“IELTS qiyinlik qilsa, undan boshqa variantlar ham bor” – ingliz tili o‘qituvchisi Sojida Karimova O‘zbekistonda ayltsmaniya keng tarqalgani haqida

Dunyoda ingliz tilini bilish darajasini aniqlovchi bir necha dasturlar mavjud bo‘lsa-da, O‘zbekistonda asosan IELTS natijasiga qaraladi. Bu haqda ingliz tili o‘qituvchisi Sojida Karimova Telegram’dagi kanalida fikr bildirdi.

Mutaxassisning yozishicha, aksariyat davlatlarda IELTS (International English Language Testing System) uncha mashhur emas.

O‘zbekistonda ayltsmaniya kasalligi juda keng tarqalgan. Ingliz tilidan bilim IELTS natijasiga qarab baholanadi. Ustozlar IELTS balliga qarab tanlanadi. Shuning uchun ham yuqoriroq ball olish uchun kurashish kuchli. Ammo dunyoning ko‘p davlatlarida IELTS uncha mashhur emas.

Chunki til bilish darajasini aniqlovchi boshqa testlar ham mavjud. IELTS asosan Avstraliya, Yangi Zelandiya va Kanadada ko‘p uchraydi. Yaponiya, Xitoy, Koreya va aksariyat Yevropa davlatlarida TOEIC, Amerikada TOEFL mashhur. Ya’ni IELTS hamma joyda o‘tadi, lekin uni bizda bilganchalik bilishmaydi, “nima u?” deb ham qolishlari mumkin ekan.

Sojida Karimovaning qo‘shimcha qilishicha, IELTS ingliz tilining boshqa dasturlariga qaraganda murakkab.

“Chet el universitetlariga hujjat topshirishda, ishga kirishda asosan, 4 yoki 5 xil til sertifikatlaridan biri so‘raladi. Bularni deyarli hammasi bilan yengil tanishib chiqdim va eng qiyini IELTS ekanini bildim. Qolgan testlarda masalan, TOEIC’da Business English tekshirilar ekan. Savollari unchalik murakkab emas, bu Academic English reading va listening’dan anchagina oson va talab qilingan ballni bemalol yig‘a olasan. Masalan, men topshirgan KNU’ning (Kangvon milliy universiteti) kirishda ingliz tilidan so‘ragan sertifikatlari shular:

• TOEFL PBT 530 (max: 677);
• CBT 197 (max:300);
• iBT 71 (max: 120);
• IELTS 5.5 (max: 9);
• CEFR B2 (max C2);
• TEPS 600 (max: idk);
• TOEIC 700 (990).

Ya’ni shulardan birini topshirish kerak edi. Buni nimaga yozdim? Agar IELTS qiyinlik qilsa, ko‘p vaqtingiz bo‘lmasa, undan boshqa variantlar bor ekanini ham unutmang. Chet el universitetlari o‘qishga qabul uchun kamida 4 yoki 5 ta variant beradi. Talablarini tekshirib chiqing, internetni ishlatishni o‘rganing, o‘qing va har doim boshqa variantlar bo‘lishini biling. Ko‘p grantlar uchun ham aynan IELTS demaydi, language proficiency deydi va bunga o‘nlab sertifikatlar kiradi” – deb yozgan Sojida Karimova.

Ma’lumot uchun, 2021-yil 1-maydan 5 ta xalqaro imtihon tizimi (IELTS, TOEFL, GMAT, GRE, SAT), 2022-yil 1-yanvardan yana 13 ta xalqaro imtihon tizimlarida (arab, xitoy, fransuz, rus, ispan, koreys, yapon, italyan, turk va nemis tillari) yuqori natijaga erishgan yoshlarning imtihon xarajatlari davlat tomonidan qoplab berilmoqda. Xarajatlarni qoplash uchun faqat imtihon topshirish paytida 31 yoshga to‘lmagan O‘zbekiston fuqarolari va O‘zbekistonda doimiy yashovchi fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar Davlat xizmatlari markazlari yoki Yagona portal orqali murojaat qilishlari kerak bo‘ladi.