Og‘izdagi nordon ta’m vaqti-vaqti bilan takrorlanib tursa, xavfli emas. Agar u kislotali oziq-ovqatlarni iste’mol qilmaganda ham muntazam ravishda paydo bo‘laversa, bu ovqat hazm qilish tizimi kasalliklaridan bo‘lishi mumkin. Nordon ta’mlarning paydo bo‘lishiga sabab nima va undan xalos bo‘lishning qanday yo‘llari bor?
Og‘izdagi nordon ta’mning sabablari
Har qanday nordon ta’mli oziq-ovqat iste'molidan tiyilish va dietadan qat'iy nazar, agar og‘izda kislota ta’mi sezilsa, bunga sabab jigar va — safro yo‘llarining kasalliklari bo‘lishi mumkin. Jigarda me’yordan ko‘p ishlab chiqarilgan safro vaqtida so‘rilmaydi. Oqibatda uning ortiqcha qismi to‘g‘ridan to‘g‘ri oshqozonga tushadi. Oshqozondan qizilo‘ngach orqali og‘iz bo‘shlig‘iga ko‘tariladi. Shunday qilib og‘izda nordon ta’m hosil bo‘ladi.
Nordon ta’m hosil bo‘lishining yana boshqa sabablari:
- yuqori kislotali gastrit;
- oshqozon yarasi (yazva);
- kariyes;
- gingivit va og‘iz bo‘shlig‘ining boshqa kasalliklari;
- ovqat hazm qilish tizimining individual xususiyatlari.
Achchiq mahsulot iste'molidan so‘ng nordon ta’mning hosil bo’lishi organizmda yog‘ almashinuvi va jigar faoliyatining normal kechmayotganidan dalolat beradi. Shirinlikdan so‘ng paydo bo‘ladigan kislota og‘iz bo‘shlig‘i kasalliklari, organizmning intoksikatsiyasi, qandli diabetning yashirin ravishda rivojlanayotgani belgisi bo‘lishi mumkin. Nordon-sho‘r ta'm so‘lak bezlari va otolaringologik patologiyalar bilan bog‘liq muammolarni ko‘rsatadi. Shu bilan birga ko‘p miqdorda achchiq qahva yoki choy ichish, chekish natijasi bo‘lishi ham mumkin.
AQSh Shimoli-g‘arbiy universiteti olimlari nima uchun ba’zi odamlar shirinlik ta’mini yoqtirishini, boshqalari esa nordon ta’mga moyilligini aniqlashga harakat qilishdi. Tadqiqotchilar ta’mni his qilish uchun mas’ul bo‘lgan genlardagi sabablarni aniqlashga ko‘p harakat qilishdi. Javob ancha sodda bo‘lib chiqdi.
Bir necha yillik ilmiy tajribalar natijasida ular odamlarning ta’mga bo‘lgan ehtiyojlari ularning biror mahsulotni iste'mol qilishdagi xohish-istaklariga bog‘langan: undan foydalanish natijasida ular ma’lum his-tuyg‘ularni boshdan kechirishadi, degan xulosaga kelishdi. Shunday qilib, ba‘zi odamlar bir chashka qahva ichgandan keyin his-tuyg‘ulardan zavqlanishadi, boshqalari esa limonning nordon ta’midan keyin tetiklashadi.
Og‘izdagi nordon ta’mni qanday yo‘q qilish mumkin?
Noxush ta’m sezgilaridan xalos bo‘lish uchun avvalo, siz ularga sabab bo‘lgan kasalliklarni davolashingiz kerak. Ovqat hazm qilish tizimining patologiyalari bo‘lmasa, qo‘shimcha ravishda shifokorlar doimo terapevtik parhezni belgilaydilar. Yangi parhezga rioya qilgan holda og‘izdagi nordonlik ta’midan qanday qutulish mumkin?
- Kuniga 5-6 marta kam-kam issiq taom bilan ovqatlaning.
- Qovurilgan, dudlangan, tuzlangan va sho‘r mahsulotlarni istisno qiling.
- Ziravorlar, achchiq qahva, choy, spirtli ichimliklarni voz keching.
- Xom meva va sabzavotlarni iste’mol qilishni cheklang.
- Kechasi ortiqcha ovqatlanmang.
Homiladorlik paytida og‘izdagi nordon ta’m ham parhez yordamida yo‘q qilinadi. Chunki bu davrda siz ovqatlangandan so‘ng siz gorizontal holatga o‘tolmaysiz yoki faol jismoniy mehnat bilan shug‘ullana olmaysiz. Bunday paytda piyoda yurish ancha yordam beradi.
Ovqat hazm qilish tizimining kasalliklarida nordon ta’m ovqatdan so‘ng ko’p o‘tmay yoki ertalablari paydo bo‘ladi. Gap shundaki, bunda oshqozonning kislotaliligi ortib boradi, bu ham oshqozonda zarda qaynashi va doimiy ko‘ngil aynishiga olib keladi.
Agar sizda shunday holatlar kuzatilgan bo‘lsa, bu oshqozon yarasi va gastrit emasligini aniqlash uchun gastroenterolog tomonidan tekshirilishi kerak. Ovqatdan keyin og‘irlik hissi, o‘ng tarafdagi qovurg‘alar ostida og‘riq va og‘izda muntazam kislota — bu o‘t pufagi yo‘llari tizimidagi muammolar belgisidir.
Yoqimsiz ta‘m hissi tish muammolari (stomatit, periodontit, karies va boshqalar), shuningdek metabolik kasalliklar va homiladorlik tufayli paydo bo‘lishi ham mumkin. Va yana, agar qorin bo‘shlig‘ida og‘riq bo‘lmasa, xavotirlanmang — bu tananing normal reaksiyasidir.
Mavzuga doir:
Izoh (0)