Оғиздаги нордон таъм вақти-вақти билан такрорланиб турса, хавфли эмас. Агар у кислотали озиқ-овқатларни истеъмол қилмаганда ҳам мунтазам равишда пайдо бўлаверса, бу овқат ҳазм қилиш тизими касалликларидан бўлиши мумкин. Нордон таъмларнинг пайдо бўлишига сабаб нима ва ундан халос бўлишнинг қандай йўллари бор?
Оғиздаги нордон таъмнинг сабаблари
Ҳар қандай нордон таъмли озиқ-овқат истеъмолидан тийилиш ва диетадан қатъий назар, агар оғизда кислота таъми сезилса, бунга сабаб жигар ва — сафро йўлларининг касалликлари бўлиши мумкин. Жигарда меъёрдан кўп ишлаб чиқарилган сафро вақтида сўрилмайди. Оқибатда унинг ортиқча қисми тўғридан-тўғри ошқозонга тушади. Ошқозондан қизилўнгач орқали оғиз бўшлиғига кўтарилади. Шундай қилиб оғизда нордон таъм ҳосил бўлади.
Нордон таъм ҳосил бўлишининг яна бошқа сабаблари:
- юқори кислотали гастрит;
- ошқозон яраси (язва);
- кариес;
- гингивит ва оғиз бўшлиғининг бошқа касалликлари;
- овқат ҳазм қилиш тизимининг индивидуал хусусиятлари.
Аччиқ маҳсулот истеъмолидан сўнг нордон таъмнинг ҳосил бўлиши организмда ёғ алмашинуви ва жигар фаолиятининг нормал кечмаётганидан далолат беради. Ширинликдан сўнг пайдо бўладиган кислота оғиз бўшлиғи касалликлари, организмнинг интоксикацияси, қандли диабетнинг яширин равишда ривожланаётгани белгиси бўлиши мумкин. Нордон-шўр таъм сўлак безлари ва отоларингологик патологиялар билан боғлиқ муаммоларни кўрсатади. Шу билан бирга кўп миқдорда аччиқ қаҳва ёки чой ичиш, чекиш натижаси бўлиши ҳам мумкин.
АҚШ Шимоли-ғарбий университети олимлари нима учун баъзи одамлар ширинлик таъмини ёқтиришини, бошқалари эса нордон таъмга мойиллигини аниқлашга ҳаракат қилишди. Тадқиқотчилар таъмни ҳис қилиш учун масъул бўлган генлардаги сабабларни аниқлашга кўп ҳаракат қилишди. Жавоб анча содда бўлиб чиқди.
Бир неча йиллик илмий тажрибалар натижасида улар одамларнинг таъмга бўлган эҳтиёжлари уларнинг бирор маҳсулотни истеъмол қилишдаги хоҳиш-истакларига боғланган: ундан фойдаланиш натижасида улар маълум ҳис-туйғуларни бошдан кечиришади, деган хулосага келишди. Шундай қилиб, баъзи одамлар бир чашка қаҳва ичгандан кейин ҳис-туйғулардан завқланишади, бошқалари эса лимоннинг нордон таъмидан кейин тетиклашади.
Оғиздаги нордон таъмни қандай йўқ қилиш мумкин?
Нохуш таъм сезгиларидан халос бўлиш учун аввало, сиз уларга сабаб бўлган касалликларни даволашингиз керак. Овқат ҳазм қилиш тизимининг патологиялари бўлмаса, қўшимча равишда шифокорлар доимо терапевтик парҳезни белгилайдилар. Янги парҳезга риоя қилган ҳолда оғиздаги нордонлик таъмидан қандай қутулиш мумкин?
- Кунига 5-6 марта кам-кам иссиқ таом билан овқатланинг.
- Қовурилган, дудланган, тузланган ва шўр маҳсулотларни истисно қилинг.
- Зираворлар, аччиқ қаҳва, чой, спиртли ичимликларни воз кечинг.
- Хом мева ва сабзавотларни истеъмол қилишни чекланг.
- Кечаси ортиқча овқатланманг.
Ҳомиладорлик пайтида оғиздаги нордон таъм ҳам парҳез ёрдамида йўқ қилинади. Чунки бу даврда сиз овқатлангандан сўнг сиз горизонтал ҳолатга ўтолмайсиз ёки фаол жисмоний меҳнат билан шуғуллана олмайсиз. Бундай пайтда пиёда юриш анча ёрдам беради.
Овқат ҳазм қилиш тизимининг касалликларида нордон таъм овқатдан сўнг кўп ўтмай ёки эрталаблари пайдо бўлади. Гап шундаки, бунда ошқозоннинг кислоталилиги ортиб боради, бу ҳам ошқозонда зарда қайнаши ва доимий кўнгил айнишига олиб келади.
Агар сизда шундай ҳолатлар кузатилган бўлса, бу ошқозон яраси ва гастрит эмаслигини аниқлаш учун гастроэнтеролог томонидан текширилиши керак. Овқатдан кейин оғирлик ҳисси, ўнг тарафдаги қовурғалар остида оғриқ ва оғизда мунтазам кислота — бу ўт пуфаги йўллари тизимидаги муаммолар белгисидир.
Ёқимсиз таъм ҳисси тиш муаммолари (стоматит, периодонтит, кариэс ва бошқалар), шунингдек метаболик касалликлар ва ҳомиладорлик туфайли пайдо бўлиши ҳам мумкин. Ва яна, агар қорин бўшлиғида оғриқ бўлмаса, хавотирланманг — бу тананинг нормал реакциясидир.
Мавзуга доир:
Изоҳ (0)