratib olinadi, u sun’iy muhitda speramatozoid bilan urug‘lantiriladi va olingan embrionni yana-da rivojlanishi uchun bachadon bo‘shlig‘iga ko‘chirib o‘tkaziladi.
IKSI − bu spermatozoidlarning intratsitoplazmatik inyeksiyasidir. Ya’ni oldindan saralab olingan tirik spermatozoidlarni mikroskop ostida tuxum hujayraga maxsus mikrojarrohlik asboblari yordamida kiritish usuli. Ushbu usul orqali erkaklar bepushtligining murakkab va hatto davolanmaydigan shakllarida, 1-2 ta spermatozoidlar aniqlanganda ham ayolda homiladorlik vujudga kelishi mumkin.
Ushbu muolajalarning barchasi Toshkentda EKU markazimizda amalga oshiriladi.
Bepshutlikda ayolllarga bog‘liq omillar ulushi qancha?
Bepushtlik muammosining o‘rtacha 40-50% holatlarida ayollar organizmidagi buzilishlar natijasida kelib chiqadi. Ayollarda asosan ovulyatsiya ro‘y bermasligi, goromnal faoliyatning buzilishi, bachadon naylari o‘tkazuvchanligining susayishi yoki yopilishi, tuxumdon polikistozi sindromi, tuxumdon zahirasining kamayishi yoki tugashi va endomterioz kabi omillar bepushtlikka sabab bo‘ladi.
Bachadon nayi yopiq yoki olib tashlangan bo‘lsa farzandli bo‘lish mumkinmi?
Bordiyu ikkala nay ham olib tashlangan bo‘lsa, EKU usuli bilangina homilador bo‘lish imkoni saqlanib qoladi. Agar reproduktiv tizimga oid boshqa barcha ko‘rsatkichlar me’yorda bo‘lsa, bunday vaziyatda EKU orqali homildor bo‘lish ehtimoli boshqa holtalardagiga nisabatan yuqori bo‘ladi. Chunki EKU muolajasida bachadon naylari hech qanday rol o‘ynamaydi. Hatto bachadon naylari olib tashlanganligi ham EKU muolajasi yordamida homilador bo‘lishga to‘sqinlik qilmaydi.
Bepshutlikda erkaklarga bog‘liq omillar ulushi qancha?
Bepushtlik muammolarining o‘rtacha 35-40% holatlari bevosita erkaklar bepushtligi bilan bog‘liq. Erkaklar bepushtligining asosiy sabablaridan biri bu urug‘ suyuqligida sperma bo‘lmasligi. Bu holat azospermiya deb ataladi.
Spermagramma tahlilida umuman spermatozoid chiqmasa yoki juda kam bo‘lsa ham farzandli bo‘lish mumkinmi?
O‘tgan yili bir bemorimizning spermagramma tahlilida umuman sperma yo‘q edi. Shuning uchun TECA amaliyoti orqali yorg‘oqdan sperma chiqarib oldik. Keyin ayoliga EKU va IKSI amaliyoti o‘tkazdik. Urug‘langandan keyin embrionni bachadon ichiga ko‘chirib o‘tkazildi. Natijada homiladorlik yuzaga keldi. Yaqinda shu oila farzandlik bo‘lgani haqida xushxabar oldik. Demak, erkaklarda tabiiy yo‘l bilan sperma chiqmagan taqdirda ham EKU qilish mumkin va o‘zinining urug‘i bilan homiladorlik yuzaga keladi.
TECA qanday amaliyot?
TECA – sperma tabiiy yo‘l bilan chiqmasa, yoki spermada spermatazoidlar bo‘lmasa, maxsus muolaja yordamida spermatazoid yorg‘oqning o‘zidan maxsus igna bilan punksiya qilib chiqarib oliish usulidir, uni yorqog‘ biopsiyasi yoki testikulyar biopsiya ham deyiladi.
“Ankalayf” ayollar salomatligi va ekstrakorporal urug‘lantirish markazi
Murojaat uchun manzil: Toshkent sh., Shayhontohur tumani, Beshyog‘och ko‘chasi, 42A, (Mo‘ljal: Mediapark, Qoratosh).
Tel.: 95-514-11-22
95-514-22-11
Sayt: www.ankalife.uz
Telegram: @ankalife_eco
Instagram: @ankalife_tashkent
Reklama huquqi asosida.
Izoh (0)