Тошкентдаги «Анкалайф» ЭКУ ва Аёллар саломатлиги маркази таъсисчиси, акшуер-гинеколог, репродуктолог, тиббиёт фанлари доктори, профессор Жихангир Чакижи билан эксклюзив суҳбат.
Доктор Жихангир Чакижи (Dr.Cihangir Çakici) 1983 йилда Анқарининг Хожаттепа университети тиббиёт факультетини тамомлаган. 1991—2008 йилларда Туркиянинг бир қатор нуфузли давлат ва хусусий клиникаларида акушер-гинеколог ва репродуктолог сифатида меҳнат қилган. 2019 йил Тошкентда «Анкалайф» ЭКУ (экстракорпорал уруғлантириш) ва аёллар саломатлиги марказини ташкил қилди. 36 йиллик иш тажрибасига эга, шу кунга қадар 5000 дан зиёд ЭКУ муолажаси ўтказган. 60 дан зиёд илмий мақолалар муаллифи.
Марказ ҳақида қисқача маълумот берсангиз?
Марказимиз 2019 йилда ташкил этилди. Янги замонавий технологиялар билан жиҳозланган ЭКУ лабораторияси ускуналари Германия ва Туркиядан келтирилган. Ушбу босқичда бизни Ўзбекистон ҳукумати қўллаб-қувватлади.
ЭКУ, ИКСИ, ТЕCА ва Хетчинг каби ёрдамчи репродуктив усулларни қўллаб фарзандсизлик муаммосига дуч келган оилавий жуфтликларга ёрдам бермоқдамиз. Фаолиятни бошлганигмизга кўп вақт бўлмаганига қарамай, ҳозиргача узоқ вақт фарзандли бўла олмаган бир неча ўнлаб жуфтликларнинг хонадонига «Ота-она бўларканмиз!» деган хушхабарни олиб кира олдик. Марказда яна бир туркиялик мутахассис, малакали эмбриолог Башак Каракоюн ҳам фаолият юритади.
Ота-она бўлишни орзу қилган оилавий жуфтлик бу борада муаммога дуч келса нима қилиши керак?
Агар шифокорга мурожаат қилишдан олдин ўзлари табиий йўл билан ҳаракат қилган, бироқ 1 йил муддат ичида, агар аёл ёши 35 дан юқори бўлса 6 ой муддат ичида натижага эришмаган бўлсалар албатта тегишли соҳа мутахассиси бўлган шифокорга мурожаат қилишлари лозим.
ЭКУ ва ИКСИ муолажалари нима?
ЭКУ – ёрдамчи репродуктив технология усули бўлиб, аёл организмидан тухум ҳужайра ажратиб олинади, у сунъий муҳитда спераматозоид билан уруғлантирилади ва олинган эмбрионни яна-да ривожланиши учун бачадон бўшлиғига кўчириб ўтказилади.
ИКСИ − бу сперматозоидларнинг интрацитоплазматик инъекциясидир. Яъни олдиндан саралаб олинган тирик сперматозоидларни микроскоп остида тухум ҳужайрага махсус микрожарроҳлик асбоблари ёрдамида киритиш усули. Ушбу усул орқали эркаклар бепуштлигининг мураккаб ва ҳатто даволанмайдиган шаклларида, 1-2 та сперматозоидлар аниқланганда ҳам аёлда ҳомиладорлик вужудга келиши мумкин.
Ушбу муолажаларнинг барчаси Тошкентда ЭКУ марказимизда амалга оширилади.
Бепшутликда аёллларга боғлиқ омиллар улуши қанча?
Бепуштлик муаммосининг ўртача 40-50% ҳолатларида аёллар организмидаги бузилишлар натижасида келиб чиқади. Аёлларда асосан овуляция рўй бермаслиги, горомнал фаолиятнинг бузилиши, бачадон найлари ўтказувчанлигининг сусайиши ёки ёпилиши, тухумдон поликистози синдроми, тухумдон заҳирасининг камайиши ёки тугаши ва эндомтериоз каби омиллар бепуштликка сабаб бўлади.
Бачадон найи ёпиқ ёки олиб ташланган бўлса фарзандли бўлиш мумкинми?
Бордию иккала най ҳам олиб ташланган бўлса, ЭКУ усули билангина ҳомиладор бўлиш имкони сақланиб қолади. Агар репродуктив тизимга оид бошқа барча кўрсаткичлар меъёрда бўлса, бундай вазиятда ЭКУ орқали ҳомилдор бўлиш эҳтимоли бошқа ҳолталардагига нисабатан юқори бўлади. Чунки ЭКУ муолажасида бачадон найлари ҳеч қандай рол ўйнамайди. Ҳатто бачадон найлари олиб ташланганлиги ҳам ЭКУ муолажаси ёрдамида ҳомиладор бўлишга тўсқинлик қилмайди.
Бепшутликда эркакларга боғлиқ омиллар улуши қанча?
Бепуштлик муаммоларининг ўртача 35-40% ҳолатлари бевосита эркаклар бепуштлиги билан боғлиқ. Эркаклар бепуштлигининг асосий сабабларидан бири бу уруғ суюқлигида сперма бўлмаслиги. Бу ҳолат азоспермия деб аталади.
Спермаграмма таҳлилида умуман сперматозоид чиқмаса ёки жуда кам бўлса ҳам фарзандли бўлиш мумкинми?
Ўтган йили бир беморимизнинг спермаграмма таҳлилида умуман сперма йўқ эди. Шунинг учун ТЕCА амалиёти орқали ёрғоқдан сперма чиқариб олдик. Кейин аёлига ЭКУ ва ИКСИ амалиёти ўтказдик. Уруғлангандан кейин эмбрионни бачадон ичига кўчириб ўтказилди. Натижада ҳомиладорлик юзага келди. Яқинда шу оила фарзандлик бўлгани ҳақида хушхабар олдик. Демак, эркакларда табиий йўл билан сперма чиқмаган тақдирда ҳам ЭКУ қилиш мумкин ва ўзинининг уруғи билан ҳомиладорлик юзага келади.
ТЕCА қандай амалиёт?
ТЕCА – сперма табиий йўл билан чиқмаса, ёки спермада сперматазоидлар бўлмаса, махсус муолажа ёрдамида сперматазоид ёрғоқнинг ўзидан махсус игна билан пункция қилиб чиқариб олииш усулидир, уни ёрқоғ биопсияси ёки тестикуляр биопсия ҳам дейилади.
«Анкалайф» аёллар саломатлиги ва экстракорпорал уруғлантириш маркази
Мурожаат учун манзил: Тошкент ш., Шайҳонтоҳур тумани, Бешёғоч кўчаси, 42А, (Мўлжал: Mediapark, Қоратош).
Тел.: 95-514-11-22
95-514-22-11
Сайт: www.ankalife.uz
Telegram: @ankalife_eco
Instagram: @ankalife_tashkent
Реклама ҳуқуқи асосида.
Изоҳ (0)