Макроиқтисодий ва ҳудудий тадқиқотлар институти мутахассислари томонидан Тошкент шаҳрида кўп қаватли уй-жойларга инвестицияларнинг даромадлилиги ўрганилди.
![](/static/2025/02/14/2025-02-14 20.49.12-szlROaio.jpg)
Таъкидланишича, уй-жойга инвестиция қилиш – фақат кўчмас мулкка эгалик қилиш эмас, балки узоқ муддатли молиявий барқарорлик ва даромад олишнинг ишончли манбаларидан бўлиб келган.
Ушбу инвестициянинг асосий моҳияти мулкнинг 2 хил даромад манбаи орқали фойда келтиришида намоён бўлади:
- Ижарага беришдан олинадиган даромад;
- Вақт ўтиши билан мулк қийматининг ўзгариши орқали келадиган капитал фойда (зарар).
Ушбу икки манба биргаликда нафақат даромад келтиради, балки инвесторга бозордаги ўзгаришларга мослашиш имконини ҳам беради.
Тошкент шаҳрида уй-жойга инвестицияларнинг даромадлилиги тушиб бормоқда
2025 йилнинг январь ойида пойтахтда кўп қаватли уй-жойларга инвестицияларнинг даромадлилиги 2024 йилнинг февраль ойидаги ўртача 32,4 фоиздан 7,6 фоизгача секинлашди.
Мазкур даврда кўп қаватли уй-жойга инвестицияларнинг даромадлилиги жойлашган ҳудуди ва хоналари сонига кўра бир-биридан сезиларли даражада фарқланади:
- 1 хонали: Миробод – -1,7 фоиз (2024 йил февраль – 53 фоиз), Бектемир – 54,3% (46,8 фоиз);
- 2 хонали: Учтепа – 2,6 фоиз (27 фоиз), Яккасарой – 15,1% (24,2 фоиз);
- 3 хонали: Бектемир – -5,5 фоиз (33,7 фоиз), Яккасарой – 10,4% (22,8 фоиз);
- 4 хонали: Бектемир – -7,3 фоиз (37,9 фоиз), Чилонзор – 16,5% (19,8 фоиз).
Уй-жойлар нархи ўзгаришидан олинадиган даромад
2024 йил февраль ойида уй-жой ва ижара нархларининг нисбатан кўтарилиши (тушиши) ҳисобига олиниши мумкин бўлган фойда Яккасарой, Бектемир ва Чилонзор туманларида мос равишда ўртача 16,1 фоизни, 26,9 фоизни ва 15,4 фоизни ташкил этган бўлса, 2025 йил январь ойида ушбу кўрсаткичлар 3 фоиз, 2,8 фоиз ва 0,3 фоизгача пасайди.
Шунингдек, Тошкент шаҳрида уй-жойлар нархининг ўсишдан деярли тўхташи ва бир оз арзонлашиши натижасида январь ойида уй-жойлар нархи ўзгаришидан олинадиган ўртача даромад Шайхонтоҳур (35,8 фоиздан -0,8 фоизга) ва Юнусобод (30,4 фоиздан -3,4 фоизга) туманларида сезиларли даражада пасайгани кузатилди.
Уй-жойларни ижарага беришдан олинадиган даромад
2025 йилнинг январь ойида уй-жойлар ижарасидан олинадиган йиллик ўртача даромад Миробод туманида 10 фоизни (2024 йил февраль ойида – 10,4 фоиз), Мирзо Улуғбек туманида 9,9 фоизни (10,6 фоиз), Шайхонтоҳур туманида 9,8 фоизни (11,6 фоиз) ташкил этди. Ушбу кўрсаткич ижара нархлари нисбатан арзонроқ бўлган туманлар – Олмазорда 8,9 фоизни (9,4 фоиз), Учтепада 8,9 фоизни (8,6 фоиз) ва Сергелида 8,9 фоизни (8,4 фоиз) ташкил қилди.
Даромадлилик даражаси бўйича инвестицион жозибадорлиги юқори ҳисобланган 1 ва 2 хонали хонадонлардан даромад олиш имкониятлари ҳам тушиб бормоқда. 2024 йилнинг февраль ойида 1 ва 2 хонали хонадонларга йўналтирилган инвестицияларнинг даромадлилиги мос равишда 35,6 фоизни ва 30,8 фоизни ташкил этган бўлса, жорий йил январь ойида ушбу кўрсаткич 14,3 фоиз ва 7,5 фоизгача тушди. Мазкур даврда 3 ва 4 хонали хонадонлар учун даромадлилик кўрсаткичи сезиларли даражада пасайди (мос равишда 5,5 фоиз (2024 йил февралида 33 фоиз) ва 2,9 фоиз (30,3 фоиз).
2024 йилнинг ярмидан бошлаб уй-жойга инвестициялар даромадлилиги жисмоний шахсларнинг миллий валютадаги депозитлардан олинадиган ўртача даромадлиликдан паст даражада шаклланиб келмоқда.
2023-2024 йилларда чет эл валютасидаги банк депозитлари бўйича ўртача фоиз ставкаси 5 фоиз атрофида шаклланган бўлса, миллий валютадаги депозитлар бўйича ставкалар 21-22 фоиз атрофида ўзгариб турди.
Изоҳ (0)