Ba’zida inson kasbiy charchoqni sezmay qoladi — bir kun ertalab uyg‘ongach, ish endi sizda faqat jahl va bezovtalik hissini tug‘dirayotganini tushunasiz. Bu holatga ko‘pincha yillar davomida odat tusiga kirib qolgan, hatto o‘zingiz ham sezmaydigan, ammo xavfsiz tuyulgan odatlar sabab bo‘ladi.
Miranna o‘quv platformasi asoschisi Yekaterina Igosina hissiy charchoqqa olib keluvchi eng keng tarqalgan, ammo xavfsiz tuyulgan odatlar haqida ma’lumot berdi.
O‘zingizni boshqalar bilan taqqoslash
Ish joyida raqobat va o‘zini boshqalar bilan solishtirish — zamonaviy madaniyatning eng zararli tomonlaridan biridir. Ayniqsa, ijtimoiy tarmoqlar bu odatni kuchaytiradi. Ideal hayot manzaralarini ko‘rib, siz o‘zingizga nisbatan nohaq talablar qo‘ya boshlaysiz. Bu esa hayotdan norozilik, o‘ziga ishonchning pasayishi va charchoqqa olib keladi.
Nima qilish kerak? Har doim sizdan aqlliroq, kuchliroq odamlar bo‘lishi bu tabiiy holat. Eng to‘g‘risi — o‘z yo‘lingizga e’tibor qaratish va shaxsiy yutuqlaringizni qayd etib borish hisoblanadi. Ijtimoiy tarmoqlarda o‘tkaziladigan vaqtni cheklang va uni foydali mashg‘ulotlarga almashtiring: hujjatli filmlar tomosha qilish, kitob o‘qish yoki do‘stlar bilan sayr qilish.
Rejasiz ulkan maqsadlar qo‘yish
“Yil oxirigacha maoshim 5 barobarga oshadi” yoki “loyiham uch barobar ko‘proq daromad olib keladi” — bunday maqsadlarni deyarli har kim qo‘ygan. Ammo aniq harakat va rejasiz bu maqsadlarga erishish qiyin.
Nima qilish kerak? Maqsadni kichik-kichik bosqichlarga bo‘ling. Masalan, marafon yugurishni xohlaysizmi? Avval 5 kilometr yugurishdan boshlang. Ishda ko‘tarilish istaysizmi? Dastlab yangi ko‘nikmalarni o‘rganishga vaqt ajrating.
Yetarli dam olmaslik va uxlash vaqtiga bee’tibor bo‘lish odati
Yomon uyqu ish unumdorligini keskin pasaytiradi — diqqat tarqoq bo‘ladi, muloqotda qiyinchiliklar yuzaga keladi. Statistika bo‘yicha, ruslarning uchdan birida uyqu bilan muammo bor, har beshinchi kishi esa kuniga 6 soatdan kam uxlaydi.
Nima qilish kerak? O‘rtacha 7–9 soat sifatli uyqu kishi salomatligi uchun zarur. Har kuni bir vaqtda yotish va uyg‘onish odatini shakllantiring. Tabiiy yorug‘likka moslashgan holda yotish va uyg‘onish sog‘lom turmush tarzi uchun muhim.
Ish davomida tanaffus qilmaslik
Ko‘pchilik ish kunida tanaffus qilmaslik vazifalarni bajarishda unumdorlikni oshiradi deb hisoblaydi. Aslida esa bu oddiy bir mif xolos. Amalda tanaffusdan voz kechish nafaqat ish samaradorligini pasaytiradi, balki hissiy charchash xavfini ham oshiradi. Tadqiqotlarga ko‘ra, tushlik qilmaslik hissiy charchoqni 73% gacha oshiradi. Tushlikka vaqt ajratganlar orasida esa bu ko‘rsatkich 43%.
Nima qilish kerak? Kichik tanaffuslar — sayr, sog‘lom yegulik, qisqa meditatsiya — stressni kamaytiradi. Tanaffus chog‘ida ijtimoiy tarmoqlarda “o‘tirib qolish” kerak emas, balki haqiqiy dam olish kerak.
Kundalik reja tuzmaslik
Zamonaviy dunyoda vaqtni boshqarishga oid turli vositalar, kitoblar, videolar va podkastlar ko‘p bo‘lishiga qaramay, ko‘pchilik baribir rejalashtirishni e’tiborsiz qoldiradi. Natijada — prokrastinatsiya (ishlarni kechiktirish) va hissiy charchoq yuzaga keladi.
Nima qilish kerak? Kunlik ish va shaxsiy hayotni uyg‘unlashtirishga harakat qiling. Ishdan tashqari mashg‘ulotlarga ham vaqt ajrating — do‘stlar bilan uchrashuv, sayr yoki shunchaki “hech narsa qilmaslik” ham kerakli dam olish bo‘lishi mumkin.
Har doim “ha” deyish
Har birimiz ish kunining eng qizg‘in paytida do‘stlar, hamkasblar yoki qarindoshlar tomonidan kichik iltimoslarga duch kelganmiz. Kun tugaydi, siz yordam bergansiz, ammo o‘zingizning asosiy ishlaringiz qolib ketgan. Bu holat tanishmi? Kimgadir “yo‘q” deyolmay, mayda iltimoslarni bajarish bilan kunni o‘tkazasiz, lekin o‘z ishlaringiz bajarilmay qoladi. Bu esa hissiy charchoqqa to‘g‘ri yo‘l hisoblanadi.
Nima qilish kerak? Har bir vazifani bajara olmasligingizni tan oling. Vazifalarni rad etish yoki boshqalarga topshirish bu normal holat. O‘zingizni ortiqcha vazifa yuklamang, aks holda charchoq muqarrar.
Izoh (0)