«IELTS қийинлик қилса, ундан бошқа вариантлар ҳам бор» – инглиз тили ўқитувчиси Сожида Каримова Ўзбекистонда айлтсмания кенг тарқалгани ҳақида

Дунёда инглиз тилини билиш даражасини аниқловчи бир неча дастурлар мавжуд бўлса-да, Ўзбекистонда асосан IELTS натижасига қаралади. Бу ҳақда инглиз тили ўқитувчиси Сожида Каримова Telegram’даги каналида фикр билдирди.

Мутахассиснинг ёзишича, аксарият давлатларда IELTS (International English Language Testing System) унча машҳур эмас.

Ўзбекистонда айлтсмания касаллиги жуда кенг тарқалган. Инглиз тилидан билим IELTS натижасига қараб баҳоланади. Устозлар IELTS баллига қараб танланади. Шунинг учун ҳам юқорироқ балл олиш учун курашиш кучли. Аммо дунёнинг кўп давлатларида IELTS унча машҳур эмас.

Чунки тил билиш даражасини аниқловчи бошқа тестлар ҳам мавжуд. IELTS асосан Австралия, Янги Зеландия ва Канадада кўп учрайди. Япония, Хитой, Корея ва аксарият Европа давлатларида TOEIC, Америкада TOEFL машҳур. Яъни IELTS ҳамма жойда ўтади, лекин уни бизда билганчалик билишмайди, «нима у?» деб ҳам қолишлари мумкин экан.

Сожида Каримованинг қўшимча қилишича, IELTS инглиз тилининг бошқа дастурларига қараганда мураккаб.

«Чет эл университетларига ҳужжат топширишда, ишга киришда асосан, 4 ёки 5 хил тил сертификатларидан бири сўралади. Буларни деярли ҳаммаси билан енгил танишиб чиқдим ва энг қийини IELTS эканини билдим. Қолган тестларда масалан, TOEIC’да Business English текширилар экан. Саволлари унчалик мураккаб эмас, бу Academic English reading ва listening’дан анчагина осон ва талаб қилинган баллни бемалол йиға оласан. Масалан, мен топширган KNU’нинг (Кангвон миллий университети) киришда инглиз тилидан сўраган сертификатлари шулар:

• TOEFL PBT 530 (max: 677);
• CBT 197 (max:300);
• iBT 71 (max: 120);
• IELTS 5.5 (max: 9);
• CEFR B2 (max C2);
• TEPS 600 (max: идк);
• TOEIC 700 (990).

Яъни шулардан бирини топшириш керак эди. Буни нимага ёздим? Агар IELTS қийинлик қилса, кўп вақтингиз бўлмаса, ундан бошқа вариантлар бор эканини ҳам унутманг. Чет эл университетлари ўқишга қабул учун камида 4 ёки 5 та вариант беради. Талабларини текшириб чиқинг, интернетни ишлатишни ўрганинг, ўқинг ва ҳар доим бошқа вариантлар бўлишини билинг. Кўп грантлар учун ҳам айнан IELTS демайди, language proficiency дейди ва бунга ўнлаб сертификатлар киради» – деб ёзган Сожида Каримова.

Маълумот учун, 2021 йил 1 майдан 5 та халқаро имтиҳон тизими (IELTS, TOEFL, GMAT, GRE, SAT), 2022 йил 1 январдан яна 13 та халқаро имтиҳон тизимларида (араб, хитой, француз, рус, испан, корейс, япон, итальян, турк ва немис тиллари) юқори натижага эришган ёшларнинг имтиҳон харажатлари давлат томонидан қоплаб берилмоқда. Харажатларни қоплаш учун фақат имтиҳон топшириш пайтида 31 ёшга тўлмаган Ўзбекистон фуқаролари ва Ўзбекистонда доимий яшовчи фуқаролиги бўлмаган шахслар Давлат хизматлари марказлари ёки Ягона портал орқали мурожаат қилишлари керак бўлади.