O‘zbekistonda so‘nggi besh yillikda kiberjinoyatlar 68 baravar oshgan, deb xabar bermoqda IIV Kiberxavfsizlik markazi matbuot xizmati.
Ma’lum qilinishicha, birgina o‘tgan yilda bunday jinoyatlar 2023-yildagiga nisbatan 9,1 baravar ko‘paygan. Ushbu davrda kibermakondagi huquqbuzarliklar yuzasidan jismoniy va yuridik shaxslardan kelib tushayotgan murojaatlar soni esa 34 baravar ortgan.
Mazkur jinoyatlar natijasida fuqarolarning 1 trillion 909 milliard so‘mdan ortiq mablag‘i talon-toroj qilingan.
2019-yilda axborot texnologiyalari orqali 18 turdagi 863 ta jinoyat sodir etilgan bo‘lsa, 2024-yilda 62 turdagi 58 ming 800 ta jinoyat qayd etilgani hamda kiberjinoyatlarning umumiy jinoyatchilikdagi ulushi sezilarli ravishda ortishi kuzatilgan.
2023-yilda kiberjinoyatlarning umumiy jinoyatchilikdagi ulushi 6,2 foizni tashkil etgan bo‘lsa, 2024-yilda 44,4 foizga yetib, deyarli har ikkita jinoyatning biri axborot texnologiyalari orqali sodir etilgan.
Vazirlikning bildirishicha, kiberjinoyatlarning asosiy qismini (98 foizi) bank kartalari bilan bog‘liq jinoyatlar (kibero‘g‘rilik va kiberfiribgarlik) tashkil etmoqda.
Kiberjinoyatlar asosan quyidagi usullarda sodir etilmoqda:
- 60 foizi zararli havolalar va dasturlar yuborish orqali bank kartasi yoki mobil qurilma boshqaruvini qo‘lga kiritish yo‘li bilan;
- 16 foizi turli aldovlar bilan bank kartasi hamda mobil ilovalardagi akkauntlar boshqaruvini tasdiqlovchi SMS kodni qo‘lga kiritish yo‘li bilan;
- 4 foizi shaxs nomiga onlayn kredit rasmiylashtirish orqali;
- 11 foizi onlayn savdo platformalaridagi firibgarliklar orqali;
- 9 foizi turli usuldagi firibgarlik sxemalari orqali fuqarolarning pul mablag‘larini jalb qilish tarzida sodir etilmoqda.
Mazkur turdagi huquqbuzarliklarni oldini olish maqsadida qator huquqiy va tashkiliy texnik choralari ko‘rib kelinmoqda.
Kiberjinoyatlar — bu axborot texnologiyalari, kompyuter tizimlari, tarmoqlar yoki internetdan foydalangan holda sodir etiladigan huquqbuzarliklar va jinoyatlardir.
Markaziy bankning Kiberxavfsizlik markazi boshlig‘i o‘rinbosari Davron Abdullayev “Daryo” muxbiriga bergan intervyusida O‘zbekistondagi asosiy kiber firibgarliklar xorijdan turib sodir etilayotganini ma’lum qilgandi. U kiberjinoyatlar ortishiga asosiy sabablardan biri aholida moliyaviy savodxonlik yetishmayotgani bilan bog‘liqligini aytgandi.
Izoh (0)