21-dekabr kuni Shavkat Mirziyoyevning taklifiga binoan Qozog‘iston prezidenti Qosim-Jo‘mart To‘qayev davlat tashrifi bilan O‘zbekistonga keldi. “Toshkent” xalqaro aeroportida oliy martabali mehmonni O‘zbekiston yetakchisi kutib oldi.
Tashrif doirasida davlat rahbarlari bir qator yirik investitsiya loyihalarini boshlab berishi rejalashtirilmoqda.
“Daryo” ikki mamlakat o‘rtasidagi munosabatlar haqida so‘z yuritadi.
Ikki tomonlama siyosiy aloqalar
O‘zbekiston – Qozog‘iston o‘rtasida 2016-yildan buyon oliy darajada 13 dan ortiq o‘zaro tashriflar amalga oshirilgan. (Taqqoslash uchun: 1991-yildan 2016-yilga qadar 23-marta tashriflar bo‘lib o‘tgan). O‘zbekiston yetakchisi Qozog‘istonga ikki marta davlat tashrifi bilan borgan (2017-yil 22-23-mart, 2021-yil 5-6-dekabr). To‘qayevning O‘zbekistonga mazkur davlat tashrifi so‘nggi uch yildagi ikkinchisi bo‘ladi (2019-yil 14-15-aprel).So‘nggi besh yil mobaynida O‘zbekiston va Qozog‘iston rahbarlari 30-martadan ziyod uchrashganlar. 2022-yilning o‘zida O‘zbekiston va Qozog‘iston prezidentlari bir qator ikki tomonlama tadbirlarda ishtirok etdi.
Xususan: qishki Olimpiya o‘yinlarining ochilish marosimi (4-5-fevral, Pekin), Markaziy Osiyo davlatlari rahbarlarining to‘rtinchi maslahat uchrashuvi (21-iyul, Cho‘lpon-Ota), MDHning norasmiy sammiti (7-oktyabr, Sankt-Peterburg), SHHT, TDTning Samarqanddagi sammitlari, Ostonada bo‘lib o‘tgan Markaziy Osiyo + Yevropa Ittifoqi OHICHK va boshqalar.
O‘zbekiston va Qozog‘iston o‘rtasidagi hamkorlik rivojlangan shartnomaviy-huquqiy bazaga ega bo‘lib, 245 ta hujjatni o‘z ichiga oladi. Shu jumladan: davlatlararo xarakterdagi 12 ta xalqaro shartnoma, hukumatlararo xarakterdagi 82 ta xalqaro shartnoma, idoralararo xarakterdagi 65 ta xalqaro shartnoma, 86 ta boshqa hujjatlar.
Asosiy hujjatlar:
- 2013-yil 14-iyunda qabul qilingan O‘zbekiston va Qozog‘iston o‘rtasidagi strategik hamkorlik to‘g‘risidagi shartnoma;
- 2021-yil 6-dekabrda qabul qilingan Ittifoqchilik munosabatlari to‘g‘risidagi deklaratsiya.
Qozog‘iston – O‘zbekistonning Markaziy Osiyodagi eng yirik savdo hamkori
Qozog‘iston va O‘zbekiston o‘rtasida savdo-iqtisodiy munosabatlarni rivojlantirish ikki tomonlama hamkorlikning “yuragi” hisoblanadi. So‘nggi besh yilda Qozog‘iston O‘zbekistonning Markaziy Osiyodagi eng yirik savdo hamkoriga aylandi. 2020-yildan buyon O‘zbekistonning Xitoy va Rossiyadan keyingi uchinchi yetakchi savdo sherigi hisoblanadi. Bu esa ikki mamlakat iqtisodiyotining ahamiyati va o‘zaro bog‘langanligini tasdiqlaydi.2017-yilda ikki mamlakat o‘rtasida 2017–2019-yillarga mo‘ljallangan Iqtisodiy hamkorlik strategiyasi qabul qilindi hamda u iqtisodiyot va tovar aylanmasining o‘sishiga turtki berdi. Buning natijasida, 2017-yildan buyon ikki mamlakat o‘rtasidagi o‘zaro savdo ikki baravarga, ya’ni 2 milliarddan 4 milliard dollargacha o‘sdi va u izchil oshib bormoqda.
Xususan, 2021-yilda davlatlar o‘rtasidagi ikki tomonlama savdo hajmi 3,9 mlrd dollarni tashkil qilgan bo‘lsa (2020-yilga nisbatan 30,4 foizga ko‘p), 2022-yil yanvar-noyabrda – 4,2 mlrd dollar (+18,8%): eksport – 1,27 mlrd dollar (+20,2%), import – 2,93 mlrd dollar (+18,1%)ga yetdi.
Eksportning asosiy pozitsiyalari: transport vositalari (27,8%), oziq-ovqat tovarlari (19,1%), xizmatlar (14%), plastmassa va undan yasalgan buyumlar (5%), to‘qimachilik mahsulotlari (4,5%), qora metallar (4,2%) va boshqalar.
Import: un mahsulotlari (27,3%), qora metallar ulardan yasalgan mahsulotlar (17,8%), energiya mahsulotlari (10,5%), ruda va shlak (12,7%), qurilish materiallari (5%), transport vositalari (4,6%) va boshqalar.
O‘zbekistonning Markaziy Osiyo mamlakatlari bilan umumiy hisobda 7 mlrd AQSH dollariga teng o‘zaro savdosining 60 foizi Qozog‘istonga to‘g‘ri keladi. Ayni paytda O‘zbekiston va Qozog‘iston o‘rtasidagi o‘zaro savdo Markaziy Osiyodagi hududiy ichki savdoning 25 foizini tashkil qiladi. (16,5 mlrd).
O‘zbekiston va Qozog‘iston aviakompaniyalari tomonidan haftasiga 32 ta reys amalga oshirilmoqda
Mintaqaviy munosabatlarni rivojlantirish uchun Markaziy Osiyodagi qo‘shni mamlakatlar o‘rtasida transport-logistika aloqalarini yaxshilash zarurati yuzaga kelmoqda. 2021-yilda xalqaro temir yo‘l yuk tashuvlari hajmi 20,6 mln tonnaga yetdi. 2022-yil yanvar-oktyabr oylarida – 15,8 mln tonna (+0,3%). 2021-yilda xalqaro avtomobil yuk tashuvlari hajmi 1,5 mln tonnaga yetdi (+41%). 2022-yil yanvar-oktyabr oylarida – 1,4 mln tonna (+22,3%).
O‘zbekiston va Qozog‘iston aviakompaniyalari tomonidan quyidagilar yo‘nalishlarda parvozlar (haftasiga 32 reys) amalga oshirilmoqda: Toshkent – Ostona (6 ta reys), Toshkent – Olmaota (14), Urganch – Aktau (4), Samarqand – Olmaota (4), Toshkent – Turkiston (2), Nukus – Aktau (2).
O‘zbekistonda 803,4 ming etnik qozoqlar istiqomat qiladi
Madaniy-gumanitar sohadagi hamkorlik 1994-yil 10-yanvarda qabul qilingan Madaniyat, sog‘liqni saqlash, fan, ta’lim, turizm va sport sohalarida hamkorlikni chuqurlashtirish to‘g‘risidagi hukumatlararo kelishuv asosida amalga oshiriladi.- 2021-yil sentabr oyida Xiva shahrida “Xiva jahon sivilizatsiyalari chorrahasida” Xalqaro Forumi bo‘lib o‘tdi, unda Qozog‘iston madaniyat vaziri o‘rinbosari ishtirok etdi;
- 2021-yil 6-8-dekabr kunlari Ostona shahrida “O‘zbek kinosi kunlari” tashkil etildi, joriy yilning noyabr oyida Qozog‘iston shaharlarida “O‘zbek madaniyati kunlari” bo‘lib o‘tdi;
- 2022-yil 19-dekabrida Toshkentdagi O‘zbekiston Tasviriy san’at galereyasida atoqli qozoq yozuvchisi, faylasufi, shoiri va bastakori Abay Qo‘nonboyev merosiga bag‘ishlangan ko‘rgazma ochildi.
Izoh (0)