Makroiqtisodiy va hududiy tadqiqotlar instituti mutaxassislari tomonidan Toshkent shahrida ko‘p qavatli uy-joylarga investitsiyalarning daromadliligi o‘rganildi.
Taʼkidlanishicha, uy-joyga investitsiya qilish – faqat ko‘chmas mulkka egalik qilish emas, balki uzoq muddatli moliyaviy barqarorlik va daromad olishning ishonchli manbalaridan bo‘lib kelgan.
Ushbu investitsiyaning asosiy mohiyati mulkning 2 xil daromad manbai orqali foyda keltirishida namoyon bo‘ladi:
- Ijaraga berishdan olinadigan daromad;
- Vaqt o‘tishi bilan mulk qiymatining o‘zgarishi orqali keladigan kapital foyda (zarar).
Ushbu ikki manba birgalikda nafaqat daromad keltiradi, balki investorga bozordagi o‘zgarishlarga moslashish imkonini ham beradi.
Toshkent shahrida uy-joyga investitsiyalarning daromadliligi tushib bormoqda
2025-yilning yanvar oyida poytaxtda ko‘p qavatli uy-joylarga investitsiyalarning daromadliligi 2024-yilning fevral oyidagi o‘rtacha 32,4 foizdan 7,6 foizgacha sekinlashdi.
Mazkur davrda ko‘p qavatli uy-joyga investitsiyalarning daromadliligi joylashgan hududi va xonalari soniga ko‘ra bir-biridan sezilarli darajada farqlanadi:
- 1 xonali: Mirobod – -1,7 foiz (2024-yil fevral – 53 foiz), Bektemir – 54,3% (46,8 foiz);
- 2 xonali: Uchtepa – 2,6 foiz (27 foiz), Yakkasaroy – 15,1% (24,2 foiz);
- 3 xonali: Bektemir – -5,5 foiz (33,7 foiz), Yakkasaroy – 10,4% (22,8 foiz);
- 4 xonali: Bektemir – -7,3 foiz (37,9 foiz), Chilonzor – 16,5% (19,8 foiz).
Uy-joylar narxi o‘zgarishidan olinadigan daromad
2024-yil fevral oyida uy-joy va ijara narxlarining nisbatan ko‘tarilishi (tushishi) hisobiga olinishi mumkin bo‘lgan foyda Yakkasaroy, Bektemir va Chilonzor tumanlarida mos ravishda o‘rtacha 16,1 foizni, 26,9 foizni va 15,4 foizni tashkil etgan bo‘lsa, 2025-yil yanvar oyida ushbu ko‘rsatkichlar 3 foiz, 2,8 foiz va 0,3 foizgacha pasaydi.
Shuningdek, Toshkent shahrida uy-joylar narxining o‘sishdan deyarli to‘xtashi va biroz arzonlashishi natijasida yanvar oyida uy-joylar narxi o‘zgarishidan olinadigan o‘rtacha daromad Shayxontohur (35,8 foizdan -0,8 foizga) va Yunusobod (30,4 foizdan -3,4 foizga) tumanlarida sezilarli darajada pasaygani kuzatildi.
Uy-joylarni ijaraga berishdan olinadigan daromad
2025-yilning yanvar oyida uy-joylar ijarasidan olinadigan yillik o‘rtacha daromad Mirobod tumanida 10 foizni (2024-yil fevral oyida – 10,4 foiz), Mirzo Ulug‘bek tumanida 9,9 foizni (10,6 foiz), Shayxontohur tumanida 9,8 foizni (11,6 foiz) tashkil etdi. Ushbu ko‘rsatkich ijara narxlari nisbatan arzonroq bo‘lgan tumanlar – Olmazorda 8,9 foizni (9,4 foiz), Uchtepada 8,9 foizni (8,6 foiz) va Sergelida 8,9 foizni (8,4 foiz) tashkil qildi.
Daromadlilik darajasi bo‘yicha investitsion jozibadorligi yuqori hisoblangan 1 va 2 xonali xonadonlardan daromad olish imkoniyatlari ham tushib bormoqda. 2024-yilning fevral oyida 1 va 2 xonali xonadonlarga yo‘naltirilgan investitsiyalarning daromadliligi mos ravishda 35,6 foizni va 30,8 foizni tashkil etgan bo‘lsa, joriy yil yanvar oyida ushbu ko‘rsatkich 14,3 foiz va 7,5 foizgacha tushdi. Mazkur davrda 3 va 4 xonali xonadonlar uchun daromadlilik ko‘rsatkichi sezilarli darajada pasaydi (mos ravishda 5,5 foiz (2024-yil fevralida 33 foiz) va 2,9 foiz (30,3 foiz).
2024-yilning yarmidan boshlab uy-joyga investitsiyalar daromadliligi jismoniy shaxslarning milliy valyutadagi depozitlardan olinadigan o‘rtacha daromadlilikdan past darajada shakllanib kelmoqda.
2023-2024-yillarda chet el valyutasidagi bank depozitlari bo‘yicha o‘rtacha foiz stavkasi 5 foiz atrofida shakllangan bo‘lsa, milliy valyutadagi depozitlar bo‘yicha stavkalar 21-22 foiz atrofida o‘zgarib turdi.
Izoh (0)