Ўзбекистонда Temu платформасидан фойдаланиш 2025 йил 20 мартдан бошлаб чекланади. Бу ҳақда Истиқболли лойиҳалар миллий агентлиги ва Солиқ қўмитаси матбуот хизмати хабар берди.
Вазирлар Маҳкамасининг 2024 йил 26 декабрдаги “Ўзбекистон Республикасида электрон тижорат соҳасини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарорининг 2-банди билан электрон тижорат операторлари, хусусан, электрон савдо платформалари операторлари сифатида фақат юридик шахслар — Ўзбекистон резидентлари фаолият юритиши мумкинлиги белгиланган.
Мамлакат фуқароларига хизмат кўрсатувчи хорижий электрон савдо платформалари фаолиятини ўрганиш жараёнида айрим электрон савдо платформалари томонидан Ўзбекистоннинг электрон тижорат, чакана савдо, реклама, шахсий маълумотларни ҳимоя қилиш, истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш, муаллифлик ҳуқуқи ва турдош ҳуқуқлар соҳасидаги қонун ҳужжатлари талабларига риоя этмаётгани аниқланган.
“Тушунмовчиликларни олдини олиш мақсадида, юртдошларимиздан бугунги кундан бошлаб Temu платформасида буюртма бермасликларини сўраймиз. Бунда, агар буюртма бундан олдин амалга оширилган бўлса, платформада тўловни қайтаришни ташкил этиш тавсия этилади”, дейилади расмий хабарда.
Агентлик ва Солиқ қўмитаси фуқароларни Ўзбекистон ҳудудида ўз фаолиятини маҳаллийлаштирмаган ёки мамлакатда Солиқ қўмитасининг электрон хизматлар кўрсатувчи хорижий компаниялар ва маркетплейслар рўйхатига кирмаган хорижий электрон савдо платформалари хизматларидан фойдаланмасликка, эҳтиёт чораларини кўришга, шахсий ва бошқа маълумотларни бундай субъектларга бермасликка чақирди.
Temu Ўзбекистонда блокланиши мумкинлиги ҳақида бундан бир неча кун аввал хабар қилинган эди.
“Дарё” 2024 йил декабрида электрон тижорат вакиллари — Ўзбекистон “Селлерлар” уюшмаси раиси Тимур Рашидов, Uzum Market МЧЖ ХК сотувчиси Муҳаммаджон Муроджонов ҳамда иқтисодчи Отабек Бакиров билан суҳбатлашганида Temu платформасига ҳам тўхталиб ўтилганди.
Тимур Рашидов чет эл маркетплейсларида суратда ёки видеода кўрсатилган маҳсулот бошқачароқ бўлиб чиқиши мумкинлиги, аммо истеъмолчи ўзига ёқмаган товарни қайтариб бера олмаслигини айтиб ўтганди.
"Айрим чет эл маркетплейслари солиқ тўламасдан ёки зиммасига жавобгарлик олмасдан, маҳаллий ишлаб чиқарувчилар ва экспорт билан ишлаётган тадбиркорларга рақобат келтириб чиқаради. Масалан, хорижий маркетплейслардан буюртма товарларда камчиликлар бор. Мисол учун, суратда ёки видеода кўрсатилган маҳсулот бошқачароқ бўлиб чиқиши мумкин, аммо сиз уни қайтариб жўната олмайсиз, орқага йўл йўқ. Агар Temuни олсак, истеъмолчилар буюртма беради, товар келиши камида ўн тўрт кунга, баъзан бир ойга чўзилади. Аммо қайтариб бўлмайди", деганди у.
Иқтисодчи Отабек Бакиров эса чет эл платформалари қатъий қоидалар йўқлиги туфайли тирқишлардан фойдаланиб бозорни эгаллаб олишини, бундан эса давлат ҳам, истеъмолчи ҳам ютмаслигини айтган.
"Гап фақат истеъмолчининг ёки тадбиркорларнинг саволида эмас, бу ўринда рақобат масаласи ҳам бор-да. Тенг рақобат, тенг имкониятлар бўлиши лозим. Тенг рақобат бўлмайдиган бўлса, тадбиркор жуда катта маблағ, вақт, ресурс сарфлайди, кутилган натижага эга бўлолмайди, бозор синади", деган эди иқтисодчи Отабек Бакиров.
Муҳаммаджон Муроджонов эса чет эл маркетплейсларининг яна бир муаммоси сифат назорати йўқлигида эканини таъкидлаган.
"Бу катта муаммо. Биз Ўзбекистонга олиб кираётган ҳар бир маҳсулотимизни расмий равишда сифат назоратидан ўтказамиз. Мисол учун, хориждан идиш-товоқлар олиб кирамиз. Улар албатта сифат назоратидан ўтиши керак, чунки уларда таом тайёрланади, озиқ-овқатлар сақланади. Хорижий платформаларда эса ҳеч қандай сифат назорати йўқ", деганди у.
Ўзбекистон солиқ тўловчи сифатида рўйхатдан ўтмаган чет эл маркетплейсларини блоклаш чораларини кўраётган ягона давлат эмас: Temu аллақачон кўплаб мамлакатларда блокланган ёки блоклаш масаласи муҳокама қилинмоқда.
Индонезия ва Ветнамда Temu бутунлай блокланган. Туркия эса Temu’даги барча товарларга 60% бож жорий этди. Хитой маркетплейсига санкциялар жорий этиш АҚШда Байден маъмурияти давридаёқ муҳокама қилинганди. Трамп президентлиги даврида Хитойга қарши тарифларнинг жорий этилиши фонида мазкур жараён янада кучайиши аниқ. Европа Иттифоқи ҳам Temu’га чекловлар қўйишни фаол равишда муҳокама қилмоқда.
Изоҳ (0)