So‘nggi vaqtlarda raqamli texnologiyalarni qo‘llagan holda sodir etilayotgan firibgarlik holatlari to‘g‘risida fuqarolarning xabardorligi oshganligi sababli endilikda firibgarlar murakkabroq sxemalardan foydalanmoqda. Bu haqda Markaziy bank matbuot xizmati xabar berdi.
Xususan, o‘zini uyali aloqa operatori xodimi sifatida tanishtiruvchi firibgar fuqaroga qo‘ng‘iroq qilib, telefon raqamidan foydalanish bo‘yicha shartnomani uzaytirish borasida bir qancha savollar beradi.
Biroz vaqt o‘tgach, firibgarlar fuqaroga Telegram orqali Markaziy bank ramziy belgilari aks ettirilgan profildan xabar yuborib, uning bank va to‘lov tashkilotlari mobil ilovalaridagi shaxsiy kabinetlariga begonalar ruxsatsiz kirishga uringanligi, shuningdek, kredit amaliyotini yakunlash (yopish) jarayoni nihoyasiga yetmaganligini maʼlum qiladi.
Bundan tashqari, agar fuqaro hamkorlik qilishdan bosh tortsa yoki Markaziy bankning soxta xodimi ko‘rsatmalarini bajarmasa, unga nisbatan jinoiy javobgarlikka tortish chorasi ko‘rilishi bilan tahdid qilinadi. Do‘q-po‘pisalar yanada ishonchli bo‘lishi uchun yuborilayotgan xabarlarga topish oson bo‘lgan ochiq manbalardan Jinoiy-protsessual kodeksning elektron fayli ham biriktirib qo‘yiladi.
Agarda fuqaro firibgarlarning yolg‘on gaplariga ishonib, ular aytgan ko‘rsatmalarni bajarsa, bank kartasidagi mablag‘lardan ayrilib qolishi mumkin.
Shu munosabat bilan Markaziy bank fuqarolarni ogohlikka chaqirdi. MB bu kabi xabarlarga hech qanday aloqasi yo‘qligini maʼlum qilib, fuqarolarga bu kabi xabarlarga ishonmaslikni tavsiya qildi.
O‘zbekistonda so‘nggi besh yillikda kiberjinoyatlar 68 baravar oshgani haqida xabar berilgandi.
Kiberjinoyatlar — bu axborot texnologiyalari, kompyuter tizimlari, tarmoqlar yoki internetdan foydalangan holda sodir etiladigan huquqbuzarliklar va jinoyatlardir.
Markaziy bankning Kiberxavfsizlik markazi boshlig‘i o‘rinbosari Davron Abdullayev “Daryo” muxbiriga bergan intervyusida O‘zbekistondagi asosiy kiber firibgarliklar xorijdan turib sodir etilayotganini ma’lum qilgandi. U kiberjinoyatlar ortishiga asosiy sabablardan biri aholida moliyaviy savodxonlik yetishmayotgani bilan bog‘liqligini aytgandi.
2024-yil I choragida O‘zbekistonda 2-3 mingtagacha kiberfiribgarlik jinoyatlari sodir etilgani xabar qilingandi. 2023-yilning yanvar–noyabr oylarida esa 5 ming 500 ta kiberjinoyat sodir etilgan. Shundan 70 foizi bank kartalari bilan bog‘liq firibgarlik va o‘g‘rilik jinoyatlari hisoblanadi.
Izoh (0)